2002 Venezuela askerî darbe girişimi: Revizyonlar arasındaki fark

[[Fedecámaras]] adlı işveren sendikası tarafından protestolar ve genel grev ile başlayan olaylar 11 Nisan 2002 günü muhalefet tarafından örgütlenen yürüyüşle devam etti. Yürüyüş güzergahının sonunda ise başkent [[Caracas]]’daki hükümethükûmet binası olan [[Miraflores Başkanlık Sarayı]] bulunmaktaydı. Muhalefet gösterileri sırasında Chávez taraftarları da gösteriler düzenlemiş, iki farklı görüşteki grubun karşı karşıya gelmesi üzerine çıkan silahlı çatışmalar sonucu iki taraftan da çok sayıda gösterici hayatını kaybetmiştir.

İlk defa 1998 yılında devlet başkanı seçilen Chávez’in seçim vaatlerinden bir tanesi de yeni bir anayasal meclis kurmaktı.<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/270790.stm 2 Şubat 1999 tarihli] [[BBC]] haberi, 8 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir</ref> Bu yönde hazırlanan yeni anayasa yapılan 15 Aralık 1999 tarihindeki referandumla %71,78 oranında destek alarak onaylandı.<ref>[http://venezuelanalysis.com/analysis/70 1999 Anayasasının hikâyesi], 8 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir</ref> Yeni anayasa ile daha önceki ekonomik ve siyasi güçlerini kaybetmeye başlayan orta ve üst sınıflar ile iş çevreleri<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/3559668.stm 13 Ağustos 2004] tarihli [[BBC]] haberi, 8 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir</ref> ve başta özel televizyon kanalları olmak üzere bazı basın kurumları hükümethükûmet karşıtı eleştirilerini yoğunlaştırdılar.<ref>[http://www.pbs.org/newshour/indepth_coverage/latin_america/venezuela/media.html 28 Aralık 2006] tarihli [[PBS]] haberi, 8 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir</ref> Hükümetin uyguladığı temel besinlerin yoksul halka ucuz sağlanması için destekleme, petrol gelirlerinin yeniden dağıtımı ve büyük arazilerin bölünmesi kararları hükümetin Venezuela iş çevreleri tarafından eleştirilmesine yol açtı. 1999 Referandumunun onaylanmasıyla yeni anayasaya göre yapılan 30 Temmuz 2000 yılı devlet başkanlığı seçimlerinde [[Venezuela Birleşik Sosyalist Partisi|Beşinci Cumhuriyet Hareketi]] adına seçime giren Chávez %59,76 oy alarak yeniden göreve seçilir. 2001 yılı sonunda Chávez’in devlet petrol şirketi olan Petróleos de Venezuela’nın (PDVSA) gelirlerini devlet kontrolü altına alma kararı özellikle işveren sendikası Fedecámaras önderliğinde direnişle karşılaşır. Şirket yönetiminin de desteğiyle 10 Aralık 2001 günü petrol işçileri önderliğinde Venezuela’da ülke çapında genel grev yapılır. 2002 yılı Şubat ayında Chávez PDVSA yönetim kurulunda büyük değişiklik yaparak kendi ekonomik programını destekleyen kişileri yönetime dahil eder.<ref>[http://www.pdvsa.com/index.php?tpl=interface.en/design/junta2.tpl.html&newsid_obj_id=1926&newsid_temas=77 PDVSA Yönetim Kurulu Başkanı Rafael Ramírez Carreño’nun özgeçmişi], 8 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir</ref> PDVSA yönetimiyle hükümethükûmet arasındaki gerilim artar ve 8 Nisan 2002 tarihinde 7 yöneticiyi görevden alır. Görevden atılan kişilere muhalefet sahip çıkar ve hükümethükûmet aleyhtarı gösteriler yoğunlaşır.<ref>[http://news.bbc.co.uk/hi/spanish/business/newsid_1917000/1917606.stm 8 Nisan 2002 tarihli] [[BBC]] haberi, 8 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir {{Es}}</ref> Petrol üretiminin yapılan eylemlerden ötürü aksaması üzerine hükümethükûmet araçların tüketimi için benzin ithalatına karar verir. Durumdan rahatsız olan işçi sendikaları, işveren sendikası Fedecamaras, muhalif siyasi partiler, Katolik Kilisesi ve özel televizyon kanalları 9 Nisan 2002 günü için genel grev çağrısı yapar. Bu genel grevin öncekilerinden farkı süresiz olması ve Chávez’in doğrudan görevden alınmasını talep etmesiydi.

