Pavlus: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmemiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Evatera (mesaj | katkılar)
→‎Hıristiyanlıkta: Yazım hatası düzeltildi
Etiketler: Mobil değişiklik Mobil ağ değişikliği
Evatera (mesaj | katkılar)
k Yazım hatası düzeltildi
11. satır:
| meslek = Hristiyan misyoner
}}
'''Pavlus''' (Yunanca: Παῦλος ''Paulos''; d. MS 5 [[Tarsus]] – ö. 67 [[Roma]]) ya da '''Tarsuslu Pavlus''', [[Pavlus Hristiyanlığı|elçisel kiliseler]]in kurucusu [[Hristiyanlık|HristiyanHıristiyan]] misyoner. Miladi birinci asırda yaşamış [[Roma İmparatorluğu|Roma]] vatandaşı [[Farisiler|Ferisi]] Yahudilerindendir. Asıl adı ''Saul''’du.<ref>Elçilerin İşleri, 13:9</ref> [[Luka İncili|Luka’nın kaleme aldığı incil]]<nowiki/>de<!--Burada kesme işareti koymayın ve "incil"in ilk harfini büyük yazmayın.--> önemli bir yere sahiptir. [[Yeni Ahit]]’teki on dört mektuptan oluşan, [[Pavlus'un mektupları|Pavlus’un mektupları]] olarak da bilinen bölümler onun tarafından kaleme alınmıştır.
 
==Hıristiyanlıkta==
28. satır:
 
===Günümüz ilâhiyatında durumu===
Günümüzde bazı ilahiyatçılar, Pavlus’un öğretilerinin, İsa’nın kanonik incillerdeki öğretilerinden oldukça farklı olduğunu vurgulamaktadır.<ref>Maccoby, Hyam; ''The Mythmaker: Paul and the Invention of Christianity'' (Harpercollins, Ekim 1987), s. 14.</ref> Bu ilahiyatçılardan [[Barrie Wilson]], Pavlus’un öğretilerinin İsa’nın öğretilerinden mesajının kökeni, öğretileri ve ameller açısından farklılık arzettiğini vurgular.<ref>Wilson, Barrie A. (2008); ''How Jesus Became Christian''; New York; Toronto: St. Martin's Press; 9., 10. ve 12. bölümler</ref> Pavlus ve İsa’nın arasındaki bu köklü farklılıktan dolayı, bazıları İsa’nın, HristiyanlığınHıristiyanlığın birinci kurucusu iken, Pavlus’un HristiyanlığınHıristiyanlığın ikinci kurucusu olduğunu dile getirirler.<ref>Dwyer, John C.; ''Church History: Twenty Centuries of Catholic Christianity'' (Paulist Press, Temmuz 1985 ), s. 27.</ref><ref>Wrede, William; ''Paul''; (çev. Edward Lummis; Londra: Philip Green, 1907); s. 179.</ref>
 
Doğu kiliselerinde olduğu gibi, günümüzde Batılı [[Hümanizm|Hümanist]]ler de Romalılar 9’daki seçilmişlik unsurunu, Batılı kiliselerin aksine determinizm olarak değil, ilahi kader bilgisi olarak tevil ederler.<ref name="PaulOxford" />
 
