Türkçe: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
AWB ile, yazış şekli: Türkçe'y → Türkçey (3) AWB ile |
düzeltme AWB ile |
||
39. satır:
}}
'''Türkçe''' ya da '''Türk dili''', [[Güneydoğu Avrupa]] ve [[Batı Asya]]'da konuşulan, [[Türkî diller]] dil ailesine ait [[Eklemeli dil|sondan eklemeli]] bir [[Dil (filoloji)|dil]].<ref name=":2">{{Web kaynağı | title = Turkish language | url = https://www.omniglot.com/writing/turkish.htm | website = www.omniglot.com | access-date = 2019-10-29 | date = | last = | first = | archive-url = | archive-date = | arşivurl = http://web.archive.org/web/20191120062928/https://www.omniglot.com/writing/turkish.htm | arşivtarihi = 20 Kasım 2019}}</ref> [[Türki diller]] ailesinin [[Oğuz dil grubu|Oğuz dilleri]] grubundan [[Osmanlı Türkçesi]]nin devamını oluşturur. Dil, başta [[Türkiye]] olmak üzere [[Balkanlar]], [[Ege Adaları]], [[Kıbrıs]] ve [[Orta Doğu]]'yu kapsayan eski [[Osmanlı İmparatorluğu]] coğrafyasında konuşulur.<ref name=":2" /> ''[[Ethnologue]]''<nowiki/>'a göre Türkçe, yaklaşık 80 milyon konuşuru ile dünyada en çok konuşulan 20. dildir.<ref>{{
Türkçe, diğer pek çok Türki dil ile de paylaştığı [[Eklemeli dil|sondan eklemeli olması]] ve [[Türkçe#Büyük ve küçük ünlü uyumu|ünlü uyumu]] gibi dil bilgisi özellikleri ile karakterize edilir. Dil, [[Cümlenin ögeleri|tümce yapısı]] açısından genellikle [[Özne-nesne-fiil|özne-nesne-yüklem]] sırasına sahiptir. Almanca, Arapça gibi dillerin aksine [[Gramatik cinsiyet]]in (erillik, dişilik, cinsiyet ayrımı) bulunmadığı Türkçede söz varlığının bir kısmı [[Arapça]], [[Farsça]] ve [[Fransızca]] gibi yabancı dillerden geçmedir. Ayrıca [[Azerice]], [[Gagavuzca]] ve [[Türkmence]] gibi diğer [[Oğuz grubu|Oğuz dilleri]] ile Türkçe yüksek oranda [[karşılıklı anlaşılabilirlik]] gösterir.<ref name=":1" /><ref>[https://www.dilimiz.gen.tr/turkcenin-genel-ozellikleri-ve-tarihcesi/]</ref>
87. satır:
== Tarih ==
Türkçe, [[Eski Türkçe]] yazılmış ve [[Türk dilleri|Türki dillerin]] bilinen ilk yazılı kaynağı olan [[Orhun Yazıtları]] ele alındığında yaklaşık 1.300 yıllık bir tarihe sahiptir. [[Eski Türkçe]]'nin de üyesi olduğu [[Şaz Türkçesi|Doğu grubu]] ile [[Ogur öbeği|Ogur grubuna]] ait tüm Türki dillerin ortak atası olan varsayımsal bir [[Ön Türkçe
Türkiye Türkçesi, [[Türkmence]], [[Salarca]] ve [[Azerice]]'nin, [[Ana Oğuz Türkçesi|Ana Oğuzca]] denilen bir dilden evrilerek oluştuğu varsayılır.<ref>{{Kitap kaynağı|title=Einheit und Vielfalt in der türkischen Welt: Materialien der 5. Deutschen Turkologenkonferenz, Universität Mainz, 4.-7. Oktober 2002|url=https://books.google.de/books?id=C7n7dOkmOJUC&pg=PA174&dq=proto-oghuz&hl=tr&sa=X&ved=0ahUKEwiD4NexksrlAhUD2aQKHV0fD_MQ6AEIKTAA#v=onepage&q=proto-oghuz&f=false|publisher=Otto Harrassowitz Verlag|date=2007|isbn=9783447054768|language=de|first=Hendrik|last=Boeschoten|first2=Heidi|last2=Stein}}</ref> Bu ön dilin Türkiye Türkçesini oluşturacak batı kolu, 11. ve 15. yüzyıllar arasında [[Anadolu Selçuklu Devleti]] ile [[Anadolu beylikleri|Anadolu Beylikleri]] etrafında gelişerek [[Eski Anadolu Türkçesi]]ne evrilmiştir. Bu dil dönemi ise yerini, 15. yüzyıldan 19. yüzyıla kadar devam edecek [[Osmanlıca|Klasik Osmanlıcaya]] bırakır. [[Osmanlıca|Yeni Osmanlıca]], 19. ve 20. yüzyıllar arasında gelişir. Cumhuriyet Dönemi'nde yapılan reformlar sonucunda ise 20. yüzyıl itibari ile dilde çeşitli değişiklikler yaşanmştır.
