Balkanlar: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Evrifaessa (mesaj | katkılar) Rescuing 93 sources and tagging 0 as dead.) #IABot (v2.0 |
Khutuck Bot (mesaj | katkılar) k Kaynak düzenleme |
||
68. satır:
[[Macaristan]]'daki [[Tuna Deltası]], Avrupa deltaları içinde büyüklük bakımından ikinci, korunmuş alan bakımından ilk sıradadır.<ref>[http://whc.unesco.org/en/list/588 Danube Delta] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20080127014732/http://whc.unesco.org/en/list/588 |date=27 January 2008 }} UNESCO {{İng}}</ref> Bu delta alanı akarsular, kanallar, ağaç saçaklı göller ve sazlık adalar barındırır. Burası kuş gözlemcileri ve yaban hayat tutkunları için bir cennettir. [[Bulgaristan]]'da [[Meriç|Meriç Vadisi]]'nde yer alan Zlato Pole Koruma Alanı, tehlike altındaki birçok tür için bir vaha özelliği gösterir. Koruma alanı, bitki ve hayvan çeşitliliği bakımından oldukça zengindir. [[Sırbistan]], [[UNESCO]] listesinde yer alan en az dokuz sulak alana sahiptir. Bunlar içinde Golija-Studenica Biyosfer Rezervi, sadece iyi korunmuş doğal kaynakları bakımından değil, aynı zamanda kültürel kaynakları bakımından da önemlidir. Avrupa'nın diğer bölgelerinde nesli tükenerek yok olmuş bitki ve hayvan türleri burada hâlen gelişmekte, Sırbistan'ın yeşil bataklıkları ve ormanlarında yaşamını sürdürmektedir.<ref name=visiteurope1/><ref>[http://www.unesco.org/new/en/natural-sciences/environment/ecological-sciences/biosphere-reserves/europe-north-america/serbia/golija-studenica/ Golija-Studenica] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20130309160502/http://www.unesco.org/new/en/natural-sciences/environment/ecological-sciences/biosphere-reserves/europe-north-america/serbia/golija-studenica/ |date=9 March 2013 }} UNESCO resmî internet sitesi {{İng}}</ref>
Balkanlar'ın birçok kesiminde farklı doğal kaynaklar bulunur. Arnavutluk'un doğal kaynakları petrol, doğal gaz, kömür, boksit, kromit, bakır, demir cevheri, nikel, tuz, kereste, hidro-enerjidir.<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/al.html Albania "natural resources"] {{Webarşiv|url=https://www.webcitation.org/5mpuVJuEi?url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/al.html |date=17 January 2010 }} The World Factbook {{İng}}</ref> 2009 yılı verilerine göre Arnavutluk, günde 5400 varil petrol üretmiştir.<ref>[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2173rank.html?countryName=Albania&countryCode=al®ionCode=eu&rank=91#al CIA The World Factbook: Oil producers] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20121119025030/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/rankorder/2173rank.html?countryName=Albania&countryCode=al®ionCode=eu&rank=91#al |date=19 November 2012 }} {{İng}}</ref> Doğal gaz üretimi de 30 milyon metreküptür.<ref name="CIA - The World Factbook">{{Web kaynağı |url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/al.html |başlık=CIA – The World Factbook |erişimtarihi=21
=== Ülkeler ===
89. satır:
| 28.748<ref name="Arnavutluk Verileri">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/al.html Arnavutluk Verileri] {{Webarşiv|url=https://www.webcitation.org/5mpuVJuEi?url=https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/al.html |date=17 January 2010 }} The World Factbook {{İng}}</ref>
