Tromboz: Revizyonlar arasındaki fark

* Kollagen doku trombini, [[Hageman faktörü]]<nowiki/>nü ve trombositleri aktive eder

* Yangısal hastalıklar ([[Poliarteritis nodosa|periarteritis nodosa]], [[Buerger hastalığı|Bürger hastalığ]]<nowiki/>ı, trom­boflebit, [[myokarditler]])

* Y''erel faktörler:'' damar lümeninin [[anevrizma]] ya da [[varis]] nedeniyle genişlemesi önemli bir tromboz nedenidir. Aterom plakları, ameliyat dikişleri, tümör, gebe [[Rahim|uteru]]<nowiki/>s ya da kemik kırığı gibi nedenler damar lümenini daraltarak kan akımını yavaşlatır. Lümen daralması ya da genişlemesi olan kesimlerde çapraz akımlar ve anaforlar oluşur. [[Romatizmal kalp hastalığı]]<nowiki/>nda sıkça görülen atrial fibrilasyonlarda atrial ve auriküler trombuslar oluşur.

Kanın pıhtılaşma eğiliminde trombosit sayısı önemlidir: ameliyat, doğum, ağır kanama ve travma sonrasında geçici olarak yükselir. Ameliyat sonrası (post-op) dönemde, [[hiperlipidemi]]<nowiki/>de, [[multipl skleroz]]<nowiki/>da (MS), ADP (adenosine diphosphat) ve [[Noradrenalin|noradrenali]]<nowiki/>nin bulunduğu ortamlarda trombositlerin yapışkanlıkları artar. Genç plaketlerin yapışma güçleri daha fazladır. [[Afibrino­genemi]]<nowiki/>de plaketlerde kümeleşme görülür. Trombosit yapışkanlıklarının artması ile fibrinojen düzeyinin yükselmesi venöz trombozlarda çok önemlidir. [[Amniyon sıvısı|Amnion sıvısı]], yılan zehri ve [[pankreas karsinomu]] hücrelerinin ürettiği müsin gibi tromboplastik maddelerin dolaşıma girmesi yaygın koagülasyona (tromboza) yol açar. [[Nefrotik sendrom]], güçlü travmalar, geniş yanıklar, kalp yetmezliği, kanserin terminal dönemi, [[oral kontraseptif]] kullanımı, perinatal dönem, yaşlılık (senilite), tütün kullanma ve [[obezite]] pıhtılaşma eğiliminin arttığı süreçlerdir. Eritrositlerin artışı tek başına trombus oluşmasında etkili değildir. [[Polisitemi]] olgularında eritrositler birbir­lerine yapışarak büyük kümeler oluşturur. Eritrosit kümeleri laminer akımı bozarak ve kan akımını ya­vaşlatarak trombus oluşumuna yol açar. Plazmada kanın pıhtılaşmasını engelleyen çeşitli maddeler vardır; bunlara doğal antikoagülanlar adı verilir. Başlıcaları şunlardır:

# ''Mural trombus (parietal trombus):'' damarın bir kenarına yapışık ve lümeni tıkamayan trombuslardır. Kalp ve büyük çaplı arterlerdeki ([[aort]]<nowiki/>a, [[Karotis arter|karotis]]<nowiki/>ler, ''a.iliaca'') trombuslar bu tiptir.

# Parenkim [[nekroz]]<nowiki/>u

* '''''Kalp kapakları:''''' kalp kapaklarının yangılarına valvulit (''valvulitis''), kapaklar üzerinde oluşan trombuslara vejetasyon (''vegetation'') adı verilir. Kapak lezyonları endotel zararlarına ve kan akımında anaforlara yol açarak trombus oluşumu tetikler. Vejetasyonlar, romatizmal (abakteriyel) ve trombotik (bakteriyel) [[Endokardit|endokandit]]<nowiki/>lerde sıklıkla aorta ve mitral kapaklarında görülürler. Bakteriyel trombuslarda embolizm riski yüksektir (septik tromboembolizm).

Arteryel trombusların oluşmasında etkin olan endotel zararlarının ve anaforların en önemli nedeni ateroskleroz’daki aterom plakları ve ülserleridir. [[Aorta anevrizması]] zeminindeki aterom plakları üzerinde sıkça oluşan trombusların önemli komplikasyonları vardır. [[Karotis arter|Karotis]]<nowiki/>ler, [[Willis poligonu]] arterleri, ekstremite arterleri arteryel trombusların en sık görüldüğü damarlardır.

* '''''Tromboflebit (thrombophlebitis)'':''' Vena çeperi yangılıdır, trombus buna eklenir. Venaların etkilenmesi genellikle yangılı bir bölgeden geçmeleri sonucunda olmaktadır. Klinikte trombusun etkisiyle spazm ve ağrı vardır. Özellikle piyojen kokların etken olduğu olgularda bakteriler trom­busun içine girerek onları eritir (''thrombophlebitis suppurativa''). Parçalanan trombus septik embolizm ve piyemi ile sonlanır. Akciğer embolizminde [[piyemik abse]]<nowiki/>cikler oluşur.

* '''''Derin ven trombozu:''''' vena trombuslarının çok önemli bir türüdür. Derin bacak venalarında görülür. Klinikte genellikle sessiz seyreder (venalardaki spazma bağlı hafif ağrı saptanabilir). Femoral ve iliak venaların tıkayıcı trombuslarında trombusun distal kesimlerinde güçlü konjesyona bağlı siyanoz ve ödem gelişir. Komplikasyonları arasında en önemlisi akciğer embolizmidir. Akciğerler­de infarktlara neden olabilir. Yineleyen küçük embolizmler [[Pulmoner yüksek tansiyon|pulmoner hipertan­siyon]]<nowiki/>a neden olabilir.

* ''İnfeksiyonlar:'' [[Neisseria meningitidis|meningokok]] [[sepsis]]<nowiki/>i, virüs infeksiyonları ve viremi, bakteri infeksiyonları ve bakteriyemi, yaygın mantar infeksiyonları, [[Sıtma|malarya]],

* ''Öteki nedenler:'' yaygın travma ve yanıklar, yaygın doku nekrozları, küçük damarları tutan [[vaskülit]]<nowiki/>ler, [[sıcak çarpması]], şok, karaciğer sirozu, intravasküler hemoliz.

* [[Eklampsi]]<nowiki/>de glomerül kapillerlerindeki endotelin şişmesi