Genel grevin üçüncü günü olan 11 Nisan 2002 günü gösteriler çatışmalara dönüşmeye başlar. HükümetHükûmet karşıtı muhalefet o gün yapılacak olan gösteri yürüyüşünün güzergahını değiştirerek başkent Karakas’daki hükümethükûmet binası olan Miraflores Başkanlık Sarayına yürümeye başlarlar. Bu durum karşısında Devlet Başkanı Chávez Venezuela Ordusuna iç huzursuzluklar sırasında uygulamaya konulmak için hazırlanmış olan Ávila Planını yürürlüğe koymaları için emir verirken, devlet televizyonuna çıkarak halkı Bolivarcı Devrimi korumaya çağırır. Muhalif göstericiler Başkanlık Sarayına yaklaştıklarında hükümethükûmet taraftarları ile aralarında çatışmalar başlar. Bu sırada ordu birlikleri, polis kuvvetleri ve iki gösterici grup arasında silahlı çatışmalar başlar. Bu sırada iki taraftan da toplam 19 kişi hayatını kaybeder. Bu sırada Başkanlık Sarayında bulunan hükümete karşı daha önceden kaydedildiği sonradan ortaya çıkacak olan<ref>[http://www.elperiodicodemexico.com/biografia_chavez.php Chávez biyografisi], 8 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir {{Es}}</ref> bir yayın CNN Español televizyon kanalı başta olmak üzere özel televizyonlarda yayınlanır. Bunda ordu yönetimindeki general ve amiraller çatışmalardan ve ölümlerden Chávez’in sorumlu olduğunu bildiren bir basın açıklaması yaparak Chávez yönetimini tanımadıklarını ilan ederler.<ref>[http://news.bbc.co.uk/hi/spanish/specials/2007/chavez/newsid_6523000/6523537.stm Olayların kronolojisi], BBC Mundo, 8 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir {{Es}}</ref>

Chávez’e bağlı kalan Başkanlık Muhafızları göstericilerin desteği arasında sarayda denetimi ele geçirince darbe çöker. Carmona kaçmayı başarsa da çoğu hükümethükûmet üyesi tutuklanır. Chávez’in yeri ve durumu tam olarak bilinmediği için Başkanlık Sarayına dönen Chávez hükümeti mensuplarından Devlet Başkan Yardımcısı [[Diosdado Cabello]], Chávez görevine dönünceye dek devlet başkanlığına getirilir. 13 Nisan günü ordudaki en büyük destekçisi Özel Kuvvetler komutanı General [[Raúl Baduel]]<ref>[http://news.bbc.co.uk/2/hi/americas/2790605.stm 19 Mart 2004 tarihli Chavez’in önemli destekçileri haberi], [[BBC]], 8 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir {{İng}}</ref><ref>[http://www.cnn.com/2007/WORLD/americas/11/05/venezuela.constitution/index.html Baduel 2007 yılında chavez karşıtı muhalefete katılma kararı almıştır 5 Kasım 2007 tarihli] [[CNN]] haberi, 8 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir {{İng}}</ref><ref>[http://news.bbc.co.uk/hi/spanish/latin_america/newsid_7080000/7080254.stm Baduel ile ilgili 6 Kasım 2007 tarihli] [[BBC]] haberi, 8 Mayıs 2010 tarihinde erişilmiştir {{Es}}</ref>, yoğun halk gösterileri ve Başkanlık Sarayının ele geçirilmesi sayesinde Chávez artık göreve dönmek üzeredir.