Kan emme: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
InternetArchiveBot (mesaj | katkılar)
Rescuing 3 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0
YBot (mesaj | katkılar)
k düz.
2. satır:
[[Dosya:Cimex_lectularius.jpg|küçükresim|[[Tahtakurusu]].]]
[[Dosya:Blood_feeding_butterflies_5362.JPG|küçükresim|Bir çorapta bulunan taze kanı emen kelebekler.]]
'''Kan emme '''(hematofaji) [[kan]] ile beslenen canlıların kan emme eylemidir ([[Eski Yunanca]]da αἷμα ''haima'' "kan" ve φάγειν ''phagein'' "beslenme"). Kan besleyici [[proteinler]] ve [[lipitler]] açısından zengin bir sıvı olduğundan, kan emme muazzam bir çaba olmadan bu besin maddelerine ulaşmada [[solucanlar]] ve [[Eklem bacaklılar|eklembacaklılar]] gibi birçok küçük hayvanlarda beslenme için tercih edilen bir form olarak gelişmiştir. Bazı bağırsak [[Helmintler|nematodları]], bağırsak kılcallarından sızan kan ile beslenirler ve [[sülük]]<nowiki/>lerin yaklaşık yüzde 75'i kan emme eylemi gerçekleştirir. Bazı balıklar, [[:en:Lamprey|lampreyler]], [[candiru]]<nowiki/>lar ve [[memeliler]], özellikle [[Vampire bat|vampir yarasalar]] ve [[Vampire finch|vampir ispinozlar]], [[Hood mockingbird|kukuleta bülbülleri]], [[Oxpeckers|öküzkakan]] kuşu, [[Tristan thrush|tristan ardıçkuşu]] gibi kuşlar kan emme eylemi gösterirler.
 
== Mekanizma ve gelişim ==
14. satır:
 
== Tıbbi önemi ==
Kan emme ile birlikte, kan emen organizmada bulunan [[Patojen|hastalık etkenleri]] [[Konakçı|konak]] organizmaya aktarılır. Bazı [[parazit]]<nowiki/>lerin [[yaşam döngüsü]]<nowiki/>nde önemli bir yeri vardır. Birçok [[bakteri]] ve [[virüs]] bu yolla yayılabilmektedir
 
Hematophagous organisms have been used by physicians for beneficial purposes (hirudotherapy). Bazı doktorlar ameliyat veya travma sonrası bazı yaralardaki kanın pıhtılaşmasını önlemek için sülükleri kullanırlar, böylece yara bölgesinde taze kan sızıntısı yaranın iyileşmesini destekler.<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">&#x5B;''<span title="This claim needs references to reliable sources. (June 2008)">kaynak belirt</span>''&#x5D;</sup> Yakın zamanda genetik mühendisliği ile geliştirilen ve [[:en:Desmoteplase|desmoteplase]] denen ''Desmodus rotundus'' (vampir yarasa) tükürüğü kökenli bir maddenin inmeli hastalarda tedaviyi şansını arttırdığı görülmüştür.<sup class="noprint Inline-Template Template-Fact" style="white-space:nowrap;">&#x5B;''<span title="This claim needs references to reliable sources. (March 2014)">kaynak belirt</span>''&#x5D;</sup>
 
== İnsanlarda kan emme davranışı ==
Kan içme, kan ürünleri üretme ve tatma birçok toplumda görülen bir beslenme davranışıdır. Sığır [[kan]]<nowiki/>ı ile [[süt]]<nowiki/>ünü karıştırarak içme Afrika [[Masailer|Masai]]<nowiki/>lerinde görülen bir beslenme şeklidir. [[Marko Polo]], [[Moğollar]]<nowiki/>ın zor durumda kalmaları hallerinde gerektiği kadar [[at]]<nowiki/>larının kanlarını içtiklerini bildirmiştir. [[Black pudding|Siyah muhallebi]] dünyanın birçok yerinde tüketilmektedir. [[Moche kültürü|Moche]]<nowiki/>ler gibi bazı toplumlarda kan emme ayinleri yapılırken Rusyanın yerel topluluklarından olan schytialılar [[savaş]]ta ilk öldürdükleri düşmanın kanını içerler. Bazı dinlerdeki bazı ritüeller kan içme eyleminin bir yansımasıdır, [[hıristiyan]] [[efkaristiya]]<nowiki/>sında [[Şarap|şarabın]] [[İsa]]<nowiki/>nın kanına dönüştürülmesi gibi. Bazı psikiyatrik hastalarda da kan emme eylemi bazı insanlarda ise kendi kanlarını emme ya da yalama eylemi gözlenmiştir. Sonuç olarak [[vampir]]lik kültürel ve edebi olarak ilgi duyulan bir davranış olmuştur.
 
== Ayrıca bakınız ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Kan_emme" sayfasından alınmıştır