Parazitlik: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
düzeltme AWB ile |
Değişiklik özeti yok |
||
1. satır:
{{Diğer anlamı2|Parazit}}
{{kaynaksız}}
'''Asalak''' ya da '''parazit''', bir canlıya bağımlı olarak yaşayabilen ve üzerinde yaşadığı canlıya zarar verebilen [[organizma]]
Bir asalak üzerinde yaşadığı canlının besinine ortak olarak yaşamını sürdürür. Besine ortak olması ise üzerinde yaşadığı canlının zayıf düşmesine ve hastalanmasına neden olur. Günümüzde bilinen birçok hastalık asalaklar neticesinde meydana gelir.
Asalakların en bilinenlerinden birisi ise kedi, köpek ve [[sığır]]larda yaşayan [[tenya|şerit]]tir. Şerit başlangıçta [[kist]]le kaplı bir yumurta halinde iken [[konak (biyoloji)|konak]] canlının sindirim sistemine geldiği zaman sahip olduğu kisti kırarak erginleşmeye başlar ve hayvanın bağırsağına yerleşir. Benzeri durumlar genellikle ya konağın zarar görmesi ya da bağışıklık sisteminin uyum göstermesi ile sonuçlanır. Kimi kurt türleri nadiren de olsa beyin ve karaciğer gibi organlara zarar verebilmektedir. Gezici bir asalak olan [[askaris]] yoğun vakalarda çok yaygın olmasa da kazara akciğere girerek çıkamayabilir veya karaciğerde apseye neden olabilir. Ölümcül durumlar genelde hatalı konaklarda görülmektedir, örneğin beyaz kuyruklu geyiğin beyninde yaşayabilen [[Parelaphostrongylus]] isimli asalak [[mus]]'larda sık sık fatal nörolojik vakalarla sonuçlanmaktadır. Ayrıca [[virüsler]] canlı hücrelerde replike olabilirler ve hücresel parazitler olarak tanımlanmaktadırlar.
24. satır:
Bu asalaklık [[hücre]] içerisinde oluyorsa, örneğin sıtmanın nedeni [[Plazmodyum]] (alyuvar içinde bir asalak) ve kala-azar hastalığın nedeni [[Leishmania]] (akyuvar içinde asalaktır)'da olduğu gibi, bunlara '''hücre asalakları'''; eğer hücre arasında yaşıyorlarsa '''hücre arası''' ya da '''doku asalakları'''; örneğin kaslarda bulunan ergin [[Trichinella]], örneğin deri altında bulunan [[Filaria medinensis]] gibi; eğer kan içerisinde yaşıyorsa '''kan asalakları''' denir.
Bazı parazitler gelişimlerini bir konakta gerşekleştirir, bunlara monoksen parazitler denir, bazıları ise birden çok konağa ihtiyaç duyarlar, bunlara da heteroksen parazitler adı verilir. Asalakların, ergin halde bulundukları konaga '''birinci konak''' ya da '''ana konak''' denir. [[Larva]] halini geçirdiği konağa veya konaklara ikinci, üçüncü, ... konaklar ya da '''ara konak''' denir. Çoğunluk konaklara özelleşme görülür. Hayvanların büyük bir kısmı, genellikle böcekler, değişik bitki türleri üzerindeki dokuları yemek ya da [[özsu]]yunu emmek suretiyle endoparazitizm yaparlar.
=== Diğer ===
39. satır:
[[Eklembacaklı]] konağı yumurtalarını suya bırakacağı zaman boğulmaya teşvik ederek intihar ettiren [[Kılımsısolucanlar]] ya da Aykılı adı verilen Nematorpha türü ise söylentilerin aksine insanda yaşamaz.
'''Tıp ve
Çin aktarları asalak solucanları [[afrodizyak]], görmeyi artırmak
Sosyo ekonomik düzeyi düşük kişilerde gelişmiş ülkelere göre özellikle kanser, enflamatuar bağırsak hastalıkları, kireçlenme gibi rahatsızlıkların daha az görülmesi Amerikalı kimi araştırmacıların dikkatini çekmiş risk altındaki kişilere solucan yumurtaları verilmesi ile deneylere başlanmıştır. Bu araştırmalar tartışma aşamasında ve kansere yakalanmamış hastalar için geçerlidir.
51. satır:
== Ekosistemdeki rolleri ==
Doğadaki diğer dominant türlerin rekabetini azaltarak türlerin varolmasını sağlarlar. Besin zincirinde hem av hem avcı konumundadırlar. Pek çoğu yaşam döngüsünü sürdürebilmek için birden çok
[[Kategori:Asalaklık| ]]
| |||