| 2.831.741
| 2.831.741<ref name="ARnufusu">{{Web kaynağı |url=http://www.instat.gov.al/en/themes/population.aspx |başlık=Censusi i Popullsisë Dhe Banesave Në Shqipëri, Rezultatet Paraprake (2016) |erişimtarihi=17
| [[Tiran, Arnavutluk|Tiran]]
|-
103. satır:
| 110.879<ref name="Bulgaristan Yüzölçümü">[https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bu.html Bulgaristan Yüzölçümü] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20180203085456/https://www.cia.gov/library/publications/the-world-factbook/geos/bu.html |date=3 February 2018 }} The World Factbook {{İng.}}</ref>
| 7.351.234
| 7.351.234<ref name="BUL">{{Web kaynağı |url=http://epp.eurostat.ec.europa.eu/tgm/table.do?tab=table&language=en&pcode=tps00001&tableSelection=1&footnotes=yes&labeling=labels&plugin=1 |başlık=Eurostat "Bulgaristan Nüfusu (1.1.2016)" |erişimtarihi=16
| [[Sofya]]
|-
207. satır:
[[Hunlar]], [[Gotlar]]dan, [[Alanlar]]dan ve [[Cermenler|Germen]] [[Taifallar]]dan oluşturdukları yardımcı kuvvetlerle takviyeli olarak ilk defa 378 baharında [[Tuna]]'yı geçmişlerdir. Romalılardan karşılık görmeksizin [[Trakya]]'ya kadar ilerlemişlerdir. Roma imparatoru [[I. Theodosius]]'un ölüm yılı olan 395'te Hunlar yeniden Balkanlar'da hareketlenmişlerdir.<ref>Prof. Dr. İbrahim Kafesoğlu, Türk Millî Kültürü, Ötüken Neşriyat, İstanbul 2003, s. 72-73. ISBN 975-437-236-5</ref> [[Hunlar]], MS 380 yılından itibaren Balkanlar'a egemenlik kurmuşlardır. Bölgenin büyük bir kısmında hâkim olan Hunlar, Slavlardan daha önemlidir.<ref name=IA28/>
V. ve VI. yüzyıllarda, çeşitli lehçeleri konuşan [[Slavlar]] birçok grup hâlinde Balkanlar'ın geniş arazilerine hâkim olmuşlardır. Slavlar, Balkanlar'a geldiklerinde, bölgeye geçici olarak yerleşmiş ve bu yerleşmelerle Slavların bölgedeki birçok halkı asimile ettiği düşünülmektedir.<ref>{{Web kaynağı |url=http://dienekes.blogspot.com/search/label/Slavs/ |başlık=Dienekes Antropoloji Blogu |erişimtarihi=21
==== Tuna Bulgarları ====
374. satır:
17 Ekim 2007 tarihinde Hırvatistan, 2008-2009 süreci için [[Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi]] geçici üyeliğine kabul edilmiştir. 2004 yılında Bulgaristan, Romanya ve Slovenya devletleri [[NATO]]'ya üye olmuşlardır. 2006 yılında Karadağ, [[Sırbistan-Karadağ]] federasyonundan ayrılmıştır. Bu ayrılık, birçok dünya devletinde Balkanlar'da yeni siyasi ve sosyal sıkıntıların sebebi olarak düşünülmüş olsa da herhangi bir sıkıntı yaratmamıştır. [[Kosova]], 17 Şubat 2008 tarihinde tek taraflı olarak Sırbistan'dan bağımsızlığını ilan etmiştir. Bağımsızlık ilanı sonrasında, en son Afrika ülkesi olan [[Çad]] 2 Haziran 2012 tarihinde Kosova'nın 17 Şubat 2008'de tek taraflı olarak ilan ettiği bağımsızlığını resmen tanıyan 91. ülke olmuştur. 2 Haziran 2012 itibarıyla, Kosova Cumhuriyeti, 91 ülke tarafından tanınan bir cumhuriyettir. Bu tanıma süreci sürekli gelişerek devam edecek bir seyir izlemektedir.<ref>[http://www.kosovothanksyou.com/ Kosovathanksyou.com] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110222064427/http://www.kosovothanksyou.com/ |date=22 February 2011 }} Kosova Cumhuriyeti'nin uluslararası tanınmasına dair internet sitesi {{İng}}</ref> Arnavutluk ve Hırvatistan, 1 Nisan 2009 tarihinde NATO'ya katılmışlardır.
