Arık Böke: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
→Gençliği: düzeltme AWB ile |
Değişiklik özeti yok |
||
36. satır:
Ögeday Han öldüğünde ortaya çıkan taht kavgası sonunda iktidara Ögeday’ın oğlu Güyük geçse de iki yıl sonra 1248 yılında ölünce yeni bir taht kavgası başlar. İktidarı Toluy’un oğlu olan Möngke alır. Kubilay ile birlikte Güney Çin bölgesini ele geçirmeye ve [[Kuzey Song Hanedanı|Song Hanedanına]] boyun eğdirmeye çalışır.<ref>Kubilay’ın kurucusu olduğu [[Yuan Hanedanı]] Song Hanedanına boyun eğdirecek ve 14.yüzyıla kadar sürecektir. Sonrasında [[Ming Hanedanı]] tarafından tasfiye eidlecektir.</ref> Diğer kardeş olan Hülagû ise batıya doğru sefere çıkmış, [[Bağdat]]’ı ele geçirerek Suriye ve Filistin’e doğru ilerlemiştir. Bu dönemde merkezdeki işlerden Arık Böke sorumlu olmuş, Möngke 1259 yılında ölünce de kardeşlerinin olmadığı bir ortamda Büyük Han olmuştur. İmparatoluğun başkenti olan [[Karakurum, Moğolistan|Karakurum]]’daki güçlü ailelerin, [[Altın Orda Devleti|Altın Orda]] prenslerinin, [[Torgut]] imparatorluk muhafızlarının, [[Ak Orda]] asillerinin ve [[Oyrat]] kabilesinin desteğine sahipti.
Ancak Kubilay ve Hülagû, Möngke’nin ölüm haberini alır almaz askeri seferleri durdurarak başkente yetişmek üzere yola çıkarlar. 1260 yılı Nisan ayında Kubilay kendi destekçileri tarafından Büyük Han ilan edilir. Bunun üzerine iki kardeş arasında iç savaş başlar. İkili iktidar dönemi tüm Moğol seferlerini ve bağlı devletlerini derinden etkileyecektir.<ref>Etkilenen bölgeler arasında [[Gürcistan ve Kafkasların Moğollar tarafından istilası|Gürcistan]] ve [[Hindistan'ın Moğollar tarafından istilası|Hindistan]] da vardır.</ref> [[Çağatay Hanlığı]]na lider olarak Kubilay kendisine sadık olan Abishqa’yı atarsa da Arık Böke onu yakalatıp öldürterek yerien kendi müttefiki olan [[Algu]]’yu geçirir. Arık Böke Algu’dan bölgeyi diğer kardeşi Hülagû’den ve Altın Orda lideri [[Berke Han (Altınorda hanı)|Berke]]’den korumasını ister. Ancak Algu saf değiştirerek Arık Böke’yi desteklemekten vazgeçer. [[Kaydu| Kaydu Han]] bölgede Arık Böke’ye sadık kalmış, ordusuyla bölgeye gelen Arık Böke, Algu ile önce yenişemese de sonunda batıya doğru geri çekilmesini sağlamıştır.
=== Mağlubiyet ===
44. satır:
== Geleneği ==
Tarihçi David Morgan, Arık Böke’nin Moğollar arasında önemli fikirlerin sahibi olarak önemli bir yeri olduğunu belirtir. Bu fikirler, Kubilay iktidarında reddedilmiş ve tersine icraatlarda bulunulmuştur. Moğol asilleri, gelişkin Çin kültürüne tabi olarak yerleşik uygarlığın benimsenmesi olarak değerlendirilen Kubilay iktidarına karşı Moğol İmparatorluğunun merkezinin Moğolistan’da olması gereği, Moğol göçebe hayatının devam ettirilmesi ve Çin’in de diğer ülkeler gibi sadece sömürge olarak sömürülmesini savunmuşlardır. Arık Böke bu gelenekçi düşünüş tarzının fikir babalarından olarak kabul edilir.<ref>Morgan, David, The Mongols, Blackwell Publishing, 2007 ISBN 1-4051-3539-5 s.104-105</ref> Muhalif fikirleri Kubilay’a karşı uzun yıllar başkaldıran [[Kaydu| Kaydu Han]] tarafından devam ettirilmiştir. Arık Böke iktidardan tasfiye edilse de [[İlhanlılar|İlhanlı]] sarayında ve Yuan Hanedanının kuzey bölgelerinde etkisi hissedilmiştir.<ref>Arık Böke’nin soyundan gelen [[Jorightu Yesüder]] Han 1388 yılında Kuzey Yuan’da iktidarı ele geçirmiştir.</ref> 1206-1635 yılları arasında varolmuş olan [[Börçigin]] hanedanına mensuptur.
== Kaynakça ==
| |||