Yavuz (muharebe kruvazörü): Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Khutuck (mesaj | katkılar)
k →‎I. Dünya Savaşı sonrası ve Cumhuriyet dönemi: imla, değiştirildi: hükümeti → hükûmeti (5)
154. satır:
[[Dosya:Yavuz (Goeben) battlecruiser Istambul April 1946 - cropped.jpg|250px|thumb|''Yavuz'' 1946 yılında İstanbul'da]]
[[Dosya:A.screw.of.yavuz.jpg|thumb|sağ|250px|Gölcük şehir merkezinde Yavuz'un pervanesi]]
Türkiye tarafından 1920'ler boyunca ortaya konan birçok denizcilik politikası arasında tek tutarlı nokta, ''Yavuz''{{'}}un onarılarak yeni cumhuriyetin donanmasının bayrak gemisi olmasıydı.<ref>Güvenç ve Barlas, sf. 7</ref> Gemi 1926 yılına dek [[İzmit]]'te terk edilmiş bir durumda kaldı; sadece iki kazanı çalışır durumdaydı, hareket edemiyordu ve 1918 yılında çarptığı iki mayından kalan hasar hala tamir edilmemişti.<ref name=Conways391>Gardiner ve Gray, sf. 391</ref><ref name="Whitley241">Whitley, sf. 241</ref><ref name="Worth271">Worth, sf. 271</ref> Açık denizde batma riski çok fazla oluğu için ''Yavuz''{{'}}u tamiratlar için başka bir ülkeye göndermek mümkün değildi, bu sebeple yeterli bütçe ayrıldıktan sonra Almanya'dan 26.000 tonluk bir yüzer havuz satın alındı.<ref name=b7>Brice, sf. 277</ref> Aralık 1926'da Fransız şirketi Atelier et Chantiers de St. Nazaire-Penhöet ile geminin [[Gölcük Donanma Tersanesi]]'nde tam bir onarım ve yenilemeye girmesi konusunda anlaşmaya varıldı.<ref name="Whitley241"/> Tamiratlar 1927 yılında başladı, ancak tamiratlar esnasında yüzer havuzun birçok bölümü çöktü. ''Yavuz'' bu çökmeden hafif hasar gördü, yüzer havuzun tamiratı geminin onarım sürecinin uzamasına sebep oldu. Denizcilik Bakanı [[İhsan Eryavuz]] yüzer havuzun alımında yolsuzluk yapılmasına ilişkin soruşturma sonucunda görevden alındı ve milletvekilliği düşürüldü.<ref name=b7/> Yolsuzluk iddiaları sonucunda gecikmeler arttı ve sonunda Denizcilik Bakanlığı lağvedildi. Türkiye Cumhuriyeti Genelkurmay Başkanı [[Mareşal Fevzi Çakmak]], yolsuzluk soruşturmasının ardından tüm donanma inşa programlarını yavaşlattı. ''Yavuz''{{'}}un tamirinin devamı, Eylül 1928'de Yunan Donanması'nın [[Ege Denizi]]'nde yaptığı büyük çaplı tatbikatın ardından Türk hükümetinin Yunan deniz üstünlüğüne karşı önlem alma kararını vermesinden sonra önem kazandı.<ref>Barlas ve Güvenç, sf. 152</ref> Türk hükümetihükûmeti ayrıca İtalyan tersanelerine dört [[destroyer]] ve iki [[denizaltı]] siparişi verdi.<ref name=Rohwer_30>Rohwer ve Monakov, sf. 30</ref> Bunun üzerine Yunan hükümeti, Türklere 10 yıl boyunca deniz kuvvetlerinin sınırlandırılmasına ilişkin [[Washington Deniz Kuvvetleri Sınırlandırma Antlaşması|Washington Anlaşması]] benzeri bir anlaşma yapma teklifi sundu. Teklife göre ''Yavuz'' tekrar hizmete alınmayacak, Yunanlar ise iki yeni [[kruvazör]] inşa etme hakkına sahip olacaktı. Türk Hükümeti, ''Yavuz''{{'}}u [[Sovyet Donanması]]'nın Karadeniz'deki gücünü dengelemek için kullanmayı hedeflediğini açıklayarak teklifi reddetti.<ref>Güvenç ve Barlas, sf. 10</ref> Bu cevap üzerine Yunan hükümetihükûmeti iki destroyer siparişi verdi.<ref>Barlas ve Güvenç, sf. 155</ref>
 
