Yarasa: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
çiftleşme eklendi |
yaşam döngüsü eklendi |
||
208. satır:
===Çiftleşme===
Ilıman iklimlerde yaşayan yarasalar yaz sonu sonbahar başı arasında çiftleşirler.{{sfn|Altringham|2011|sayfa=105}} Tropikal iklimde yaşayan yarasalar yağmurların kesildiği sezonda çiftleşebilirler.<ref>{{Dergi kaynağı |soyadı1=Mares|ad1=M. A. |soyadı2=Wilson|ad2=D. E. |yıl=1971 |başlık=Bat Reproduction during the Costa Rican Dry Season |dergi=BioScience |cilt=21 |sayı=10 |sayfalar=471–472+477|doi=10.2307/1295789 |jstor=1295789}}</ref> Birleşmeden sonra erkek yarasa diğer erkeklerin spermlerini engellemek ve babalığını garanti etmek için arkada bir [[çiftleşme tıkacı]] bırakabilir.<ref name="CrichtonKrutzsch2000">{{Kitap kaynağı|ad1=Elizabeth G.|soyadı1= Crichton|ad2=Philip H.|soyadı2=Krutzsch|başlık=Reproductive Biology of Bats|url=https://books.google.com/books?id=f1aNgZwGsYoC&printsec=frontcover#v=onepage&q=plug&f=false|tarih=12 Haziran 2000|yayıncı=Academic Press|isbn=978-0-08-054053-5}}</ref> Kış uykusuna yatan türlerde erkeklerin [[uyuşukluk]] içinde olan dişilerle çiftleştiği bilinmektedir.<ref name="MacDonald"/> Dişi yarasalar, doğum zamanını kontrol etme ve yavruların maksimum besin olduğunda doğmasını sağlamak için farklı stratejilere sahiptir. Bazı türlerin dişileri çiftleşmeden birkaç ay sonraya katar spermleri üreme organında saklayarak geçikmiş döllenme stratejisini kullanır. Çiftleşme sonbaharda olur ancak döllenme spnraki ilkbahara kadar gerçekleşmez. Bazı türler çiftleşme sonrası döllenmenin gerçekleştiği yumurtayı dış koşullar uygun olana kadar serbest hâlde üreme organlarında saklayarak [[embriyonik diyapoz]]a girer ve döllenmiş yumurta daha sonra rahme tutunur.{{sfn|Altringham|2011|sayfa=114–119}} Bir başka stratejide ise hem döllenme hem de rahme tutunma gerçekleşir ancak iyi koşullar sağlanana kadar [[fetus]]ün gelişmesi geciktirilir. GEcikmiş gelişme sırasında anne döllenmiş yumurtayı besleyerek canlı tutar. Bu süreç gelişmiş gaz değişimi sistemi sayesinde uzun bir süre devam edebilir.<ref>{{Kitap kaynağı |başlık=Biology of Bats |url=https://books.google.com/?id=Gtp4yWnPD9YC&printsec=frontcover&dq=Biology+Bats#v=onepage&q=Biology%20Bats |soyadı=Neuweiler|ad=G. |yayıncı=Oxford University Press |yıl=2000 |sayfa=247 |isbn=978-0-19-509950-8}}</ref>
===Yaşam döngüsü===
[[Dosya:Pipistrellus pipistrellus baby.jpg|thumb|right|Yeni doğmuş ''[[Pipistrellus pipistrellus]]'']]
Ilıman bölgelerde yaşayan yarasalar genellikle [[Kuzey yarımküre]]de Mayıs ya da Haziran, [[Güney yarımküre]]de de Kasım ya da Aralık aylarında doğarlar. Tropikal bölgelerde doğum yağmur mevsiminin başında olur.<ref>{{Kitap kaynağı |soyadı=Fenton|ad=M. B. |yıl=1983 |başlık=Just Bats |yayıncı=University of Toronto Press |isbn=9781442655386 |url=https://books.google.com/?id=cueMBgAAQBAJ&pg=PT100&dq=bat+breeding+seasons#v=onepage&q=bat%20breeding%20seasons}}</ref> Türlerin çoğunda anne tek yavru taşır ve doğurur.<ref>{{Kitap kaynağı |soyadı1=Kunz|ad1=T. H. |soyadı2=Fenton|ad2=B. |yıl=2005 |başlık=Bat Ecology |yayıncı=University of Chicago Press |sayfa=216 |isbn=978-0226462073}}</ref> Doğum sırasında yavru yarasa annenin ağırlığının %40'ı kadar ağırlığa sahip olabilir<ref name="MacDonald"/> ve dişinin pelvis kemerinin iki yarısı esnek bir bağ doku ile bağlı olduğu için genişleyebilir.{{sfn|Fenton|2001|sayfa=166}} Dişiler doğumu kolaylaştımak için yerçekimini kullanarak genellikle kafaları yukarıda ya da yatay konumda doğururlar. Yavru muhtemelen kanatların dolaşmasını engellemek için arkası önce konumda dışarı çıkar ve dişi yavruyu kanat ve kuyruk zarlarının içine alır. Türlerin çoğunda dişiler doğum kolonilerinde toplanarak birarada doğururlar ve birbirlerine yardımcı olabilirler.<ref>{{Kitap kaynağı |soyadı1=Nagorsen|ad1=D. W. |soyadı2=Brigham|ad2=R. M. |başlık=Bats of British Columbia |yayıncı=UBC Press |sayfa=17 |isbn=9780774804820|yıl=1993 }}</ref>{{sfn|Altringham|2011|sayfa=119}}{{sfn|Fenton|2001|sayfa=166}}
Yavru yarasaların bakımının çoğunu anne üstlenir. [[Monogami|Monogam]] türlerde baba da bunda rol alır. Bazı türlerde dişi başka yavruları da emzirebilir. Bu şekilde dişilerin üremek için doğdukları koloniye dönen türlerde koloni boyutları artış gösterir.<ref name="MacDonald"/> Genç bir yarasanın uçabilmesi için erişkin gövdesine ve ön ayak uzunluğuna erişmesi gerekir. ''[[Myotis lucifugus]]'' türünde bu doğumdan sonra on sekiz gün sonra gerçekleşir. Türlerin çoğunda yavruların sütten kesilmesi seksen günden önce olur. ''[[Desmodus rotundus]]'' yavrularını bu süreden sonra da emzirmeye devam eder ve gençleri diğer türlere göre daha sonra kendi başlarına bakabilecek hâle gelirler. Bunun nedeni muhtemelen kan temelli beslenmeleri ve her gece kan emmenin zorluğudur.{{sfn|Fenton|Simmons|2015|sayfa=171}}
==Filojeni ve taksonomi==
| |||