Hoca Tahsin Efendi: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Görkem Yavuz (mesaj | katkılar)
InternetArchiveBot (mesaj | katkılar)
Rescuing 4 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0
32. satır:
 
== Yaşamı ==
1811’de [[Yanya]] ilinin [[Çamlık (bölge)|Çamlık]] bölgesinde Filat ilçesinin Ninat köyünde dünyaya geldi.<ref name=seker>{{Web kaynağı|soyadı1 = Şeker|ad1 = Şemsettin|başlık = Hoca Tahsin Efendi'nin Satirik Bir Manzumesi: Meşhur Said Ağa Merhumun Tercüme-i Hâl ve Tarih-i Vefatı|url = http://www.sosyalarastirmalar.com/cilt8/sayi37_pdf/1dil_edebiyat/seker_semsettin.pdf | erişimtarihi = 8 Aralık 2015 | ref = Uluslararası Sosyal Araştırmalar Dergisi Cilt 8 Sayı 37 Nisan 2015 | arşivurl = httphttps://web.archive.org/web/20151208190437/http://www.sosyalarastirmalar.com/cilt8/sayi37_pdf/1dil_edebiyat/seker_semsettin.pdf | arşivtarihi = 8 Aralık 2015|ölüurl = no}}</ref> Müderris ve müftü Osman Efendi'nin oğludur. İlköğrenimini babasından aldı. Aile, [[İstanbul]]'a göç ettikten sonra öğrenimine İstanbul'da devam etti.
 
Medrese öğrenimini İstanbul’da tamamladıktan sonra, kurulması düşünülen [[Darülfünun]] adlı Avrupa tarzı yüksek öğrenim kurumunda doğa bilimleri ve matematik dersleri vermek için yetiştirilmek ve Paris’teki [[Mekteb-i Osmani]] adlı kurumda görev yapmak üzere 1857’de [[Selim Sabit Efendi]] ile birlikte [[Paris]]’e gönderildi. Pozitif bilimler alanında tahsil gördü.
42. satır:
Ma‘ârif Nâzırı [[Mehmed Esad Saffet Paşa]] tarafından 8 Kasım 1869’da kuruluş aşamasında olan [[Darülfünun]]’ a müdür olarak atandı. Bilimsel toplantılar yaparak çağdaş bilimleri Türk halkına tanıtmaya çalıştı. Görevi bir yıl sürdü. Ertesi sene Ramazan ayında yapılan halka açık konferansların birinde o sırada İstanbul’da bulunan tanınmış İslam düşünürlerinden [[Cemaleddin Afgani]], peygamberliğin bir yönetim sanatı, tekniği olduğunu söyleyince olaylar çıkmış; 5 Aralık 1870'te Hoca Tahsin Efendi’nin “''Terakkiyyât-ı ‘Ulûm''” başlıklı konuşması da ulema tarafından İslamiyet’e uygun bulunmamıştı. Bu olaylar sonucu Afgani İstanbul’dan uzaklaştırıldı, Tahsin Efendi Darülfünun’daki görevinden alındı. Okulda eğitim bir yıl daha sürebildi ancak 1872’de tatil edildi ve 1900'e kadar kapalı kaldı.
 
Hoca Tahsin Efendi, Darülfünun’dan uzaklaştırılınca İstanbul’da Tersane Emini Yûsuf Efendi’nin Sıbyan Mektebi’ne çekildi ve kendini bilimsel çalışmalarına verdi. Etrafına topladığı kişilerin aklını çelmek ve inançlarını bozmak suçlamasıyla hakında soruşturma açıldı. Saffet Paşa’nın yardımları ile bu sorundan kurtulabildi.<ref name=felsefe>{{Web kaynağı | yazar1 = Adem Akın | yazar2 = Remzi Demir | başlık = Hoca Tahsin Efendi ve Felsefe İle İlgili Bir Şiiri | url = http://www.doguedebiyati.com/nusha/01/009-hoca-tahsin.doc | ref = Doğu Edebiyatı Dergisi, yıl 1, Sayı 1, Bahar 2001 | arşivurl = httphttps://web.archive.org/web/20151210182835/http://www.doguedebiyati.com/nusha/01/009-hoca-tahsin.doc | arşivtarihi = 10 Aralık 2015 | erişimtarihi = 24 Aralık 2010 | ölüurl = no }}</ref>
 
1870'li yılların başında “''Memâlik-i İslâmiyye Coğrafya Cemiyeti''”’ni kurdu ve dönemin önde gelen devlet ve düşünce adamlarından [[Münif Paşa|Münîf Paşa]]’nın yardımıyla bir ara kütüphaneler müfettişliğine getirildi. 1878’de Darülmuallimin’e öğretmen olarak atandı. 1879’da bir bilim derneği kurdu ve batı bilimlerinin yurt içinde tanınması için çaba harcadı. 1879’dan itibaren yayınladığı “''Mecmû‘a-i ‘Ulûm''” adlı dergide çeşitli makaleler yayınladı.
49. satır:
 
== Ölümünden sonra ==
Hoca Tahsin’in ölüm haberini alan şair [[Abdülhak Hamit Tarhan|Abdülhak Hamit]], onun için 150 mısralık bir mersiye yazdı; şiir [[Şemsettin Sami]]’nin çıkardığı "''Hafta''" dergisinde yayınlandı <ref>{{Web kaynağı | başlık = Hoca Hasan Tahsin | url = http://www.arnavutgenclik.com/tr/ForumDetay.asp?FID=284&AA= | website = Arnavutgenclik.com sitesi | erişimtarihi = 8 Aralık 2015 | arşivurl = httphttps://web.archive.org/web/20151227173338/http://www.arnavutgenclik.com/tr/ForumDetay.asp?FID=284&AA= | arşivtarihi = 27 Aralık 2015 | ölüurl = no }}</ref>
Şemsettin Sami’nin kardeşi ozan [[Naim Fraşeri]], onun için bir ağıt yaktı.
 
''Târîh-i Tekvîn yâhûd Hilkat'' (Yaratılış Tarihi) adlı eseri öğrencisi [[Nâdirî Fevzî]]’nin gayretleriyle 1893 yılında İstanbul’da yayımlanmıştır.<ref name=nusha2>{{Web kaynağı | yazar1 = Remzi Demir | yazar2 = Bilal Yurtoğlu | başlık = Unutulmuş Bir Osmanlı Düşünürü Hoca Tahsin Efendi’nin “Tarih-i Tekvin yahud Hilkat” Adlı Eseri ve Haeckelci Evrimciliğin Türkiye’ye Girişi | url = http://www.doguedebiyati.com/nusha/02/014-remzi.doc | erişimtarihi = 8 Aralık 2015 | ref = Nüsha, Yıl 1, Sayı 2, Ankara 2001, s. 166-196. | arşivurl = httphttps://web.archive.org/web/20101226083620/http://www.doguedebiyati.com:80/nusha/02/014-remzi.doc | arşivtarihi = 26 Aralık 2010 | ölüurl = no }}</ref>
 
== Eserleri ==