Vikipedi

Serebral palsi: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
→‎top: düzeltme AWB ile
Ecce homo, Ali (mesaj | katkılar)
25 değişiklik
Sayfa tamamen değiştirildi, kaynaklar ve bağlantılar eklendi
Etiketler: potansiyel vandalizm Mobil değişiklik mobil uygulama değişikliği iOS uygulaması değişikliği
1. satır:
'''Serebral palsi''' (SP), gelişmekte olan beyinde intrauterin dönemde veya yaşamın ilk aylarında oluşan lezyon ya da zedelenme sonucu gelişen, ilerleyici olmayan ancak yaşla birlikte değişebilen, hareketi kısıtlayıcı kalıcı motor fonksiyon kaybı, postür ve hareket bozukluğudur. Bu hastalarda epilepsi, mental retardasyon, davranış bozukluğu, yutma sorunları, kas-iskelet bozuklukları gibi ikincil tıbbi sorunlar görülebilir. <ref>https://www.journalagent.com/hnhjournal/pdfs/HNHJ_57_1_6_10.pdf</ref>
{{kaynaksız}}
'''Serebral palsi''' (SP), diğer adıyla beyin felci, [[doğum]] öncesinde, sırasında veya sonrasında [[merkezî sinir sistemi]]nin hareket işlev alanlarının hasar görmesinden dolayı oluşan tablodur. Beynin oksijensiz kalması sonucu olabileceği düşünülmektedir. Hastalık değildir{{Kaynak belirt}}, tedavisi yoktur, ancak etkisinin en aza indirilmesi söz konusudur. Bu da [[fizyoterapi]], [[ergoterapi]], çocuk gelişim uzmanının hazırladığı gelişim destek programları ve aileye vereceği danışmanlık, cerrahî müdahaleler ve medikal cihazlama ile sağlanır. Serebral palsili çocuklarda güçsüzlük, sertlik, yavaşlık, titreme ve denge bozukluğu gibi pek çok sorun gözlenebilir. Sorunlar hafiften ağıra değişiklikler gösterebilir. Bunun dışında yoğun egzersiz programları, bu tablonun etkisinin kalkmasında medikal cihazlama ve cerrahî operasyonların önüne geçmiştir.
 
SP prevalansı toplumlara göre değişmekle birlikte, her 1000 canlı doğumda 1-5 olarak bildirilmektedir. Tanı; hikaye, fizik muayene ve destekleyici laboratuvar testleri ile konulmaktadır. SP gelişimine neden olan etiyolojik risk faktörleri; [[Prematüre|prematürite]], [[anoksi]], zor doğum ve düşük doğum ağırlığı başta olmak üzere çok çeşitlilik arz edebilir. Son yıllarda gelişmekte olan ülkelerdeki yenidoğan bakımındaki gelişmeler; SP’de doğum öncesi nedenlerin ağırlık kazanmasına; gelişmekte olan ülkelerde ise, neonatal bakımın yetersiz olmasına bağlı olarak, doğum komplikasyonları ve yenidoğan sorunlarının daha fazla görülmesine yol açmıştır. <ref>http://cms.galenos.com.tr/Uploads/Article_20213/IMJ-19-219-En.pdf</ref>
Serebral palsi [[etyoloji]]si tam aydınlatılmamakla birlikte [[Prematüre doğum|prematürite]], [[düşük|düşük doğum]] ağırlığı, [[enfeksiyon]], [[Travma (tıp)|travma]], [[beyin kanaması]], doğumda yaşanan komplikasyonlar ve ilaç/madde bağımlısı [[Gebelik|anne gebeliği]] risk faktörleri olarak sıralanmaktadır.
 