==Yahudilikte==
Pavlus, Yahudi dünyasında uzun zaman açıkça hiç dile getirilmeyen bir din adamıydı. [[Talmud]]’da ve diğer Yahudi sözel geleneğinde Pavlus’tan açıkça bahsedilmez. Ancak Orta Çağ Avrupasında ortaya çıkan İsa’nın yaşam öyküsü Toledot Yeşu’da Pavlus’tan bahsedilir. ''[[Toledot Yeşu]]''’da Pavlus’un, HristiyanlığıHıristiyanlığı tahrif etmek için görevlendirilmiş bir Yahudi ajanı olduğu anlatılır.<ref>{{harvnb|Langton|2010|s=23-56}}</ref> Günümüzde Yahudi otoriteleri ''Toledot Yeşu''’yu bağlayıcı ve itibarlı bir bilgi kaynağı olarak kabul etmezler. Yahudi kökenli Pavlus’un HristiyanlıktakiHıristiyanlıktaki konumu ve HristiyanlığaHıristiyanlığa getirdiği yenilikler, Yahudilerin HristiyanlarlaHıristiyanlarla dinlerarası ilişkilerinde Pavlus’a önemli bir yer vermelerine sebep olmaktadır. Yahudi-HristiyanHıristiyan dinlerarası ilişkisinde Pavlus, iki din arasında bir sınır (mesela [[Heinrich Graetz]] ve [[Martin Buber]] tarafından) veya köprü (mesela [[Isaac Mayer Wise]] ve [[Claude G. Montefiore]] tarafından) olarak<ref>{{harvnb|Langton|2010|s=57-96}}</ref> ya da Yahudiler arası münazaralarda Yahudiliğin hakikiliğinin delillerinin ne olduğu ile ilgili bir kaynak olarak kullanılır (mesela [[Richard L. Rubenstein]] ve [[Daniel Boyarin]] tarafından).<ref>{{harvnb|Langton|2010|s=97-153}}</ref> Yahudilerin Pavlus’a olan ilgileri günümüzde ilk zamanlardan daha fazladır. O, Yahudi yapımı -[[Felix Mendelssohn]]’un eseri- bir oratoryoda, -[[Ludwig Meidner]]’in eseri- bir tabloda, ve -[[Franz Werfel]]’in eseri- bir tiyatro oyununda konu edildi.<ref>{{harvnb|Langton|2010|s=178-209}}</ref> Onun hakkında Yahudilerin yazdığı romanlar da mevcuttur (örneğin [[Şalom Aş]] ve [[Samuel Sandmel]]’in eserleri).<ref>{{harvnb|Langton|2010|s=210-230}}</ref> Batı düşünce sisteminde Pavlus’un büyük yeri olduğunu kabul eden -[[Baruch Spinoza]], [[Leo Shestov]] ve [[Jacob Taubes]] gibi- Yahudi filozoflar ve -[[Sigmund Freud]] ve [[Hanns Sachs]] gibi- psikoanalistler vardır.<ref>{{harvnb|Langton|2010|s=234-262}}</ref> [[Hagner]]’in (1980),<ref>Hagner, Donald (1980); Hagner, Donald, ed. ‘’Paul in Modern Jewish Thought’’ in Pauline Studies; Exeter: Paternoster Press; s. 143–165.</ref> [[Meissner]]’in (1996) <ref>Meissner, Stefan (1996); Die Heimholung des Ketzers; Tübingen: Mohr.</ref> ve [[Langton]]’ın (2010, 2011),<ref>Langton, Daniel (2011); Westerholm, Stephen; ed. 'Jewish Readings of Paul' in Blackwell Companion to Paul; Blackwell; s. 55–72.</ref><ref>Langton, Daniel (2011); Levine, Amy-Jill; ed. 'Paul in Jewish Thought' in The Jewish Annotated New Testament; Oxford University Press; s. 585–587.</ref> Yahudilerin Pavlus’a yaklaşımını ele alan akademik çalışmaları vardır.
 
==İslam'da==
İslam’ın ana kaynağı [[Kur'an|Kur’an]]’da Pavlus’tan açıkça bahsedilmemekle birlikte, Pavlus’un savunduğu dinî akidelerin ve amellerin bir kısmı Kur’an’ın getirdiği akideler ve amellerle açıkça reddedilmektedir. Bunların başında Pavlus’un kararlılıkla savunduğu İsa’nın Tanrı’nın Oğlu olduğu inancı<ref>Romalılar 1:1-7</ref><ref>Kur’an, 18:1-5 ve Kur’an 112:1-4</ref> ve Kefaret akidesi (İsa’nın kendisine tabi olan herkesin günahlarına kefaret olmak için çarmıhta öldürüldüğü) gelmektedir.<ref>Romalılar, 5:6-11</ref><ref>Kur’an, 4:157 ve 39:7</ref> Ameller bakımından ise en belirgin zıtlık, Pavlus’un her türlü yiyeceğin insanlara helâl olduğunu savunmasına karşılık,<ref>Koloseliler, 2:20-23</ref> Kur’an’da domuz eti ve içkinin açıkça haram olduğunun beyan edilmesi gösterilebilir.<ref>Kur’an, 2:173</ref> [[Muhammed]]’in hadislerinde Pavlus’un adı açıkça zikredilmemekle birlikte, [[İbrahim]]’in [[Erkek sünneti|sünnet olma]] geleneğini (hitan) Pavlus’un ilga etmesine<ref>Galatyalılar, [http://www.kutsal-kitap.net/bible/tr/index.php?id=1678&mc=2&sc=1672#2 5:2 vd.]</ref> karşılık Muhammed’in bu ameli ihya etmesi<ref>[http://sunnah.com/urn/629750 Tirmizî, Edeb, Hadis: 2981]</ref> ikisi arasındaki karşıtlıklara örnek gösterilebilir.
 