Balkanlar'ın 19. yüzyıldaki son dalgalanmalar devrine girmesi, Birinci ve İkinci Balkan Savaşı'nı hazırlamış ve bu savaşlar sonucunda, Osmanlı İmparatorluğu'nun egemenliği ortadan kalkmıştır. Bu süreçlerde ciddi zararlardan birini Balkan Türkleri yaşamışlardır. Balkan Savaşları'nın yüz yılı civarında, Balkanlar'daki Türk nüfusu çok ciddi bir kayba uğramış, Türkleri azınlık hâline getiren süreçler yaşanmıştır. Bugün Türkler Balkanlar'da (Türkiye toprakları hariç tutulursa); Sırbistan'da % 0,26<ref>[http://webrzs.stat.gov.rs/WebSite/repository/documents/00/00/23/21/03_STANOVNISTVO.pdf Становништво, Према Старости И Полу (Општине у Србији, 2010)] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110409090944/http://webrzs.stat.gov.rs/WebSite/repository/documents/00/00/23/21/03_STANOVNISTVO.pdf |date=9 April 2011 }} Sırbistan İstatistik Enstitüsü {{Sr icon}} ''Not:'' 2010 yılı Sırbistan resmî belgesinde, Arnavutlar, Boşnaklar, Goralılar gibi İslam inancına mensup grupların yanında “Müslümanlar” (''Муслимани'') başlığı altında gösterilmiştir. ''bk.: Становништво, s. 60.</ref>; [[Kosova]]'da %4,5<ref name=Goltz>[http://www.pacificnews.org/jinn/stories/5.10/990520-turks.html Thomas Goltz, Minority Within a Minority- For Ethnic Turks, Serbian War is Another Chapter in a 600 Year Old Story (05-20-99)] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110515065338/http://www.pacificnews.org/jinn/stories/5.10/990520-turks.html |date=15 May 2011 }} {{İng}}</ref><ref>[http://www.balkanincileri.gen.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=133:kosovaturk&catid=45:yazi&Itemid=67 Can Karpat, Kosovalı Türkler] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20110904225450/http://www.balkanincileri.gen.tr/index.php?option=com_content&view=article&id=133:kosovaturk&catid=45:yazi&Itemid=67 |date=4 September 2011 }} Balkan İncileri</ref>; Makedonya'da %3,9 ila % 9,8<ref>[http://www.stat.gov.mk/pdf/kniga_13.pdf 2002 nüfus sayımı sonuçları] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20070708073549/http://www.stat.gov.mk/pdf/kniga_13.pdf |date=8 July 2007 }} Makedonya Cumhuriyeti Devlet İstatistik Enstitüsü {{Mk icon}} {{İng}}</ref><ref>Fred Abrahams, A Threat to "Stability": Human Rights Violations in Macedonia, Human Rights Watch, 1996 ISBN 1564321703</ref><ref>[http://www.ucl.ac.uk/mariecuriesocanth/research_files/Poster_Oustinova.pdf Galina Oustinova-Stjepanovic, Religion and Politics of Sufi Turks in Macedonia A pre-field proposal, University College London, London 2008] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20121014222122/http://www.ucl.ac.uk/mariecuriesocanth/research_files/Poster_Oustinova.pdf |date=14 October 2012 }} {{İng}}</ref>; Yunanistan'da (Batı Trakya ve Ege Adaları'nda) % 2 dolayında<ref>[http://www.ethnologue.com/show_country.asp?name=GR Languages of Greece: “Turkish”] {{Webarşiv|url=https://www.webcitation.org/6HtUo60Kk?url=http://www.ethnologue.com/country/GR |date=5 July 2013 }} Ethnologue</ref><ref>{{Web kaynağı |url=http://www.atam.gov.tr/index.php?Page=DergiIcerik&IcerikNo=770 |başlık=Doç.Dr. İlker Alp, Batı Trakya Türkleri, Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Sayı 33, Cilt: XI, Kasım 1995 |erişimtarihi=28
Bosna-Hersek, Osmanlı Devleti'nden 19. yüzyıl sonlarında ani bir ilhakla koparılıp Avusturya-Macaristan'a dâhil edilmişti. Bu süreçten günümüze dek Bosna-Hersek ve [[Boşnaklar]], oturmuş bir sisteme ve düzene sahip olamamışlardır. Son Yugoslavya savaşındaki katliamların yaralarını bugün bile sarmaya çalışan ülke, yasal olarak iki; fiilen üç parçalı bir idari yapıdadır. Sırbistan, Yugoslavya kurulana dek, Osmanlı devrinden beri büyüyegelen bir devlet yapısı hâlinde olmuştu. Yugoslavya'nın parçalanması ile yaşanan süreçler sonucunda kendi içinde yaşanan son çatışmalar ve savaşlarla şu an, en küçük sınırlarına yaklaşmıştır. Kuzeyindeki [[Voyvodina]] özerk bölgesi de bağımsız olur ise Sırbistan, Osmanlı İmparatorluğu'nda bağımsızlığını ilan ettiği dönemdeki sınırlarına çekilmiş, ilk sınırlarına geri dönmüş olacaktır. Karadağ, Yugoslavya'nın parçalanması akabinde Sırbistan ile hareket etmişti. Son süreçte bağımsızlığına kavuşarak yeni bir devlet oldu. Hâlihazırda, ülke olarak oturma evresindedir. Son bağımsız ülke [[Kosova]], dünya siyaset arenasında lobiler arası çalışmalarla kalıcı bir konum elde etme çabasındadır. Bu son süreçte Sırbistan ve onun ardındaki Ortodoks camia ile Batı dünyası ve Türkiye, iki ayrı kutup gibidirler.
