Vikipedi

Kutsal Perşembe: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Değişiklik özeti yok
orijinal metinden tercüme eklendi (Maundy Thursday)
52. satır:
Yağla Meshetme Ayini, Roma Katolikliğinde, Lütercilikte ve Anglikanizmde ifa edilen bir ibadettir.<ref name="ELCA2013">{{kitap kaynağı |başlık= How is oil used in worship?|soyadı= |ad= |yazarbağı= |yıl= 2013|yayıncı= [[Amerika Lüterci Evanjelik Kilisesi]] |yer= |isbn= |sayfa= 2|sayfalar= |erişimtarihi=18 Şubat 2020 |url= |alıntı= Yağla Meshetme Ayini denilen bu toplu ibadet, Çile Haftası'nda, bir piskoposun gözetiminde ifa edilir. Bu kendine has litürji sırasında, yağla kutsama ameli, bütün din adamlarının yeminlerini tazelemeleriyle birlikte yapılır. Bu toplu ibadetin geleneksel zamanı, Kutsal Perşembe'dir.}}</ref><ref name=Tennessee>{{Web kaynağı | url = http://edtn.org/chrism-mass-2017/ | başlık = Chrism Mass 2017 | soyadı1 = | ad1 = | soyadı2 = | ad2 = | tarih = | eser = | yayıncı = Tennessee Episkopal Piskoposluğu | erişimtarihi = 28 Şubat 2020 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20190418125338/http://edtn.org/chrism-mass-2017/ | arşivtarihi = 18 Nisan 2019}}</ref> Kutsal Perşembe'nin özel yanlarından birisi, her [[piskoposluk]]ta Yağla Meshetme Ayini'nin icra edilmesidir. Bu ayini icra eden Hristiyan mezheplerinde, Yağla Meshetme Ayini, en vakur ve mühim dini faaliyetlerden birisidir. Bu ayin, genellikle piskoposluğun merkezi olan katedrallerde ve Kutsal Perşembe'nin sabah vaktinde icra edilir. Böyle olmadığı durumlarda, Çile Haftası'nın başka bir gününde icra edilişine de rastlanabilir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://catholicexchange.com/what-is-the-chrism-mass | başlık = What is the Chrism Mass? | soyadı1 = Saunders | ad1 = William | tarih = 18 Nisan 2019 | eser = | yayıncı = Arlington Catholic Herald | erişimtarihi = 28 Şubat 2020 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20190418125343/https://catholicexchange.com/what-is-the-chrism-mass | arşivtarihi = 18 Nisan 2019}}</ref> Birçok piskoposlukta bu ayin, bölgenin bütün din adamlarının ve Hristiyan cemaatinin toplandığı yılın en kalabalık ayinlerinden biridir.<ref name=Jalbert>{{Web kaynağı | url = https://www.catholicnh.org/worship-and-sacraments/faith/worship/chrism/ | başlık = Chrism Mass | soyadı1 = Jalbert | ad1 = Jason | tarih = | eser = | yayıncı = Manchester Piskoposluğu | erişimtarihi = 28 Şubat 2020 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20190418125341/https://www.catholicnh.org/worship-and-sacraments/faith/worship/chrism/ | arşivtarihi = 18 Nisan 2019}}</ref> Yağla Meshetme Ayini, aynı zamanda rahiplik kurumunun kutlanması anlamını taşır.<ref name="ELCA2013"/><ref>{{Web kaynağı | url = http://www.themonitor.com/article_8d0fa9c4-1f2e-11e7-bbf9-c313ec45cbb7.html | başlık = What is the Chrism Mass? | soyadı1 = | ad1 = | soyadı2 = | ad2 = | tarih = 11 Nisan 2017 | eser = | yayıncı = The Monitor | erişimtarihi = 28 Şubat 2020 | arşivengelli = evet}}</ref> Ayin sırasında, orada bulunanlardan, vaftizlik yeminlerini tazelemeleri istenir. [[Papaz|Rahipler]] ve [[Diyakoz|diyakozlar]] göreve getirilme esnasında verdikleri sözleri yenilerler.<ref name=Jalbert/><ref>{{Web kaynağı | url = https://web.archive.org/web/20170413153251/https://dol-in.org/news/chrism-mass | başlık = Chrism Mass | soyadı1 = | ad1 = | soyadı2 = | ad2 = | tarih = 4 Nisan 2017 | eser = | yayıncı = Cathedral of St. Mary's, Diocese of Lafayette-in-Indiana | erişimtarihi = 28 Şubat 2020 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20200229145447/https://web.archive.org/web/20170413153251/https://dol-in.org/news/chrism-mass | arşivtarihi = 13 Nisan 2017}}</ref>
 