Geminin tamiratı sırasında geminin mayınlardan gördüğü hasar tamir edildi,<ref name=Conways/> deplasmanı 23.100 tona yükseltildi ve teknesi elden geçirildi. Uzunluğu yarım metre azalan geminin genişliği 10&nbsp;cm kadar arttı. Modernizasyon kapsamında ''Yavuz''{{'}}un buhar kazanları yenilendi ve ana topları için Fransa'dan alınan ateş kontrol sistemi kuruldu. Kazamatlarda yer alan iki 15&nbsp;cm'lik top kaldırıldı.<ref name=Conways391/> [[Jutland Muharebesi]]'nin ardından diğer devletler gemilerinin cephaneliklerini koruyan zırhları kalınlaştırma yoluna gittiler, ancak tamirat sırasında ''Yavuz''{{'}}un cephaneliğini koruyan 5&nbsp;cm'lik (2 inç) zırh koruması arttırılmadı.<ref name="Worth271" /> ''Yavuz'' 1930 yılında Türk Donanması'na tekrar katılarak donanmanın bayrak gemisi oldu.<ref name=b8>Brice, sf. 278</ref> Onarım ve modernizasyonların ardından yapılan testlerde hız denemesinde beklenenden başarılı oldu, silah ve atış kontrol testleri de son derece başarılıydı. ''Yavuz''{{'}}la beraber savaş grubunu oluşturacak dört destroyer de 1931 ve 1932 yıllarında hizmete alındılar; ancak bu destroyerlerin performansı tasarım özelliklerine hiçbir zaman ulaşamadı.<ref>Güvenç ve Barlas, sf. 19–20</ref> ''Yavuz''{{'}}un tekrar hizmete girmesi planları üzerine Sovyet Donanması ''[[Parizhskaya Kommuna]]'' zırhlısı ve ''[[Profintern]]'' hafif kruvazörünü 1929 sonlarında [[Baltık Denizi]]'nden Karadeniz'e transfer ederek Türk donanması ile eşitlik sağlamaya çalıştı.<ref name="Rohwer_30" />
 
Geminin adı 1930 yılında resmi olarak ''Yavuz Sultan Selim''{{'}}den ''Yavuz Selim''{{'}}e, 1936'da ise ''Yavuz''{{'}}a çevrildi.<ref>Langensiepen ve Güleryüz, sf. 142</ref> ''Yavuz'', 1933'te Türkiye Başbakanı [[İsmet İnönü]]'yü [[Varna]]'dan [[İstanbul]]'a taşıdı. Sonraki yıl Türkiye'yi ziyarete gelen İran Şahı'nı [[Trabzon]]'dan [[Samsun]]'a götürdü.<ref name=b8/> 1938 yılında kısa bir yenilemeden geçen ''Yavuz'', Kasım 1938'e [[Mustafa Kemal Atatürk]]'ün naaşını İstanbul'dan İzmit'e taşıdı.<ref name=Conways391/><ref name="Whitley241">Whitley, sf. 241</ref><ref>http://www.dho.edu.tr/pusula/63/yavuz.html</ref> 1937 yılında ''Yavuz'' ve donanmanın diğer gemileri İngiliz Donanma Ataşesi tarafından kısmen zayıf hava savunma silahları sebebiyle "modası geçmiş" olarak değerlendirildi. 1938'de Türk hükümetihükûmeti donanmasını genişletme planlarına başladı.<ref>Deringil, sf. 35</ref> Bu planlara göre deniz filosu iki adet 10.000 tonluk kruvazör ve on iki destroyerden oluşacak, ''Yavuz'' ise 1945'te ikinci kruvazörün hizmete girmesine dek donanmada kalacaktı. Donanma ayrıca 1950-1960 yılları arasında 23.000 tonluk bir gemi daha inşa etmeyi planlıyordu. Hükümetin planları yaklaşan [[II. Dünya Savaşı]] sebebiyle tüm tersanelerin kendi ülkeleri için savaş gemisi üretmeye öncelik vermesinden dolayı uygulanamadı.<ref>Güvenç ve Barlas, sf. 27–28</ref>
 