Aslında SP, bir arada görülen birçok bozukluk ve semptomlar bütünüdür. Hareket ve postür bozukluklarına ilaveten; epilepsi, mental gerilik, konuşma ve işitme bozukluğu, iskelet deformiteleri, yutma ve beslenme bozuklukları, ağız ve diş sorunları gibi birçok problem görülebilmektedir. <ref>http://cms.galenos.com.tr/Uploads/Article_20213/IMJ-19-219-En.pdf</ref>
SP, yeni doğan çocukları etkileyen bir grup nevraljik düzensizliklerin birleşimine denir. Dört tip beyin felci vardır:
* Spastik beyin felci,
* ekstrapiramidal beyin felci,
* atonik beyin felci ve
* bu tiplerin karışımından oluşan beyin felci.
 
SP'nin en çok bilinen dört farklı şekli vardır:
* kuadripleji
* dipleji
* parapleji
* hemipleji
 
==Serebral Palsi Risk Faktörleri==
Ayrıca [[hipotoni]] de bu tabloda çok ender görülür. Spastisitenin tam tersidir, kas tonuslarında azalma görülür. Bu tablonun zekâ ile bir alakası yoktur. Yani SP'li bireyde zekâ geriliği olmaz. Çok fazla etkilenmiş ise fiziksel engel bulunur. Mental gerilik çok nadir gözlemlenir.
Prenatal dönem gebelik boyunca ve doğum eylemi başlayana kadarki süreci kapsar, doğum gerçekleşene kadarki dönem perinatal dönemdir. Postnatal periyot ise doğumdan itibaren miyelinizasyonun meydana geldiği 2,5-3 yaşa kadarki beyin maturasyonu dönemini kapsar. Risk multifaktöriyeldir ve büyük bölümü açıklanamaz.
===Prenatal Dönem===
* Kalıtımsal hastalıklar, akrabalık
* Maternal (anneye ait) intrauterin enfeksiyonlar ([[Kızamıkçık|Rubella]], [[Herpes simpleks virüsü|herpes]], toksoplazmozis, [[sitomegalovirüs]])
* Annenin metabolik hastalıkları ([[Diyabet]], [[Hipotiroidi|hipo]]/[[hipertiroidi]], gebelik [[Toksemi|toksemisi]])
* İntrauterin anoksi kaynağı ya da fetüsün kan akımının azalması (Plasenta yetmezliği, maternal hiper/hipotansiyon, [[Kansızlık|anemi]], hamilelik esnasında yapılan ameliyatlar)
* Rh uyumsuzluğu: ABO ve Rh uyuşmazlığı sonucu [[kernikterus]] gelişmesi
* İlk [[Trimester|trimesterde]] radyasyona, [[Teratoloji|teratojenlere]] maruz kalma
* Kimyasal zehirlenme (Alkol, sigara)
* Komplikasyonlu gebelik, kanama
* [[Konjenital]] beyin malformasyonları
* Sosyoekonomik faktörler
* Reprodüktif yetersizlik
* Maternal mental retardasyon, [[Havale (tıp)|konvülsiyonlar]]
* Çoğul gebelik
* Çocuk düşürme denemeleri (Mekanik veya toksik, teratojenik ajanlar ile)
* Amniyon sıvı azlığı nedeni ile fetüs duruş bozuklukları
* Abdominal travma
* Prenatal beyin kanaması
 
 
Hastalığın [[teşhis]]i genellikle 6-12 aylıkken konur. [[Nöroloji]]k gelişimin tamamlanmasından sonra beklenilen baş tutma, yürüme gibi hareketlerin olmayışı serebral palsiyi düşündürmelidir. Teşhis muayene ile konmaktadır. Tedavi, klinik tablonun ilerlemesini durdurmaya yöneliktir.
===Perinatal Dönem===
* Prematurite (<36 hafta)
* Düşük doğum ağırlığı (<2500gr)
* Zor/müdahaleli doğum
* Anormal geliş
* İntrakranial kanama
* Travma
* Enfeksiyon
* Bradikardi ve hipoksi
* Düşük [[Apgar testi|APGAR skoru]]
* Anoksi (Respiratuar distres sendromu, mekanik obstrüksiyon, doğum eyleminin uzun sürmesi, kordon dolanması, plasenta previa, yenidoğan anemisi)
 