1.116. satır:
== Söz varlığı ==
{{Ana madde|Türkçe söz varlığı}}[[Dosya:TurkishVocabulary.png|thumb|sağ|400px|TDK'nın çıkardığı ''Güncel Türkçe Sözlük''<nowiki/>'e göre Türkçenin %86'sını Türkçe kökenli kelimeler oluştururken diğer %14'ünü başta [[Arapça]] olmak üzere [[Fransızca]], [[Farsça]], [[Yunanca]] gibi çeşitli dillerden geçmiş kelimeler oluşturmaktadır.]]
2005'te yayınlanan ''Güncel Türkçe Sözlük'' 104.481 sözcük içerir. Sonraki yeni çalışmalarla 616.767 sözcük kapsar duruma gelen sözlük ile birlikte yabancı kelime oranı da değişmiştir. Bu sözlükte yer alan sözcüklerin %14'ünün yabancı kökenli olduğu TDK tarafından tespit edilmiştir.
1998 yılında TDK tarafından yayınlanmış ve sadece günlük kullanımı yaygın kelimelerin dahil edildiği, ''Türkçe Sözlük''<nowiki/>'e göre ise Türkçede yer alan kelimelerin %35'i Arapça, %34'ü Batı dilleri, %24'ü Türki ve %7'si Farsça kökenlidir.<ref name="biyikli2">[http://www.ayk.gov.tr/wp-content/uploads/2015/01/BIYIKLI-Mustafa-OSMANLICA-A%C3%87ISINDAN-ARAP-HARFL%C4%B0-VE-LAT%C4%B0N-HARFL%C4%B0-T%C3%9CRK%C3%87E-L%C3%9CGATLERDE-VE-S%C3%96ZL%C3%9CKLERDE-KEL%C4%B0MELER%C4%B0N-KAR%C5%9EILA%C5%9ETIRMALI-ANAL%C4%B0ZLER%C4%B0.pdf Mustafa Bıyıklı, Osmanlıca Açısından Arap Harfli ve Latin Harfli Türkçe Lügatlerde ve Sözlüklerde Kelimelerin Karşılaştırmalı Analizleri, ''38. ICANAS (Uluslararası Asya ve Kuzey Afrika Çalışmaları Kongresi) Bildiri Kitapçığı, 2007, Ankara'']</ref> Aralarında yaklaşık 46.000 kelime içeren ''[[Misalli Büyük Türkçe Sözlük]]'' ile 44.000 sözcük içeren 1996 basımı [[Büyük Türkçe Sözlük|''Büyük Türkçe Sözlük'']]'ün de bulunduğu diğer sözlükler de Türkçenin söz varlığı konusunda ''Türkçe Sözlük''<nowiki/>'e benzer sonuçlar ortaya koymaktadır.<ref name="biyikli2" /> [[Ötüken Neşriyat]]'ın hazırladığı Türkçe Sözlük'te 246.000 kelime bulunmaktadır.<ref>[http://www.kitapambari.com/ambar/product.php?productid=54012&cat=0&page=1 Ötüken Türkçe Sözlük] KitapAmbarı</ref>
| |||