→Denetçilik üzerine kısa bir hasbihâl: Çok güzel. Kimse cevap vermezse daha da iyi. Kar üzerine basmadıkça güzeldir. Herkes okusun bence. Not: İzninizle bir c/e yaptım.
Leksikografların çoğu kitap biriktirmeye bayılırmış... Tanımlayacakları sözcükleri farklı kitaplardan okumak, onları görmek ve dokunmak inci kolye misali bir ışıltı yaratırmış zihinlerinde... Bir leksikograf olmasam da; şu an bu sözcükleri oluşturduğum yazı masamın hemen bitişiğinde 1800'lerden bir düzine kadar, 1900'lerin başından itibaren basılmış kitaplardan ise yüzlercesi var... Loş bir sarı masa ışığı gözetiminde bu kutsal çatının içinde dönen çirkin sözcükleri okuyorum. Şikayet sayfasında birbirlerine karşı gardlarını almış ve karşısındakinin buradan sonsuza kadar gönderilmesini, yok edilmesini ister ruhla yazıldığı belli olan kelime gruplarını görebiliriz. Ama konumuz bunlar değil... Denetçilik denen bu görevin tanımını ve Türkçe versiyonumuzda ne gibi zorluklarla karşılaştığımızı anlatmak istiyorum.
Türkçe Vikipedi, bulunduğumuz coğrafyanın etkisi olan duygusallığı da içinde barındırıyor. Gerçekleşen işlemlerin sonrasında atılan postalarda bu duygusallığı gözlemleme şansı elde ettim. Hiç üşenmedim ve bu yazıyı oluşturmadan öneönce postamı geçmişe doğru kontrol ettim. 1 defa ölümle, 7 defa da dövülmekle tehdit edilmişim. İşte denetçiliğin bana kattığı hatıralardan bir kısmı! 7 Nisan 2008'den bu yana gerçekleştirdiğim denetleme işlemlerinin hepsine elimden gelen en yüksek özeni gösterdim. İşlemin sonucunda, birinin katkı sunma hakkını yanlışlıkla elinden almaktan daima korktum. Denetleme sistemi insan yapısı olduğundan dolayı düşük de olsa hata payına sahip. Ancak bu sistem, teknolojinin gelişmesi ile denetçinin özverisini de talep etmeye başladı. Havacılıkta buna insan faktörü diyoruz. Uçuş lisansı alabilmenin en büyük özelliğidir insan faktörü, çünkü tabiata göre uçmanın temel yetisi kuşlara verilmiştir. Biz mecranın yabancısıyız ve kazalar da yabancı olduğumuzdan kaynaklanıyor. Kaza yapmamanın ve başarılı olmanın en büyük yardımcısı ise Check List dediğimiz yardımcılardır. Tıpkı hareket etme kısıtı olan kokpitteki durum gibi, denetçi işlemleri de sizi kısıtlayan ve çetele tutmazsanız zor duruma düşüren süreçlerden oluşur. Kuşkulu olmakla birlikte, dürüst de olmalısınız. Not veren bir öğretmen ya da karar açıklayan erk değilsiniz. Geçmişte değerlendirdiğiniz ve kukla olduğunu ispat ettiğiniz saplantılı bir kullanıcı, yıllar sonra teknik izin kaybolduğu öngörüsü ile geri dönebilir (dönenlerin bir kısmı da okuyor bunları biliyorum). Bu dönüşlerin sonrasında stabil kalarak katkı vermeye devam eder ancak içinde taşıdığı duygusal anı bana daima düşmandır. Kim olduklarını bilsem de, negatif katkı vermedikçe engellenmeyecek bu azınlığın da aranızda olduğunu bilmenizi isterim. Bunların yanında, son zamanlarda daha çok örneklerini gördüğümüz ve benim 'noksansız görünümlü yayılım' adını verdiğim kuklacılık şekli var. Tamamen farklı katkılara odaklanan ve belirli bir ikbal peşinde olduğunu tahmin ettiğim (gelecekte gerçekleşecek oy avcılığı) zararsız görünümlü arkadaşlar bunlar. Kötü niyetli olduklarını nasıl mı anlıyorum? Bu kişileri tamamen engellersem tepki veremezler, yetkileri aldındığında ikballeri bozulduğundan inkar politikalarını hemen öne sürerler. Aynı ilde oldukları sistemin hata vermeyeceği şekilde onlarca kez kanıtlandığı halde farklı illerde olduklarını iddia ederler mesela. Başka teknik veriler de onların tam aksini kanıtlarken hem de! ''Ama dikkatinizi çekiyorum; bu kişilerin negatif katkıları yok, yalan söyledikleri ise apaçık ortada.'' Ne yapmak istediklerini görmek için yetkilerini iade ederek gözlem aşamasına geçiyorum.
Üç yıl önce vakıf beni; denetçi ve gözetmen yetkilerinde hata yapmamış, kurallara uyan ve güvenilir kullanıcılardan oluşturduğu bir komisyona seçti. Ombudsman commission adını verdikleri bu oluşum, girdiğimde öğrendiğim kadarı ile Vikipedi'nin en mahrem yapısı. Dünyadaki tüm dillerde gerçekleşen şüpheli hareketlerin denetlendiği bir yapı. Bu yapının içerisinde onlarca davada çalıştım. Aklınıza dahi getiremeyeceğiniz türden kuklacılık faaliyetlerini inceledim. Bu incelemeler esnasında fark ettim ki; gerçekten de ayrıntılar bütünü oluşturuyor.
