Hece ölçüsü: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmemiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Justinianus (mesaj | katkılar) k dz. |
Hece ölçüsüyle oldukça ilgili olan durak konusu örnek ve akademik kaynaklarıyla birlikte eklendi. Kaynaklardan yararlanırken telif hakkına dikkat edildi. |
||
8. satır:
'''Kafiye''', halk edebiyatında bulunmayan öğedir. bugünkü manada kafiye sistemi yoktu. yarım kafiye diyebileceğimiz -assonance- oluşum mevcuttu. onlar için mısraların son hecelerinin birbirine yakınlığı yeterliydi. şair içinde söyleyiş kolaylığı verdiği için kullanımı yaygındı. edebi mahsüllerin oluşum aşamasında, türklerin savaşçı oluşunun yanında, ince ruhlu bir millet olduğuna dalaletin göstergesiydi.<ref>Fuat Köprülü, Türk Edebiyatında İlk Mutasavvıflar, 12.</ref>
== Durak ==
Durak, hece ölçüsüne uyum sağlayan bir çeşit ses kesimidir. Hece ölçüsüyle yazılan şiirlerde, ses ahengini arttırmak amacıyla dizeler okunurken dizelerin belli yerlerinde okuyucu nefes alır. Bu uygun nefes alım noktaları birer duraktır.<ref>Cem Dilçin, Örneklerle Türk Şiir Bilgisi, Türk Dil Kurumu, 2005.</ref><ref>Uğur Başaran, [https://www.academia.edu/39297227/Durak_Terimini_Yeniden_Tart%C4%B1%C5%9Fmak Durak Terimini Yeniden Tartışmak], Bilim ve Kültür Dergisi, S. 2, Haziran 2013, s. 108-114. </ref><ref>M. Öcal Oğuz, Türk Halk Edebiyatı ( El Kitabı), Grafiker Yayınları, 2010.</ref> Duraklar, bazı istisnalar dışında mutlaka her dizede aynı noktalarda yer alır ve kelime aralarında yer alarak aslı kelime içinde durak olmaz. Öte yandan her hece ölçüsüyle yazılmış şiirde durak olması da şart değildir, hece ölçüsüyle yazılmış duraksız şiirler de vardır. Divan edebiyatında yoğun olarak kullanılan aruz ölçüsündeki "takti" kavramının karşılığı olarak değerlendirilebilir. Belli başlı hece ölçülerinin durakları şu şekilde formüle edilebilir:
# 5'li Hece Ölçüsü: 3+2 veya 2+3
# 6'lı Hece Ölçüsü: 3+3
# 7'li Hece Ölçüsü: 4+3 veya 3+4
# 8'li Hece Ölçüsü: 4+4
# 9'lu Hece Ölçüsü: 5+4 veya 4+3
# 10'lu Hece Ölçüsü: 5+5
# 11'li Hece Ölçüsü: 6+5 veya 4+4+3
# 12'li Hece Ölçüsü: 6+6
# 14'lü Hece Ölçüsü: 7+7
{| class="wikitable"
|+ÇEŞİTLİ HECE ÖLÇÜLÜ VE DURAKLI ŞİİR ÖRNEKLERİ
!3+4 Duraklı 7’li Hece Ölçüsü Örneği:
!4+4 Duraklı 8’li Hece Ölçüsü Örneği:
!6+5 Duraklı 11’li Hece Ölçüsü Örneği:
!7+7 Duraklı 14’lü Hece Ölçüsü Örneği:
|-
|Giderim / yolum yaya
Cemâlin / benzer aya
Eridim / hayal oldum
Günleri / saya saya
''(Anonim)''
|Gel dilberim / kan eyleme
Seni kandan / sakınırım
Doğan aydan / esen yelden
Seni gülden / sakınırım
''(Aşık Ömer-Gel Dilberim Kan Eyleme)''
|İptida Bağdad'a / sefer olanda
Atladı hendeği / geçti Genç Osman
Vuruldu sancaktar / kaptı sancağı
İletti, bedene / dikti Genç Osman
''(Kayıkçı Kul Mustafa-Genç Osman Destanı)''
|Başka sanat bilmeyiz / karşımızda dururken
Söylenmemiş bir masal / gibi Anadolu'muz
Arkadaş, biz bu yolda/ türküler tuttururken
Sana uğurlar olsun / ayrılıyor yolumuz
''(Faruk Nafiz Çamlıbel-Sanat)''
|-
!4+4 Duraklı 8’li Hece Ölçüsü Örneği:
!3+4 Duraklı 7’li Hece Ölçüsü Örneği:
!7+7 Duraklı 14’lü Hece Ölçüsü Örneği:
!'''Duraksız 11’li Hece Ölçüsü Örneği:'''
|-
|Ecel büke / belimizi
Söyletmeye / dilimizi
Hasta iken / halimizi
Soranlara / selam olsun
''(Yunus Emre-Kalanlara Selam Olsun)''
|Her ağza / kanarmışım
Her söze / inanmışım
Ben artık / sevgiden de
Bıkmışım / usanmışım
''(O. Seyfi Orhon-Her Yalana Kanmışım)''
|Ben gideyim yol gitsin / ben gideyim yol gitsin;
İki yanımdan aksın / bir sel gibi fenerler
Tak, tak ayak sesimi / aç köpekler işitsin
Yolumda bir tak olsun / zulmetten taş kemerler
''(Necip Fazıl Kısakürek-Kaldırımlar)''
|Bir düşünsen, yarıyı geçti ömrüm
Gençlik böyledir işte, gelir gider
Ve kırılır sonra kolun kanadın
Koşarsın pencereden pencereye
(Cahit Sıtkı Tarancı)
|}
<br />
==Kaynakça==
{{kaynakça}}
| |||