''Yavuz'' II. Dünya Savaşı boyunca hizmette kaldı. Kasım 1939'da ''Yavuz'' ve ''Parizhskaya Kommuna'' Karadeniz'deki en büyük iki gemiydi. [[Life]] dergisinin bir haberine göre ''Yavuz'', Sovyet gemisinin bakımsız durumu sebebiyle Karadeniz'de üstün olan gemiydi.<ref>{{Haber kaynağı|url=http://books.google.com.au/books?id=9kEEAAAAMBAJ&printsec=frontcover&dq=Yavuz+life+magazine&lr=&cd=3#v=onepage&q=Yavuz%20&f=false|başlık=Turkey Bestrides the Dardanelles|iş=Life|son=Eliot|ilk=George Fielding|tarih=6 Kasım 1939|yayımcı=Time Inc|issn=00243019|erişimtarihi=27 Haziran 2011}}</ref> 1941 yılında geminin uçaksavar bataryaları güçlendirilerek dört 88&nbsp;mm, on 40&nbsp;mm ve dört 20&nbsp;mm uçaksavar topu eklendi. Daha sonra bu rakamlar yirmi iki 40&nbsp;mm ve yirmi dört 20&nbsp;mm topa yükseltildi.<ref name=Conways391/> Nisan 1946'da Amerikan zırhlısı [[USS Missouri|''USS Missouri'']], hafif kruvazör [[USS Providence (CL-82)|''USS Providence'']] ve destroyer [[USS Power (DD-839)|''USS Power'']], Türk büyükelçisi [[Münir Ertegün]]'ün naaşını İstanbul'a getirdiler.<ref>Stillwell, sf. 99–101</ref> ''Yavuz'' gemileri İstanbul Boğazı girişinde karşıladı. Burada ''Yavuz'' ve ''Missouri'' 19'ar pare top atışı ile birbirlerini selamladılar.<ref>Stillwell, sf. 102</ref> 1948'den sonra gemi [[Gölcük, Kocaeli|Gölcük]]<ref name="Whitley241"/> veya [[İzmit]]<ref name=Conways391/> dolaylarında kaldı.
 
''Yavuz'', 20 Aralık 1950'de aktif görevden alındı, 1952 yılında Türkiye'in [[NATO]]'ya üye olmasıyla B70 borda numarasını aldı<ref>Sturton, sf. 147</ref> ve 14 Kasım 1954'te donanma envanterinden düşüldü.<ref name=Conways391/><ref name="Whitley241"/> Türk hükümetihükûmeti 1963 yılında Alman hükümetine ''Yavuz''{{'}}u satın almaları için teklifte bulundu, fakat teklif reddedildi.<ref name=Conways391/> Türk hükümetihükûmeti gemiyi 1971'de sökülmek üzere M.K.E. Seyman'a sattı.<ref name="Whitley241"/> 7 Haziran 1973'te söküm alanına çekilen ''Yavuz'', Şubat 1976'da tam olarak sökülmüştü.<ref name=Conways391/><ref name="Whitley241"/> Söküldüğü zaman, tüm dünya donanmalarında kalan tek drednottu.<ref>Wilmott, sf. 220</ref>
 
== Kaynakça ==