Vikipedi

1968 Mayıs olayları: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Akil13 (mesaj | katkılar)
Devriyeler
49.487 değişiklik
Kaynaklar eklendi ve düzenleme yapıldı.
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.111.678 değişiklik
k Kaynak düzenleme
28. satır:
}}
 
10 Mayıs günü, Üniversitelerin bulunduğu şehrin Sol Yakası'nda toplanan göstericilerin Sağ Yaka'ya geçişi Çevik Kuvvet (CRS-Compagnies Républicaines de Sécurité) tarafından engellendi. Polisin, gece saat 2.15'te göstericilere saldırmasıyla başlayan çatışmalar sabaha kadar sürdü. Bunun sonucunda yüzlerce insan tutuklandı ve yaralandı. Olaylar radyodan canlı olarak yayınlandı ve sonuçları ertesi gün televizyondan gösterildi.<ref>{{cite web |url=http://www.lemonde.fr/web/article/0,1-0@2-3476,36-885493,0.html |titlebaşlık=Michel Rocard |workeser=Le Monde.fr |accessdateerişimtarihi=21 Nisan 2007 |archiveurlarşivurl=https://web.archive.org/web/20071022053837/http://www.lemonde.fr/web/article/0,1-0@2-3476,36-885493,0.html |archivedatearşivtarihi=22 Ekim 2007 |df=dmy-all }}</ref>
 
Polisin aşırı güç kullanımı karşısında, şarkıcılar, şairler destek vermeye başladı. Devrimin öğrencilerden değil, işçilerden gelmesi görüşünde olan Komünist Parti, kerhen hareketi desteklemeye başladı. Başta [[Genel Emek Konfederasyonu (Fransa)|Genel Emek Konfederasyonu]] (CGT-Confédération Générale du Travail) ve İşçi Kuvveti (CGT-FO-Force Ouvrière) olmak üzere sol sendikalar, 13 Mayıs günü için genel grev ve gösteri çağrısında bulundular.
34. satır:
13 Mayıs günü Paris'te bir milyonun üzerinde kişi yürüdü. Polis ortalıkta yoktu. Başbakan [[Georges Pompidou]] tutukluların salıverileceğini ve Sorbonne'un açılacağını ilan etti.
 
Ancak gerginlik azalmadı, aksine tepkiler daha da arttı. Sorbonne açılınca, öğrenciler onu işgal ederek özerk bir "Halk Üniversitesi" ilan etti. Televizyona çıkan öğrenci önderleri, amaçlarının "tüketim toplumu"nu yok etmek olduğunu ilan etti.<ref name="dogan1984">{{Cite journal |lastsoyadı=Dogan |firstad=Mattei |titlebaşlık=How Civil War Was Avoided in France |journal=International Political Science Review |yearyıl=1984 |volumecilt=5 |issuesayı=3 |pagessayfalar=245-277 |jstor=1600894|doi=10.1177/019251218400500304}}</ref>
 
=== İşçilerin öğrencilere destek vermesi ===
Devam eden günlerde, fabrika işgalleri başladı. 14 Mayıs günü birkaç fabrikada başlayan işgaller, 16 Mayıs'ta 50 fabrikanın işgal edilmesiyle devam etti. 17 Mayıs günü 200.000, 18 Mayıs günü 2 milyon işçi grev yaptı. Bir hafta sonra grev yapan işçi sayısı işgücünün yaklaşık üçte ikisine denk gelen 10 milyona ulaştı.<ref name="Maclean2002">{{cite book|lastsoyadı=Maclean|firstad=M.|titlebaşlık=Economic Management and French Business: From de Gaulle to Chirac|url=https://archive.org/details/economicmanageme0000macl|yearyıl=2002|publisheryayıncı=Palgrave Macmillan UK|isbn=978-0-230-50399-1|pagesayfa=[https://archive.org/details/economicmanageme0000macl/page/104 104]}}</ref>
 
Grev hareketi sendikaların denetiminden çıktı. İşçiler, maaş artışı ile yetinmemekte, Cumhurbaşkanı De Gaulle ve Hükümetin istifa etmesi ve fabrikalarını kendilerine devredilmesini istemekteydi.
 
Hükûmet, sendikalar ve işverenler arasında yapılan müzakereler sonucunda 27 Mayıs günü mutabakata varılan Grenelle Anlaşmaları ile asgari ücretin %35, ortalama ücretin de %10 artmasını öngörmekteydi. Ancak Anlaşmalar, işçi tabanı tarafından reddedildi.<ref>{{Cite book |last1soyadı1=Howell |first1ad1=Chris |chapterbölüm=The Importance of May 1968 |titlebaşlık=Regulating Labor: The State and Industrial Relations Reform in Postwar France |pagessayfalar=67-68 |datetarih=2011 |languagedil=İngilizce |isbn=978-1-4008-2079-5 |via=[[Project MUSE]] |publisheryayıncı=Princeton University Press |chapterurl=http://muse.jhu.edu/book/48288 |df=mdy-all }}</ref>
 
27 Mayıs günü, UNEF önderliğinde Paris'in [[Sebastian Charléty stadyumu]]nda 30.000-50.000 kişi toplandı. Söz alanlar hükûmetin istifa etmesini ve seçimlerin yapılmasını talep etti.<ref>{{Cite book |last1soyadı1=Lewis |first1ad1=Robert W. |chapterbölüm=Stadium spectacle beyond 1945 |titlebaşlık=The Stadium Century |yearyıl=2016 |languagedil=İngilizce |isbn=978-1-5261-0625-4 |publisheryayıncı=Manchester University Press |chapterurl=http://www.manchesterhive.com/view/9781526106254/9781526106254.xml |df=mdy-all |pagesayfa=71}}</ref>
 
=== De Gaulle'ün kaçışı ve seçimler ===
52. satır:
30 Mayıs günü, CGT sendikası önderliğinde 400.000-500.000 arası gösterici Paris'te yürüyerek "Elveda De Gaulle" sloganları attı. Devrim olasılığı had safhadaydı. Bununla birlikte, Komünist Parti sokak temelli devrime destek vermedi, kamu binaları işgal edilmedi ve hazır durumda tutulan ordunun kullanılmasına gerek kalmadı.
 
