|
|dini=[[İslam]]}}
[[Dosya:Mohammad adil rais-Caliph Ali's empire 661.PNG|thumb|Halifeliği devrinde [[İslâm Devleti]]]]
'''Ali bin Ebu Talib''' ({{dil|ar|علي بن أﺑﻲ طالب|dil_adı|e}}; 599, [[Mekke]] - 28 Ocak 661, [[Kufe]])<ref name="Iranica">{{Ansiklopedi kaynağı | başlık = Alī ibn Abu Talib | encyclopedia = Encyclopædia Iranica | erişimtarihi =16 Aralık 2010|url=http://www.iranica.com/newsite/articles/v1f8/v1f8a043.html|arşivurl=http://web.archive.org/web/20071107180319/http://www.iranica.com/newsite/articles/v1f8/v1f8a043.html|arşivtarihi=7 Kasım 2007}}</ref><ref>http://www.tebyan.net/index.aspx?pid=50877</ref>, [[İslam Devleti]]'nin 656-661 yılları arasındaki [[halife]]si. İslam peygamberi [[Hz. Muhammed]]'in hem damadı hem de amcası [[Ebu Talib]]'in oğlu olan Hz. Ali, Hz. Muhammed (s.a.v)'in İslam'a davetini kabul eden ilk erkektir.<ref>{{Harvnb|Kelen|2001|p=29}}</ref><ref name="watt">{{Harvnb|Watt|1953|p=xii}}</ref> [[Sünnilik|Sünni İslam]]'a göre Hz.Ali, [[dört halife]]nin sonuncusu, [[Şiilik|Şii İslam]]'a göre ise imamların ilki ve Hz. Muhammed'in hak vârisidir. Şii ve Sünni İslam arasındaki farklılaşmanın ana nedeni Hz. Muhammed'in gerçek vârisinin kim olduğu konusundaki görüş farklılığından ileri gelmektedir.<ref name="Britannica">{{Ansiklopedi kaynağı|soyadı=Nasr |ad=Seyyed Hossein|authorlink=Seyyed Hossein Nasr|başlık=Ali|encyclopedia=Encyclopædia Britannica Online|erişimtarihi=12 Ekim 2007|yayıncı=Encyclopædia Britannica, Inc. |url=http://www.britannica.com/eb/article-9005712/Ali| arşivurl= http://web.archive.org/web/20071018014146/http://www.britannica.com/eb/article-9005712/Ali| arşivtarihi= 18 Ekim 2007 <!--DASHBot-->| deadurl= no}}</ref>
[[Ebu Talib bin Abdulmuttalib|Ebu Talib]] ve [[Fatıma bint Esed]]'in çocukları olan Hz. Ali, [[Kabe]]'de doğan tek insan olup,<ref name="Britannica"/> İslam Peygamberi'nin himayesinde büyümüştür.<ref name="Britannica"/> Hz. Muhammed (s.a.v)'e [[vahiy]] geldiğinde ise, onun davetini kabul eden ilk erkek olan Hz. Ali, hayatını İslam'a adamıştır.<ref name="Iranica"/><ref name="Tabatabae191">{{Harvnb|Tabatabaei|1979|p=191}}</ref><ref name="Ashraf 2005 p=14">{{Harvnb|Ashraf|2005|p=14}}</ref><ref name="Islam">{{Ansiklopedi kaynağı|encyclopedia = Encyclopaedia of Islam and the Muslim world; vol.1|soyadı = Diana|ad = Steigerwald|başlık=Alī ibn Abu Talib|yayıncı=MacMillan|isbn =978-0-02-865604-5}}</ref> Peygamberin emri üzerine [[hicret]] gecesi onun yatağına yatan ve emanetleri sahiplerine ileten Hz. Ali, kısa bir süre içinde peygamberin ardından [[Medine]]'ye gitmiş, burada İslam Peygamberi'nin kızı [[Hz. Fatıma]] ile<ref name="Britannica"/> evlenmiştir. Medine döneminde başlayan ilk küçük çaplı savaşlardan başlayarak neredeyse katılmadığı hiçbir savaş olmaması hasebiyle, savaşçılığı ve cesareti ile bilinen Hz. Ali, üçüncü halife [[Osman bin Affan]]'ın öldürülmesinin ardından halk tarafından halifeliğe getirilmiştir.<ref name="Ashraf (2005), pp. 119-120">Ashraf (2005), ss. 119-120</ref><ref name="Madelung (1997), ss. 141-145">Madelung (1997) ss. 141-155</ref>
İslam medeniyetinde, Hz. Ali bilhassa ilmi, cesareti, imanı, dürüstlüğü, adanmışlığı, sadıklığı, cömertliği ve şefkati ile bilinip anılmakta olup, Sufi gelenekler için en önemli mistik figürdür. Özellikle, tefsir, fıkıh ve dini düşünce alanındaki üstünlüğü kabul görür.<ref name="Madelung 1997 p=309 and 310">{{Harvnb|Madelung|1997|p=309 and 310}}</ref>
Ali bazı Şii-Batıni anlayışlarında Muhammed'in önünde [[İslam mitolojisi|mitoloji]]k bir varlıktır ve bir tanrıdır.<ref>Orhan Gökdemir, din ve Devrim s51</ref>
== Doğumu ve isim verilmesi ==
|
