Kara Yusuf: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Gerekçe: + kaynak gerektiren bilgi eklentisi
Hiroşi (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
32. satır:
 
==Hükümdarlık dönemi==
Kara Yusuf'ta hükümdarlığında [[Celayiriler|Celayirli]] hükümdarlarının hakimiyetini tanıyarak topraklarını yönetmiştir. Uzun süre Celayiri hakimiyetini kabul etmiştir. Azerbaycan ve çevresinde hüküm süren Kara Yusuf, [[Akkoyunlular]] ile mücadeleye başladı. Erzincan emîri Mutahharten Akkoyunlular üzerine yaptığı seferde yenilerek [[Suşehri]]nde tutsak alındı.<ref name= "karayusuf3">Toksoy, A., "Akkoyunlular ve Erzincan (Uzun Hasan Devrine Kadar)", Türklük Bilimi Araştırmaları. URL:http://www.tubar.com.tr/TUBAR%20DOSYA/toksoy%20ahmet%20241-262.pdf. Erişim: 2017-03-22</ref>. Halası Tatar Hatun'un hediye gönderdiği [[Kara Yülük Osman Bey|Osman Bey]] tarafından serbest bırakıldı.<ref name= "Kara Yusuf2">Toksoy, A., "Kitab-ı Diyarbekriyye’ye Göre Kara Yülük Osman Bey", Turkish Studies, Sayı:4/3, Yıl:Bahar 2009. URL:http://www.turkishstudies.net/Makaleler/1175398130_toksoyahmet1300.pdf. Erişim: 2017-03-23</ref>. Serbest kaldıktan sonra yeniden kuvvetlerini toparlayan Kara Yusuf, Celeyiriler'in iç çekişmelerini değerlendirerek [[Tebriz]]'e hakim oldu. Bu sırada [[Timur]] 1393'de Bağdat'ı ele geçirmiş, ertesi yılda Doğu Anadolu içlerine doğru harekete geçmiştir. Timur karşısında tutunamayan Kara Yusuf, sarp bölgelere çekilerek topraklarını Timur'a bıraktı. Ancak Timur'ın çekilmesinde sonra Erzurum, Erciş'in de olduğu çoğu yerleşimi tekrar geri aldı.
 
[[Timur]]'un Azerbaycan, Anadolu, Irak ve Suriye üzerine yeniden harekatı sırasında [[Celayiriler|Celayiri]] hükümdarının yanında yer almış ancak Timur karşısında yenilgiye uğramıştır. 1400 yılında [[Ahmed Celâyir]] ile birlikte Memlûklüler'e sığınmak istese de sultanın kabul etmemesi üzerine [[Osmanlı Devleti|Osmanlı]] sultanı I. Bayezıd'a sığınmıştır. Yıldırım Bayezıd tarafından iyi karşılanan Kara Yusuf, Timur tarafından teslim edilmesi istese de Osmanlı sultanı bunu kabul etmemiş ve bu olay 1402 yılında gerçekleşen [[Ankara Muharebesi]]nin sebeplerinden birisi olmuştur.
 
[[Yıldırım Bayezid]]'in 1402'de [[Ankara Savaşı]]'nda Timur'a yenilmesinin ardından Irak'ta Hille kentine geçerek [[Irak-ı Arab]] bölgesine hakim oldu. 1403'te müttefiki Ahmed Celayir'e ait Bağdat'ı ele geçirse de, Temmuz-Ağustos ayı gibi Timurlu ordusuna yenilmiş ve Suriye'ye kaçarak [[Memlûkler|Memlûk]] idaresindeki [[Şam]]'a sığınmak zorunda kaldı.<ref name= "karayusuf6">Aka, İ., "Şahruh'un Karakoyunlular Üzerine Seferleri", Tarih İncelemeleri Dergisi, 4.1 (1989). URL:http://egeweb2.ege.edu.tr/tid/dosyalar/IV_1989/TIDIV-1989-01.pdf. Erişim: 2017-03-22</ref>. Ancak [[Timur]]'un talebi üzerine [[Memlûkler|Memlûk]] sultanının emriyle burada hapsedildi. Tutukluluk döneminde Ahmed Celayir ile yeniden anlaşmış, hatta bu dönemde doğan oğlu Pir Budak, Celayiri hükümdarı [[Ahmed Celâyir]] tarafından evlatlığa kabul edilmiştir.
 
1405 yılı Ocak ayında Memluk sultanına isyan eden Şam valisi tarafından Ahmed Celayir ile birlikte serbest bırakıldıktan sonra eski topraklarına yeniden hakim olmaya başladı. 1406'da Timur'un oğlu Ebu Bekir Mirza'yı, 1408'de de [[Serdrud]]'da [[Timur]]'un oğlu [[Miranşah]]'ı yendi ve Azerbaycan bölgesini ele geçirdi. Aynı yıl ilerleyişini sürdürerek [[Sultaniye]] ve [[Kazvin]]'i topraklarına kattı. 1409'da [[Mardin]]'i ele geçirerek Mardin [[Artuklu Beyliği|Artukluları]]na son verdi. 1410'da [[Erzincan]] Kara Yusuf'un eline geçti.
 
Bu dönemde müttefiki [[Ahmed Celâyir]]'in kendisinden [[Hemedan]]ı istemesiyle [[Celayiriler]]le de mücadeleye başlamıştır. 1410 yılında Kara Yusuf'un [[Erzincan]] kuşatmasında olmasından faydalanan Ahmed Celâyirî, [[Tebriz]]'i ele geçirdi. Bunun üzerine Kara Yusuf Tebriz'e harekete geçti ve şehrin yakınlarında yapılan savaşı kazandı. Ele geçirilen [[Ahmed Celâyir]]'in bir süre sonra öldürülmesiyle Irak-ı Arab olmak üzere Celayiri topraklarının büyük bölümü Karakoyunlular'ın eline geçti.<ref name= "ahmed celayir2">Daş, A., "ANKARA SAVAŞI ÖNCESİ TİMUR İLE YILDIRIM BAYEZİD’İN
MEKTUPLAŞMALARI", Selçuk Üniversitesi Türkiyat Araştırmaları Dergisi, Sayı:15, Yıl:2014. URL:http://sutad.selcuk.edu.tr/sutad/article/view/253. Erişim: 2017-03-17</ref>.
 
Bu başarılarından sonra oğlu 1411'de oğlu Pir Budak'ı hükümdar ilan etti. 1412'de Şirvan Şah, Şeki hakimi ile [[Gürcistan Krallığı]]'nın müttefik ordusunu imha etti. Daha sonra [[Akkoyunlular]] ile mücadelesinde 1417 ve 1418'de [[Kara Yülük Osman Bey]]'i mağlup etti. Memlükler’e sığınan Karayülük’ün kendisine verilmemesi üzerine Memluklü şehirleri olan [[Ayıntab]] ve [[Birecik]]'i yağmaladı. 1418 yılında oğlu Pir Budak ölmüş, kendisi de devletin topraklarını Akkoyunlu, Memlüklü ve Timurlular'a karşı korumaya devam etmiştir. Timurlu hükümdarı [[Şahruh]]'un kendisine itaat edilmesi yönündeki talebini reddetmesi üzerine savaş hazırlıklarına başladı.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Kara_Yusuf" sayfasından alınmıştır