Ayin, ismini yıl boyunca icra edilen sakramentlerde kullanılan [[kutsanmışmeshetme yağyağı]]danndan alır. Bu kutsanmış yağlar, kendi [[parish|kilise idari bölgelerine]] götürmeleri için rahiplere teslim edilir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.nola.com/religion/index.ssf/2017/04/chrism_mass_to_be_celebrated_a.html | başlık = Chrism Mass to be celebrated at 10 a.m. at St. Louis Cathedral| soyadı1 = Chatelain | ad1 = Kim | tarih = | arşivurl = https://web.archive.org/web/20180125074629/http://www.nola.com/religion/index.ssf/2017/04/chrism_mass_to_be_celebrated_a.html | arşivtarihi = 25 Ocak 2018| eser = 11 Nisan 2017| yayıncı = Times-Picayune | erişimtarihi = 1 Mart 2020 }}</ref> Kutsanmış Yağların Teslim Alınması Ayini, bütün kilise idari bölgelerinin piskoposlukla olan birliğini ve piskoposun kilisesine bağlılıklarını temsil eder.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.usccb.org/prayer-and-worship/liturgical-year/triduum/reception-of-holy-oils.cfm | başlık = Reception of the Holy Oils | soyadı1 = | ad1 = | tarih = | arşivurl = https://web.archive.org/web/20150311171659/http://www.usccb.org/prayer-and-worship/liturgical-year/triduum/reception-of-holy-oils.cfm | arşivtarihi = 11 Mart 2015 | eser = | yayıncı = USCCB | erişimtarihi = 1 Mart 2020 }}</ref> Yağla Meshetme Ayini, 200lü yıllarda tarihçi [[Hippolytus]] tarafından kaydedilmiş bir dini törenin 1967 senesinde yeniden uygulamaya konulmasından beri ifa edilmektedir. Hippolytus'un aktardığına göre Paskalya Nöbeti esnasında gerçekleştirilen bu törensel ayinde, iki yağ [[alkıma|dualanmış]] ve bir yağ ise [[kutsama|kutsanmıştı]]. Beşinci yüzyılda, kutsanmış yağlarla ilgili bu ayin, Paskalya Nöbeti'nden Kutsal Perşembe'ye taşındı. Bu ayini yeniden yürürlüğe koyan kararnamede [[VI. Paulus]], şunları dile getirdi: "Yağla Meshetme Ayini, bir piskoposun din adamlığının tamlığının başlıca ifade ediliş şeklidir ve rahiplerin piskoposa yakınlığını ortaya koyar".<ref name=Baltimore/> KutsalKutsanmış yağlar şunlardır:
 
* [[Kutsanmış yağ|Meshetme yağı]] - [[Vaftiz]], [[Katolikliği Teyit|Teyit]] ve [[Katoliklikte Kutsal Makamlar|Kutsal Makamlar]] ayinlerinde ve ayrıca sunakların kutsanması ve kiliselerin adanması dini törenlerinde bu yağ kullanılır.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.stjames-cathedral.org/Events/2017/album-chrismmass.aspx | başlık = Chrism Mass 2017 | soyadı1 = | ad1 = | tarih = 6 Nisan 2017 | eser = | yayıncı = St. James Cathedral, Seattle | erişimtarihi = 1 Mart 2020 }}</ref>
* [[Katekizm yağı]] - Vaftiz sırasında bu yağ da kullanılabilmektedir.
* Hasta yağı - [[Hastaların Meshedilmesi Ayini]]'nde kullanılır.
[[File:BlessingChrism.jpg|thumb|Bir kutsanmışmeshetme yağınyağının kutsanışı esnası]]
Çile Haftası'nda, Kutsal Cumartesi'yi Paskalya'ya bağlayan geceye denk düşen Paskalya Nöbeti sırasında katekizm yağı ve meshetme yağı, kiliseye ihtida edenlerin vaftizi ve teyidi sırasında kullanılır. Katekizm yağı ve hasta yağı sadece dualanmış olurken, meshetme yağı kutsanmış olur. Kutsal meshetmeMeshetme yağı, [[zeytinyağı]] ve [[balsam|pelesenk]] karışımı güzel kokulu bir sıvıdır. Pelesenk, zeytinyağına katılır ve böylece, yağa yaklaşanlara onun kutsanmış olduğunu hatırlatan güzel bir koku verilmiş olur. Piskopos, kutsanmış yağı içeren kaba üfler, böylece [https://incil.info/kitap/joh/20:22 Yuhanna 20:22]'de bahsedilen, İsa'nın havarilerine üfleyip "Kutsal Ruh'u alın..." dediği olay yad edilmiş ve ayrıca Kutsal Ruh'un o yağı kutsadığı inancı sembolik olarak ima edilmiş olur.<ref name=Jalbert/><ref name=Baltimore>{{Web kaynağı | url = https://www.archbalt.org/about-us/our-bishops/cardinal-obrien/articles/chism-mass.cfm | başlık = Chrism Mass | soyadı1 = | ad1 = | tarih = 27 Mart 2008 | arşivurl = https://web.archive.org/web/20130205064530/https://www.archbalt.org/about-us/our-bishops/cardinal-obrien/articles/chism-mass.cfm | arşivtarihi = 5 Şubat 2013 | eser = Catholic Review | yayıncı = | erişimtarihi = 1 Mart 2020 }}</ref>
 