 
===Postnatal Dönem===
* Travma
* Enfeksiyon ([[Ensefalit]], [[menenjit]], [[sepsis]], [[Apse|apse]])
* İntrakranial kanama
* Koagulopatiler (Pıhtılaşma bozuklukları)
* Konvülsiyonlar
* Hiperbiluribinemi
* Arteriovenöz malformasyonlar
* Anoksi (Karbonmonoksit zehirlenmesi, suda boğulma, yiyecek aspirasyonu)
* İnflamatuar-immünolojik nedenler ([[Sistemik lupus eritematozus]], [[Reye sendromu]])
* İntrakranial patoloji <ref>http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/tez/pdf/fizik_tedavi/dr_esma_ocal_eriman.pdf</ref>
 
 
 
==SP'de Sınıflandırma:==
* Spastik tip: Monopleji, dipleji, hemipleji, tripleji, tetrapleji
* Diskinetik tip: Atetoid, koreik, koreatetoid, distonik
* Ataksik tip
* Hipotonik tip
* Karma tip <ref>http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/tez/pdf/fizik_tedavi/dr_esma_ocal_eriman.pdf</ref>
 
 
 
==SP'ye Eşlik Eden Problemler:==
* [[Zekâ geriliği|Mental retardasyon]]
* Epileptik nöbetler
* Oromotor problemler (Emme ve yutma problemleri)
* Salya akması
* Konuşma problemleri
* Kas iskelet sistemi bozuklukları
* [[İnsan sindirim sistemi|Gastrointestinal]] problemler
* Görme problemleri
* Diş problemleri
* Solunum problemleri
* İşitme problemleri
* [[Boşaltım sistemi|Üriner problemler]]
* Ağrı
* Osteopeni (Kemik dokunun normale göre herhangi bir nedenle azalması)
* Uyku bozuklukları <ref>http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/tez/pdf/fizik_tedavi/dr_esma_ocal_eriman.pdf</ref>
 
 
 
==SP'de Tedavi Yöntemleri==
SP tedavisinde ise birçok branşın birlikte, koordineli ve multidispliner bir yaklaşımla çalışması gerekmektedir. Ayrıca hasta ile birlikte ailenin de tedaviye dahil edilmesi daha başarılı sonuçlar vermektedir. Sıklıkla tedavide, fiziksel tıp ve rehabilitasyon, ortopedi, çocuk nörolojisi, fizyoterapi ve iş uğraşı terapisi gibi meslek mensupları aktif rol oynamaktadır. <ref>http://cms.galenos.com.tr/Uploads/Article_20213/IMJ-19-219-En.pdf</ref>
 
* Medikal tedavi:
** Beslenmeyi düzenlemek
** Nöbetleri durdurmak
** Genel sağlık önlemleri (aşılama)
** Spastisite ve hareket bozukluğunu azaltmak
** Oral medikasyonlar
** İntratekal medikasyonlar
** Kemonöroliz (fenol, [[botulinum toksini]])
* Psikolojik tedavi
* Özel eğitim
* Fizyoterapi
* İş-uğraşı terapisi
* Ortezler
* Ortopedik tedavi
** Düzeltici alçılama
** Cerrahi tedavi
* Nöroşirurjik girişimler
** Talamotomi
** Derin beyin stimulasyonu
** Selektif dorsal rizotomi
* Elektrostimulasyon
** Fonksiyonel elektrik stimulasyon yöntemleri
** Repetatif manyetik stimulasyon <ref>http://www.istanbulsaglik.gov.tr/w/tez/pdf/fizik_tedavi/dr_esma_ocal_eriman.pdf</ref>
 
==Kaynakça==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Serebral_palsi" sayfasından alınmıştır