Veganlık: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
InternetArchiveBot (mesaj | katkılar)
Rescuing 1 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0
YBot (mesaj | katkılar)
k düz.
2. satır:
'''Veganlık''' ya da '''veganizm''', bazı nedenlerle [[hayvan]] kökenli [[gıda]]ları ve diğer hayvansal ürünleri<ref>{{Oxford2e|vegan}}</ref> kullanmayı reddetme. Bazen "sıkı [[vejetaryenlik]]" diye de adlandırılır. Vegan kişiler, hayvan kullanımı yoluyla elde edilen gıdaları, giyecekleri ve diğer tüm yan ürünleri kullanmayı reddetmektedir.<ref>{{Britannica|624623}}</ref>
 
1944 yılında, ''The Vegan Society''<nowiki/>'nin kurucularından [[Donald Watson]]<ref name=":1">Donald Watson, ''Vegan News'', No. 1, November 1944; "Interview with Donald Watson", ''Vegetarians in Paradise'', 11 August 2004; Leslie Cross, "Veganism Defined", ''The Vegetarian World Forum'', 5(1), Spring 1951.</ref> veganlığı şu şekilde tanımlıyordu: “Veganlık hayvanlar alemine dair sömürü ve zulmün tüm biçimlerini dışlamanın ve yaşamı gözetmenin yoludur. [[Et]], [[balık]], [[kümes hayvanı]], [[Yumurta (besin)|yumurta]], [[bal]], hayvansal [[süt]] ve türevlerini dışlayıp [[bitki]]<nowiki/>ler aleminin ürünleriyle yaşamak ve tamamen ya da kısmen hayvanlardan üretilen tüm ticari malların alternatiflerini kullanmak şeklinde pratiğe dökülür."
 
== Etimoloji ==
80. satır:
[[Dosya:Soy milk.jpg|thumb|230x230px|Veganlar; hayvansal süt yerine soya, badem, fındık, yulaf, kenevir gibi bitkilerden elde edilen sütleri kullanırlar.]]
==== Protein ====
[[Protein]]<nowiki/>ler, [[amino asit]]<nowiki/>lerden oluşmaktadır. Vegan beslenmede tüm proteinler bitkilerden elde edilir. Bitkisel protein kaynakları mercimek çeşitleri, nohut, fasulye, soya fasulyesi gibi bakliyatlar, kuruyemişler, kinoa, mercimek, kara pirinç, buğday, mısır ya da arpa gibi hububatlardır. Örneğin pirinç ile fasulyelerin bir araya getirilmesi yüksek aminoasitli kombinasyonlar sağlamaktadır.<ref>Mangels, Messina and Messina 2011, pp. [https://books.google.com.tr/books?id=eJ10HoYQ2woC&pg=PA78&hl=tr#v=onepage&q&f=false 72, 78].</ref> Soya fasulyesi ve kinoa insanların ihtiyaç duyduğu bütün temel amino asitleri içerdiğinden [[tamamlanmış protein]] kaynakları olarak bilinirler.<ref>M. Messina and V. Messina, "The role of soy in vegetarian diets," ''Nutrients''<nowiki>, 2(8), August 2010, pp. 855–888. doi:10.3390/nu2080855 PMID 22254060</nowiki>
 
A. Vega-Gálvez, et al., "Nutrition facts and functional potential of quinoa (Chenopodium quinoa willd.), an ancient Andean grain: a review," ''Journal of the Science of Food and Agriculture''<nowiki>, 90(15), December 2010, pp. 2541–2547. doi:10.1002/jsfa.4158 PMID 20814881</nowiki>
90. satır:
 
==== B12 Vitamini ====
[[Dosya:Aesthetic meal maker of Salem.jpg|thumb|[[Protein]]i, yüksek olan ve [[kolestrol]] içermeyen soya eti veya [[tekstüre soya]], [[soya fasülyesi]]<nowiki/>nden elde edilir.]]
[[B12 vitamini]] hücre bölünmesi ve nörolojik işlevlerin yerine getirilmesi için gerekli bir vitamindir. Veganlar, çoğu zaman beslenmelerinden vücutları için gerekli B12 vitaminini alamazlar. Bitkiler ve hayvanlar kendi B12'lerini üretemezler. Bakteriyel bir vitamin olan B12, günümüzün hijyen koşullarında besinlerde yeterli miktarda bulunmamaktadır.<ref>Mangels, Messina and Messina 2011, p. 192.</ref> İnsanların sindirim sistemlerinde bulunan bakteriler B12 vitamini üretiyor olsalar da bu vücut tarafından kullanılamamaktadır.<ref><br>
Mangels, Messina and Messina 2011, p. [http://books.google.com/books?id=eJ10HoYQ2woC&pg=PA188 188]</ref> Bu sebeple veganların B12 için ek besin desteği kullanması ya da B12 ile zenginleştirllmiş gıdaları tüketmeleri önerilmektedir.<ref>[http://www.veganhealth.org/articles/everyvegan What Every Vegan Should Know about Vitamin B12, An Open Letter from Health Professionals and Vegan Organizations], Vegan Health.org [http://abolisyonistveganhareket.org/post/72557218099/sa%C4%9Flik-politiktir-b12-hakk%C4%B1nda-her-vegan%C4%B1n Makalenin Türkçe çevirisi]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Veganlık" sayfasından alınmıştır