Göle: Revizyonlar arasındaki fark

Eski adı Kola olan Göle, İÖ 4. yüzyılda [[İberia Krallığı]] sınırları içinde, Tsunda Prensliği’ne bağlıydı. İÖ 2-1. yüzyıllarda Ermenistan Krallığı sınırları içinde kaldı. Bölge daha sonra Ermeniler ile Gürcüler arasında birkaç kez el değiştirdi. ''Kolalı Çocukların Şehadeti'' (9. yüzyıl) adını taşıyan Gürcüce bir [[hagiografi]]ye göre 6. yüzyılda dokuz Kolalı (Göleli) çocuk [[Kura Nehri]]’nin sonradan “Ayazma” da denilen kaynağında vaftiz olup Hıristiyanlığı kabul etmiş ve bundan dolayı annesi ve babası tarafından öldürülmüştür.<ref> Ekvtime Takaişvili, ''1907 Yılı Kola-Oltisi ve Çangli’de Arkeolojik Araştırmalar Gezisi'' (Gürcüce), 1938, Paris, s. 9. </ref> Göle Gürcü yönetimi altındayken [[Emeviler]] tarafından istila edildi. 9. yüzyılda İberia kralı I. Aşot (813–826/830) Arapları bölgeden çıkardı ve Göle [[Gürcistan Krallığı]]’na katıldı. 11. yüzyılda Göle ve yöresi [[Büyük Selçuklular]]ın eline geçti. 13. yüzyılın ortalarından itibaren Göle Gürcü atabegleri devleti [[Samtshe-Saatabago]]’nun yönetimi altındaydı. 16. yüzyılın sonlarında Gürcü atabegler [[Osmanlılar]]a karşısında tutunamadı ve Göle Osmanlı Devleti tarafından ele geçirildi. Aynı yüzyılda kurulan [[Çıldır Eyaleti]] sınırları içinde yer aldı. Bugünkü Göle ilçesi toprakları Osmanlı kayıtlarından Ardahan-i Küçük, bugünkü Ardahan ise Ardahan-i Büzürg (Büyük Ardahan) olarak geçer ve Ardahan-i Küçük (Küçük Ardahan) Çıldır Eyaleti’nin livalarından biridir.<ref>''Defter-i Caba-i Eyalet-i Çıldır 1694-1732'' (Gürcüce ve Osmanlıca), (Yayıma hazırlayan) Tsisana Abuladze, Tiflis 1979, s. 80 ve diğer sayfalar.</ref>

 

 

[[Birinci Dünya Savaşı]]’nın sonlarına doğru Rus ordusunun bölgeden çekilmesinden sonra Göle bağımsız [[Gürcistan Demokratik Cumhuriyeti|Gürcistan]] sınırları içinde yer aldı. [[Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali]] sırasında fiilen yeniden Türkiye’ye katıldı.<ref>Mustafa Kemal Atatürk, ''Nutuk'', İstanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.</ref> [[Kars Antlaşması]]’yla da Türkiye’ye bırakıldı. Bu tarihten 1992 yılına kadar [[Kars (il)|Kars]] iline bağlı bir ilçe olan Göle, [[27 Mayıs]] [[1992]] tarihinde Ardahan iline bağlanmıştır. Göle ilçe merkezinde belediye teşkilatı [[1926]]'da kurulmuştur.