Irak ambargosu: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Değişiklik özeti yok |
k imla, değiştirildi: hükümeti → hükûmeti (3) |
||
9. satır:
== Irak halkına etkisi ==
Modern Irak ekonomisi büyük oranda petrol ihracatına dayalıydı.<ref>1989 verilerine göre petrol sektörü toplam ekonominin %61’ini oluşturuyordu</ref> Tarım sektörünün 1970'li yıllardan itibaren gerilemesiyle beraber ambargonun etkileri daha da yakıcı olmuştur. Ambargonun uygulanmasından sonra Irak
1977 yılında Irak genelinde %78 ve kadınlar arasında %87 düzeylerinde olan okur yazarlık oranı ambargo nedeniyle hızla düşmüştür. 1990-98 yıllar arasında okulu bırakmak zorunda kalan Iraklı çocuk sayısının artmasıyla hem eğitim seviyesi düşmüş, hem de aileye kazanç getiren gelirde düşme hissedilmiştir. 1980'li yıllarda neredeyse görülmeyen çocuk işçiliğin başladığı görülmüştür. Irak para birimi olan [[Dinar (para)|dinar]] bu dönemde hızla değer kaybetmiştir.<ref name="unicef" />
39. satır:
Ambargonun sonucunda ortaya çıkan insanlık dramınyla ilgili eleştiriler artınca Birleşmiş Milletler örgütü Irak hükümetine ilaç ve gıda alabilmesi için petrol satma hakkı tanınabileceğine dair bir girişim başlatır. Bu yönde 15 Ağustos 1991 tarih ve 706 numaralı karar alınır ve Irak’ın 1.6 milyar dolarlık petrol satmasına izin verilir.<ref>[http://daccess-dds-ny.un.org/doc/RESOLUTION/GEN/NR0/596/42/IMG/NR059642.pdf?OpenElement İlgili Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararı] {{İng}}, 26 Temmuz 2010 tarihinde erişilmiştir</ref> 19 Eylül 1991 tarihli ve 712 numaralı kararla ise bir önceki kararın desteklenmesini dünya kamuoyundan talep eder.<ref>[http://daccess-dds-ny.un.org/doc/RESOLUTION/GEN/NR0/596/48/IMG/NR059648.pdf?OpenElement İlgili Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararı] {{İng}}, 26 Temmuz 2010 tarihinde erişilmiştir</ref>
Irak, Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyinin 1995 yılındaki 986 numaralı kararı ile ilan edilen Petrol karşılığında gıda programı ile her altı ayda bir 5.2 milyar dolarlık petrol satarak sivil halkın temel ihtiyaçlarını karşılamasına izin verildi.<ref>[http://daccess-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N95/109/88/PDF/N9510988.pdf?OpenElement İlgili karar] {{İng}}, 27 Temmuz 2010 tarihinde erişilmiştir</ref> Irak
Petrol-Gıda Programıyla ilgili Irak’ın işgal edilmesinden sonra ortaya çıkan belgelerde piyasadaki değerinin çok altında satın alınan petrol sayesinde sayısız kişi ve firmaların yolsuzluk yaptığı ve Birleşmiş Milletler kararı üzerinden haksız kazanç sağladığı ortaya çıkmıştır.<ref>[http://www.msnbc.msn.com/id/13849968/ Güney Koreli iş adamı Tongsun Park ile ilgili 13 Temmuz 2006 tarihli Associated Press haberi] {{İng}}, 27 Temmuz 2010 tarihinde erişilmiştir</ref><ref>[http://www.guardian.co.uk/world/2005/may/17/iraq.usa İngiliz politikacı George Galloway ile ilgili 17 Mayıs 2005 tarihli The Guardian haberi] {{İng}}, 27 Temmuz 2010 tarihinde erişilmiştir</ref>
46. satır:
Ambargo ancak [[Irak Savaşı]]’nın sona ermesinden sonra kaldırıldı. Dönemin İngiltere Başbakanı Tony Blair savaşın bir yararının da ambargonun sona ermesi olacağını söylemişti.<ref>[http://personal.rhul.ac.uk/uhte/014/Truth%20and%20Death.pdf Michael Spaghat makalesi] {{İng}}, 27 Temmuz 2010 tarihinde erişilmiştir</ref> Benzer bir açıklamada bulunan ABD Başkan Yardımcısı [[Dick Cheney]] savaşın amacının ambargonun kaldırılması olduğunu ileri sürecektir.<ref>[http://georgewbush-whitehouse.archives.gov/news/releases/2004/10/20041026-7.html 25 Ekim 2004 tarihli Beyaz Saray haberinden] {{İng}}, 27 Temmuz 2010 tarihinde erişilmiştir</ref>
Ambargonun kalkması için ön koşul olarak ileri sürülen Irak’ın kitlesel imha silahları programını araştıran Birleşmiş Milletler’e bağlı Özel Komisyon [[UNSCOM]]’un İngiliz ve Amerikalı ajanlar tarafından Irak’dan istihbarat sağlamak için paravan olarak kullanıldığı bilinmektedir.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/middle_east/301168.stm 23 Mart 1999 tarihli BBC haberi] {{İng}}, 27 Temmuz 2010 tarihinde erişilmiştir</ref><ref>[http://www.guardian.co.uk/world/2002/dec/09/qanda.iraq 9 Aralık 2002 tarihli The Guardian haberi] {{İng}}, 27 Temmuz 2010 tarihinde erişilmiştir</ref> Bu davranışları takip eden Irak
Ambargo resmî olarak 22 Mayıs 2003 tarih ve 1483 numaralı Birleşmiş Milletler Güvenlik Konseyi kararıyla kaldırıldı.<ref>[http://daccess-dds-ny.un.org/doc/UNDOC/GEN/N03/368/53/PDF/N0336853.pdf?OpenElement İlgili karar] {{İng}}, 27 Temmuz 2010 tarihinde erişilmiştir</ref>
|