|
[[Dosya:Dignaعثمان دقنة.jpg|sağ|thumb|Osman DingaDikne]]
'''Osman Dinga''' (d. 1840, [[Suakin]], Sudan - ö. 1926, Mısır), [[Muhammed Ahmed|Mehdi]]'nin 1881'de [[Sudan]]'da [[Mısır]] ve [[Birleşik Krallık|İngiliz]] sömürge yönetimine karşı başlattığı ayaklanmanın önderlerinden.
'''Osman Dikne''' (عثمان دقنة, Osman Digna), (1840 - 1926), Sudan’da 1881 yılında başlayan ve bir yüzyıl boyunca etkisini sürdüren Mehdî hareketinin önde gelen lider ve komutanlarından.
Babası [[Kürt]] asıllı bir tüccar, annesi ise [[Doğu Afrika]]'da göçebe olarak yaşayan [[Hadendova]] kabilesindendi. Mehdi'nin başlattığı ayaklanmadan önce [[İskenderiye]]'de [[köle ticareti]]yle uğraşıyordu. Mısır hükümeti 1877'de köle ticaretine karşı ciddi önlemler almaya başladı. Bu nedenle bir süre hapis yatan Osman daha sonra bir tarikata girdi. 1882'de, Mısır'da İngilizlere karşı başlatılan [[Arabi Paşa Ayaklanması]]'na katıldı, hareket başarısız olunca Sudan'a kaçtı. Sudan o dönemde [[Osmanlı Devleti]]'nin bir eyaleti olan Mısır'a bağımlıydı. 1883'te Mehdi'nin yandaşları arasına katılarak onun sadık bir izleyicisi oldu. Çok geçmeden Mehdi tarafından [[Kızıldeniz]]'in ardındaki bölgede yaşayan [[Buceler]] arasında ayaklanmayı yaymakla görevlendirildi. Yıllardır dostça ticari ilişkiler içinde olduğu, dillerini ve yaşam tarzlarını yakından tanıdığı bölge halkının desteğini kolayca kazandı ve Buce savaşçılarıyla birlikte Kasım ve Aralık 1883'te [[Tokar]] yakınlarında [[Valentine Baker]] komutasındaki Mısır birliklerine arka arkaya darbeler indirdi. Birkaç ay sonra da bölgenin başlıca kenti olan Tokar'ı ele geçirdi.
Osman Dikne 1840 yılında Sudan'ın Sevakin şehrinde dünyaya geldi. Babası Kürt bir tüccar olup, kendi ifadesine göre baba tarafından soyu Diyarbekir taraflarından Sudan'a gelmişti. Annesi ise yerli Beja halkından Hadendowa kabilesine mensuptu.
1891'e değin Mehdi'nin Sudan'ın doğusundaki etkinliklerini yönetti ve ülkenin doğu sınırlarını Mısırlılara karşı korudu. Ama Şubat 1891'de İngiliz-Mısır ordusunun Tokar'ı alması ve müttefiklerinin kendisini yalnız bırakmaları üzerine dağlara çekildi. Mehdi'nin ordusunda komutan olarak kaldıysa da, Mehdi'nin ardılı Abdullah'ın yenilgisi ve ölümüyle (Kasım 1899) sonuçlanan savaşlarda önemli bir rol oynamadı. [[Hicaz]]'a kaçarken Kızıldeniz Tepelerinde yakalandı (Ocak 1900). Sekiz yıl hapis yattıktan sonra Mısır'a yerleşti ve ölümüne değin bu ülkede yaşadı.
== Kaynaklar Kaynakça==
{{Reflist}}
* ''İngilizce Vikipedi'', [http://en.wikipedia.org/wiki/Osman_Digna Osman Digna maddesinden] tercüme edilmiştir.
* Bu maddenini yazılmasında [[Encyclopædia Britannica|Encyclopædia Britannica Fifteenth Edition]]'daki ''Osman Dinga'' maddesinden yararlanılmıştır.
{{Authority control}}
{{DEFAULTSORT:Digna, Osman}}
[[Kategori:1840 doğumlular]]
[[Kategori:1926 yılında ölenler]]
[[Kategori:Arabi19. Paşayüzyıl Ayaklanması'nda kişilerliderleri]]
[[Kategori:Mahdist Savaşı'nda kişiler]]
[[Kategori:Sudanlı Müslümanlar]]
[[Kategori:Sudanlı Kürtler]]
| 