[[İbn-i Teymiyye]], Pavlus’u, peygamberlerin getirmiş olduğu tevhit inancı ile putperestlerin inancını sentez yaparak bir din icat etmekle suçlamaktadır.<ref>{{İng}} Thomas K. Michel; ''[https://books.google.com.tr/books/about/A_Muslim_Theologian_s_Response_to_Christ.html?id=ATLYAAAAMAAJ&redir_esc=y A Muslim Theologians Response to Christianity: Ibn Taymiyya's Al-Jawab Al-Sahih]''; s. 346; Dedlmar, NY: 1984; Caravan Books; ISBN 0882060589</ref> [[Mehmed Kırkıncı]], Pavlus'un, HristiyanlığıHıristiyanlığı bozmak ve HristiyanlarHıristiyanlar arasında ayrılık çıkarmak için Yahudiler tarafından özellikle görevlendirilmiş olduğunu ve amacına ulaştığını, Yahudilerin benzer bir tahrifat projesini İslam üzerinde İbn-i Sebe ile yapmaya çalıştıklarını savunur.<ref>[[Mehmed Kırkıncı]]; ''Alevilik Nedir?''; s. 30-31; Zafer Yayınları; İstanbul: 2007; ISBN 978-975-7762-37-9</ref>
 
[[Mevlânâ Celâleddîn-i Rûmî]]’nin ''[[Mesnevi-yi Manevi]]''’de dile getirdiği tarihsel hikâye ''Taassup Yüzünden HristiyanlarıHıristiyanları Öldüren Yahudi Padişahın Hikayesi''’nde<ref>{{harvnb|Rûmî|2005|s=33-43}}</ref> bahsi geçen, HristiyanlarınHıristiyanların arasına bid’at ve tefrika aşılayan Yahudi vezirin Pavlus olup olmadığı Mesnevî şârihlerinin ihtilaf ettiği bir konu olmuştur. 20. asır Mesnevî şârihlerinden [[Şefik Can]], bu hikâyenin kaynağının Kısas-ı Enbiyâ kültürü ve Eski Ahit olduğunu ve Mesnevî şârihlerinin çoğunluğunun görüşünün, anlatılan hilekâr vezirin Pavlus olduğu konusunda baskın olduğunu belirtmekle beraber, kendisi bu konudaki reyinde tarafsızdır.<ref>{{harvnb|Rûmî|2005|s= 43}}</ref>
 
==Ateizmde==
[[Nietzsche]], ''Deccal'' isimli eserinde, Pavlus'u -1. Korintliler mektubundan dolayı- korkunç dolandırıcı ve intikam havarilerinin en büyüğü olarak vasfetmektedir.<ref>Friedrich Nietzsche; ''Deccal-Hıristiyan Karşıtı''; s. 78; çev. Arzu Yarbaş; İlya İzmir Yayınevi, İzmir: 2005; ISBN 975-6249-07-2</ref> Bunun dışında Nietzsche, Pavlus'un yaydığı HristiyanlıkHıristiyanlık inancını "yalan" ile ve öğrettiği Tanrı'yı da "Pavlus'un kendi arzusu" ile özdeşleştirmektedir.<ref>a.g.e. s.81</ref>
 
==Galeri==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Pavlus" sayfasından alınmıştır