I. Aleksandros (Seleukos imparatoru): Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Hiroşi (mesaj | katkılar)
Hiroşi (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
27. satır:
| imza =
}}
'''I. Aleksandros Balas''' ([[Yunanca]]:''Ἀλέξανδρoς Bάλας''), MÖ 150-146 yılları arasında [[SelefkosSeleukos Devletiİmparatorluğu]]'ninnun kralıydı.
 
==Hayatı==
 
Aslen İzmirli orta sınıf bir aileden olmakla birlikte, hayatının ilk yılları hakkında bilgi bulunmamaktadır. Balas soyadının, annesinin adı Bala ya da Balle’den geldiği düşünülmektedir.
[[İzmir]]'in yerlisi ve asil olmayan bir aileye mensup olarak bilinir. Bununla birlikte o [[IV. Antiokhos Epiphanēs]]'in ve [[IV. Laodike]]'nin oğlu olduğunu öne sürerek Seleukos tahtına varis olduğunu ilan etti. IV. Antiokhos dönemi Seleukos yöneticilerinden ve [[Medya Devleti|Medya]]'da bağımsızlığını ilan ettikten sonra [[I. Demetrius Soter]]'e yenilip öldürülen [[Timarkhos]]'un kardeşi- [[Herakleides]]'in desteğiyle Balas, kızkardeşi [[VI. Laodike]] ile beraber tahtın verasetini sahiplendi.
 
Aleksandros tarih sahnesine çıkmadan önce Seleukos imparatoru [[I. Dimitrios (Seleukos imparatoru) |I. Demetrios]], Media Eyaletinin satrapı olan ve eyalet topraklarını bağımsız olarak yöneten Timarchus’la mücadeleye girişirken, Judea’daki [[Haşmonayim Hanedanı| Haşmonayim ailesinden]] Judah Maccabee isyanıyla uğraşmış ve MÖ 160 yılında iki isyancı liderini de ele geçirerek öldürmüştür.
[[Roma Senatosu]], [[Mısır]]'da [[Ptolemaios Philometor]] ve diğerleri I. Aleksandros Balas'ın iktidarını tanıdılar. Ptolemaios hanedanından [[Kleopatra Tea]] ile evlendi. Başlarda yenilse de nihayetinde Balas, I. Demetrius Soter'i MÖ 150'de mağlup etti. I. Aleksandros'in Seleukos tahtındaki konumunu sağlama aldıktan sonra disiplinini kaybedip müsrif bir hayat yaşadığı iddia edilir. Seleukos parasındaki resimleri [[I. Ptolemaios]]'un benzeri olarak bastırmasının sebebi olarak Ptolemaiosların desteğiyle iktidarını devam ettirdiği iddiası öne sürülür.
 
Aleksandros’un tarih sahnesine çıkması MÖ 152’ye denk gelmektedir. Bu tarihten itibaren kendisinin [[IV. Antiokhos Epiphanēs]] ile IV. Laodice’nin oğlu olduğu iddiasıyla Seleukos kralı olarak hak iddia ettiği görülmektedir. Esasen kendisini isyancı satrap Timarchus’un kardeşi Herakleides desteklemiş ve bu sayede kısa sürede tanınmıştır. Sonrasında Kapadokya Krallığı ile [[Ptolemaios Krallığı]]’nın askeri desteğini alarak harekete geçti. Yahudiler’e birtakım haklar vadederek Judah Maccabee’nin kardeşi [[Jonathan Apphus]]’u baş rahip olarak tanımış ve böylelikle onların da desteğini almıştır. Roma [[Senato (Roma) |senatosunun]]da taht iddiasını onaylamasıyla [[I. Dimitrios (Seleukos imparatoru) |I. Demetrios]] ile mücadeleyi şiddetlendirmiştir<ref name= " I. Aleksandros3">{{kitap kaynağı | soyadı=Chaniotis | ad= Angelos| başlık= Age of Conquests: The Greek World from Alexander to Hadrian (336 BC – AD 138)| yayıncı=Profile Books Ltd| yıl=2018 | yer= London| dil=İngilizce| sayfa= 39 |isbn=978-1-86765-421-2}}</ref>.
I. Demetrios Soter'in oğlu [[II. Demetrius|II. Demetrius Nikator]] bir fırsattan faydalanarak babasının tahtını ele geçirmek için ayaklandı. I. Aleksandros'un kayınpederi durumundaki Ptolemaios Philometor, II. Demetrius'un safına geçmeyi tercih etti. Bunun ardından MÖ 145 [[Antakya Muharebesi]]'nde Balas yenildi. Bu savaş Onoparus Muharebesi olarak da bilinir.
 