30 Mayıs günü, saat 14.30'da Pompidou istifa tehdidiyle De Gaulle'ü Meclisi lağvetmeye ve seçimlerin düzenlenmesine ikna edildi. Saat 16.30'da De Gaulle, görevine devam edeceğini, bununla birlikte seçimlerin 23 Haziran'da düzenleneceğini, işçilerin eylemlerini bırakmaması durumunda olağanüstü hâlin ilan edileceğini ifade etti. Konuşmadan sonra, 800.000 De Gaulle destekçisi, Fransız bayrağını dalgalandırarak Şanzelize Caddesi'nde yürüdü.{{r|dogan1984}}<ref name="singer2002">{{cite book |titlebaşlık=Prelude to Revolution: France in May 1968 |publisheryayıncı=South End Press |lastsoyadı=Singer |firstad=Daniel |yearyıl=2002 |url=https://archive.org/details/preludetorevolut00sing |isbn=978-0-89608-682-1 |pagessayfalar=[https://archive.org/details/preludetorevolut00sing/page/195 195], 198-201}}</ref><ref>{{cite web |url=http://membres.lycos.fr/mai68/degaulle/degaulle30mai1968.htm |titlebaşlık=Lycos |archiveurlarşivurl=https://web.archive.org/web/20090422060607/http://membres.lycos.fr/mai68/degaulle/degaulle30mai1968.htm |archivedatearşivtarihi=22 Nisan 2009 }}</ref>
 
== Sonrası ==
Bundan sonra öğrenci ve işçi eylemlerinin hızı azaldı.Polis, 16 Haziran günü Sorbonne'a girdi. De Gaulle'ün korktuğunun aksine, 23 ve 30 Haziran'da düzenlenen seçimlerden partisi galip geldi. Bu çerçevede Cumhuriyeti Savunma Birliği (UDR-Union pour la Défense de la République) 487 sandalyeli Meclis'te 354, Sosyalistler 57, Komünistler 34 sandalye kazandı.{{r|dogan1984}}
 
Bununla birlikte, De Gaulle'ün siyasî zaferi kısa süreli oldu. 27 Nisan 1969'da Merkezî otoritenin bölgelere dağılması ve Senato'ya üye olma kriterlerini yeniden düzenlemeye yönelik referandumun arkasına siyasi ağırlığını koydu, ancak "hayır"ın %52,41 ile galip gelmesi sonucu görevinden ayrıldı.<ref name="mendel196901">{{cite journal |jstor=1406452 |titlebaşlık=Why the French Communists Stopped the Revolution |lastsoyadı=Mendel |firstad=Arthur P. |journal=The Review of Politics |datetarih=Ocak 1969 |volumecilt=31 |issuesayı=1 |pagessayfalar=3-27 |doi=10.1017/s0034670500008913}}</ref>
 
Ama siyasî sonuçlarının ötesinde, 1968 Mayıs olayların etkisi, kültürel, toplumsal ve ekonomik alanlarda yoğun olarak hissedildi.
72. satır:
 
== Slogan ve duvar yazıları ==
Eylemler sırasında atılan ve duvarlara yazılan sloganların bazıları aşağıdadır:<ref>{{cite web |url=http://www.bopsecrets.org/French/graffiti.htm |titlebaşlık=Graffiti de Mai 1968 |publisheryayıncı=}}</ref>
 
* Yasaklamak yasaktır.<ref name="larousse.fr">{{cite web|url=http://www.larousse.fr/encyclopedie/divers/%C3%A9v%C3%A9nements_de_mai_1968/131140|titlebaşlık=Encyclopédie Larousse en ligne - événements de mai 1968|authoryazar=Éditions Larousse|publisheryayıncı=|accessdateerişimtarihi=29 Eylül 2015}}</ref>
* Her iktidar bozar. Mutlak iktidar mutlaka bozar.
* Kurumların halka hizmet etmesini istiyoruz, halkın kurumlara değil.
86. satır:
* Hayal gücü eksik olanların neyin eksik olduğunu hayal edemez.
* Kapitalizmin koruma köpeği ya da hizmetkarı olmak istemiyoruz.
* Gerçekçi olun, imkânsızı isteyin.<ref>{{cite book |titlebaşlık=The Language of Change: Elements of Therapeutic Communication |lastsoyadı=Watzlawick |firstad=Paul |yearyıl=1993 |publisheryayıncı=W. W. Norton & Company |isbn=9780393310207 |pagesayfa=83 |url=https://books.google.com/?id=4U2ItyNGvecC&pg=PA83 |accessdateerişimtarihi=1 Aralık 2010}}</ref>
* Mutluluğunu satın alıyorlar. Onu geri çal.
* Anlatılan senin hikâyendir!
"https://tr.wikipedia.org/wiki/1968_Mayıs_olayları" sayfasından alınmıştır