812. satır:
[[Dosya:Borsini Bayan P 2V.jpg|thumb|sağ|Balkanlar’da çokça rastlanabilen çalgı: [[Akordeon]]]]
[[Dosya:Cevapi s kajmakom.jpg|thumb|sağ|Yöresel et lezzetlerinden kebaplar]]
Balkan ülkelerinde yapılan müziğin bölge içinde ortak özellikleri vardır. Balkan müzikleri hareketli ve armoni zenginliği açısından, farklı bir zevk verir. Buna, etnik bir müzik türü de denebilir. Balkanlar’ın hemen hemen tüm ülkelerinde kulağa hitap eden melodiler çok benzer ve coşkuları da aynıdır. Balkan müziğinde Rumeli Türk müziğinin etkisi de vardır. Bunun gibi küçücük etnik grupların renkliliklerini kattıkları koca bir oluşumdur. Dikkat edilirse, yeryüzünün ürettiği müzik birikimlerinin içinde kendini hemen belli eden, hem melodilerinin hem de bunları yorumlayış biçimlerinin çok net karakteristikleri olan bir müzik geleneğidir. Bu özel oluşumun temelinde kabaca, geçmişi Hristiyanlık öncesi döneme denk gelen [[Slavlar|Slav]] geleneğiyle [[Doğu Roma İmparatorluğu|Doğu Roma]] ve [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]]’dan ögelerin bir bileşimi yer alır. Slav geleneği, Yunan ögeleri ve Osmanlı ile Bizans’ı kapsayan Anadolu renkleri, özgün bir etkileşim ile bugün Balkan müziği denilen zengin müzik birikimini oluşturmuştur.<ref name=Kasif>{{Web kaynağı |url=http://www.magusa.org/festival/festival2004/Basin/basin240604_1.htm |başlık=Ersin Kaşif, “Balkan Müziği’ne Bir Bakış ve Etnik Etkileşim”, Yenidüzen, 24 Haziran 2004 |erişimtarihi=15
Balkan müziği, Türk kültürüne çok yakındır. Yıllarca aynı topraklarda yaşandığı ve benzer kültürler paylaşıldığı Balkan ve Doğu Avrupa ülkelerinin olduğu kadar, Türkiye’deki Çingenelerin de müziği budur. Balkanlar’daki müzik, Avrupa’nın geri kalanından epey farklılık göstermiştir çünkü Balkan halklarından hepsinin [[Osmanlı İmparatorluğu]] ile kültürel geçmişi mevcuttur ve bu müziğin en önemli özelliği karmaşık ritmidir.<ref name=Alternation>[http://alternationbypedro.blogspot.com/2007/04/balkan-folk-mzii.html Balkan Folk Müziği] {{Webarşiv|url=https://web.archive.org/web/20160305092101/http://alternationbypedro.blogspot.com/2007/04/balkan-folk-mzii.html |date=5 March 2016 }} Alternation</ref>
|