MÖ 150 yılında Demetrius’un mağlup edilmesi ve akabinde de öldürülmesiyle Seleukos tahtına tek başına hakim olmuştur. İktidarının başlarında Yahudilerle iyi ilişkilerini sürdürerek onlara dini ve yönetimsel anlamda geniş haklar ve imtiyazlar tanımıştır. <ref name= " I. Aleksandros4">Yıldırım, N., Temizkan, M. (2017), “Seleukoslar Döneminde Yaşanan Suriye Savaşları Üzerine Bir İnceleme”, Mustafa Kemal Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Dergisi, Cilt:14, Sayı:39, s.127. URL: http://dergipark.gov.tr/download/article-file/355087. Erişim: 2019-01-187</ref>. Aynı yıl [[Ptolemaios Krallığı| Ptolemaios Kralı]] VI. Ptolemy Philometor kızı [[Kleopatra Tea]] ile evlenerek konumunu güçlendirmeye çalışmıştır<ref name= "I. Aleksandros6">, “Alexander I Balas”, Livius.org. URL: https://www.livius.org/articles/person/alexander-i-balas/. Erişim: 2019-12-31</ref>.
Balas bir [[Nebatiler|Nebati]] şehzadesine sığınmak üzere kaçtı. Sığındığı şehzade onu katledip kafasını Balas'la yaptığı savaşta ölümcül bir yara almış olan Philometor'a yolladı. Philometor da aynı sene, savaşta aldığı yaralar sonucunda öldü.
 
Bundan sonra zevk ve sefahat içerisinde yıllarını geçirmeye başlayan Aleksandros, iktidarını [[Ptolemaios Krallığı| Ptolemaios]] desteğiyle sürdürmeye çalışmıştır. Ancak Aleksandros’un Ptolemaioslar’ın baskısı nedeniyle kayınpederi [[Ptolemaios Krallığı| Ptolemaios Kralı]] VI. Ptolemy Philometor ile arası bozulurken, Yahudiler’de Judea’da yeni bir isyan başlatmıştır. MÖ 147’ye gelindiğinde [[I. Dimitrios (Seleukos imparatoru) |I. Demetrios]]’un oğlu [[II. Demetrius|II. Demetrius Nikator]], Giritli paralı askerlerden oluşturduğu askerlerle Suriye’ye gelerek damadıyla arası bozulan VI. Ptolemy Philometor’un desteğiyle Seleukos tahtını geri almaya çalışmıştır.
 
VI. Ptolemy ordusuyla Suriye’ye girdikten sonra Seleukoslar’ın başkenti Antakya’ya gelerek II. Demetrius’u Seleukos tahtına oturttu. Aleksandros son bir çabayla Kilikya’dan düşmanlarının üzerine harekete geçti. Antakya ve çevresini yağmaladıktan sonra Antakya yakınlarındaki Oenoparus Nehri yakınlarında gerçekleşen Antakya Muharebesinde yenilgiye uğraması üzerine [[Nebatiler]]’e sığındı. Her ne kadar [[Ptolemaios Krallığı| Ptolemaioslar]] galip gelse de VI. Ptolemy Philometor savaş sırasında ağır yaralanmıştı. Aleksandros durumu toparlamaya çalışsa da Nebati Prensi Zabdiel onu öldürerek kesik başını ölüm döşeğindeki VI. Ptolemy Philometor’a göndermiştir<ref name= " I. Aleksandros7">{{kitap kaynağı | soyadı=Bryce| ad= Trevor| başlık= Ancient Syria: A Three Thousand Year History| yayıncı=Oxford University Press| yıl=2014| yer= Oxford| dil=İngilizce| sayfa= 120,121 |isbn=978-0-19-964667-8}}</ref>.
 
== Kaynakça ==
{{kaynakça}}
 
Ölümünden 15 yıl sonra Mısırlı asil bir maceracı olduğu kabul edilen düzmece bir taht gaspçısı olan [[II. Aleksandros Zabinas]] babasının I. Aleksandros Balas olduğunu ilan ederek MÖ 128-MÖ 123 döneminde [[Seleukos İmparatorluğu]] imparatoru olmuştur.
 
==Dış bağlantılar==