Samtshe Atabeyliği: Revizyonlar arasındaki fark

II. Kaihosro (1545-1573) döneminde, Sohoista’daki savaştan sonra Osmanlılar Samtshe Atabeyliği’nin başlıca kalelerinde kendi garnizonlarını kurdular. Bu fiili durum üzerine II. Kaihosro İran yanlısı bir tutum takındı. Bunun üzerine [[Kanuni Sultan Süleyman]] 1549’da ikinci veziri Ahmed Paşa komutasında büyük bir Osmanlı ordusunu Samtshe üzerine gönderdi. Osmanlılar1553 üçyılında yılOsmanlı-İran içindesavaşında Samtshe toprakları ikiye bölündü. Büyük bölümüne İran hakim olurken, Osmanlılar [[Tao (bölge)|Tao]], [[Artaani]] ve [[Klarceti]]’yi ele geçirdiler. [[Lazistan|Çaneti]] ve [[Acara]] ise Guria prensliğinin hakimiyeti altındaydı. Ancak Osmanlılar kısa süre sonra [[Lazistan|Çaneti]]'yi ele geçirdiler, ancak birkaç sefere rağmen Acara'yı kontrol altına alamadılar.<ref>İ. Cavahişvili, N. Berdzenişvili, S. Canaşia; ''Gürcistan Tarihi - Eski Çağlardan XIX. Yüzyılın Başlarına Kadar'', Tiflis, 1943, s. 285.</ref> 1555 tarihli [[Amasya Antlaşması]]’yla da Osmanlı Devleti ile İran Gürcü kralların ve prenslerin yönetimindeki toprakları paylaştılar.

Bu anlaşmanın ardından Samtshe Atabeyliği iç karışıklıklara sürüklendi. İktidar kavgaları başladı ve 1576 yılında, IV. Kvarkvare (1574-1581) döneminde, prensliği yöneten [[Cakeli Hanedanı|Cakeli sülalesi]] ile Şalikaşvili sülalesi arasında iç savaş patlak verdi. Bu tarihlerde İran’da da iç karışıklıklar baş gösterdi. Bunu fırsat bilen [[III. Murad]] İran’a savaş açtı. Nisan 1578’da [[Lala Mustafa Paşa]] komutasında büyük bir orduyu sefere yolladı. İran yanlısı IV. Kvarkvare’ye (1573-1581) karşı, daha sonra yönetici olan kardeşi Manuçar (sonra [[II. Manuçar]]; 1581-1607) Osmanlılarla işbirliği yolunu seçti. Osmanlılar, kendilerine karşı savaşan askerler karşısında başarılı oldular ve Samtshe-Saatabago topraklarındaki en önemli savunma üsleri olan [[Mgeltsihe]], [[Kacistsihe]], [[Velistsihe]] ve [[Tetrtsihe]] kalelerini peş peşe ele geçirdiler. Bu arada İran kuvvetleri de [[Çıldır Gölü]]’ne ulaşmıştı. Ne var ki 9 Ağustos 1578 tarihinde buradaki savaşta İranlılar Osmanlılar karşısında yenilgiye uğradı. Samtshe-Saatabago topraklarını tamamen ele geçiren Osmanlı ordusu, [[Kartli]]’yi de istila edip 24 Ağustos günü [[Tiflis]]’i ele geçirdi. Ardından [[Şirvan]]’a giren Lala Mustafa Paşa’ya savaş boyunca Manuçar da eşlik ediyordu. Lala Mustafa Paşa İstanbul’a dönüşünde IV. Kvarkvare ile Manuçar’ı da yanında götürdü. II. Manuçar Cakeli Hıristiyanlığı reddedip Müslümanlığı kabul etti. [[II. Manuçar|Mustafa Paşa]] adıyla yeni kurulmuş olan eyaletin de başına getirildi. Ancak daha sonra Osmanlılara karşı mücadeleye girişmesi, Manuçar’ın bu adımı sadece taktiksel bir hamle olarak da görülebilir.<ref>''Tao-Klarceti: Tarih ve Kültür Araştırmaları'', (Editöler) Buba Kudava ve Goça Saitidze; Türkçeye çevirenler: Hasan Çelik ve Kevser Ruhi; Tiflis, 2018, s. 165-175, ISBN 9789941963629.</ref><ref>İ. Cavahişvili, N. Berdzenişvili, S. Canaşia; ''Gürcistan Tarihi - Eski Çağlardan XIX. Yüzyılın Başlarına Kadar'', Tiflis, 1943, s. 286.</ref>