Anglikanizm'de, 1979 [[Genel Dua Kitabı]]'nda (s. 307) meshetme yağının piskopos tarafından kutsanmasını öngörmektedir. Birçok piskoposlukta, piskoposun yağı kutsaması, Çile Haftası sırasında, din adamlarının atandıkları görevlerin yeminlerini tazelemelerine denk gelmektedir. [[Efkaristiya]] sırasında piskopos, bir sene boyunca vaftizlerde ve iyileştirme dualarında kullanılacak olan yağı kutsar. Ayrıca, hem piskopos hem de diğer din adamları, atanmış oldukları görevler için yemin tazelerler.<ref name=Tennessee/>
 
===Doğu Hristiyanlığında===
====Doğu Ortodoksluğunda====
Doğu Ortodoks Kilisesi'nde, ayin renkleri daha göz alıcıdır, beyaz yaygındır. Paskalya öncesi orucu, sadece Kutsal Perşembe'de, şarap ve yağ tüketimi lehine gevşetilir. Kutsal Perşembe'de ifa edilen en önemli ibadet [[Günbatımı Duası]]'dır. Bu dua, Basileios Litürjisi de dahil edilmiş olarak okunur. Bu okumada, "Ahit Müjdesi" olarak bilinen birinci çile incili okunur (birinci çile incili, Yuhanna 13:31-18:1'dir). Kutsal Litürji'de geçen birçok duanın yerinde aşağıdaki [[troparion]] (bir tür manzume) tekrar tekrar okunur:
 
<blockquote>Senin gizemli akşam yemeğine, ey Tanrı'nın Oğlu, beni de katılanlardan birisi olarak kabul eyle; zira ben senin [[Kutsal gizemler|gizemini]] düşmanlarına açıklamayacağım, ne de sana [[Yahuda (havari)|Yahuda]]'nın verdiği gibi bir ihanet öpücüğü vereceğim, fakat yakalanmış bir hırsız gibi sana günahımı itiraf edeceğim. Krallığında, ey Rab, beni de hatırla.</blockquote>
[[File:Omovenie nog.jpg|thumb|right|[[Pskov]] ikonografi okulunda 16. yy'da yapılmış, İsa'nın havarilerinin ayaklarını yıkamasını tasvir eden bir ortodoks ikonu]]
Kutsal litürjiyi takip etmeyen bir hastalar efkaristiyası için ayin yiyeceklerini yenilemek gerektiğinde başka bir [[Kuzu (ayin)|kuzu]] hazırlanır, şaraba batırılır ve Kutsal Cumartesi'ye kadar kurumaya bırakılır. O gün bölündüğünde, mum alevi ile tamamen kurumuş olur ve parçalar [[Kilise sandığı|artoforionda]] saklanır. Katedrallerde ve manastırlarda, ayak yıkama ibadeti uygulanmaktadır. Eğer daha fazla [[meshetme yağı]] kutsamak gerekirse, bu işi [[patrik]]ler ve her [[otosefal]] kilisenin lideri konumundaki kişiler yapar. Litürji sonrasında akşamleyin, bütün perdeler ve örtüler kaldırılıp yerlerine siyah ya da başka karanlık renklerden oluşan örtüler konulur. Bu değişiklik ile [[Çile (Hristiyanlık)|Çile]]'nin başlangıcı sembolize edilir. Sabah ibadetleri beklenirken, On İki İncil okuması ifa edilir. Bu okumalarda, İsa'nın havarilerine son öğretileri, Çarmıh vakası, İsa'nın duası ve yeni ahdi bulunmaktadır. On İki İncil okumasında İncillerden şu kısımlar okunur:
 
* Yuhanna 13:31-18:1
* Yuhanna 18:1-29
* Matta 26:57-75
* Yuhanna 18:28-19:16
* Matta 27:3-32
* Markos 15:16-32
* Matta 27:33-54
* Luka 23:32-49
* Yuhanna 19:19-37
* Markos 15:43-47
* Yuhanna 19:38-42
* Matta 27:62-66
 
Kutsal Perşembe'de başlamak üzere, [[Paskalya Sekiz Günü|Tomas Pazarı]]'na kadar dini cenaze hizmetleri yasaklanır.
 
== Kaynakça ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Kutsal_Perşembe" sayfasından alınmıştır