Elektron: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k düzeltme |
k düzeltme |
||
41. satır:
=== Madde dışındaki serbest elektronların keşfi ===
[[Dosya:Cyclotron motion wider view.jpg|thumb|220px|Bir [[manyetik alan]]la halka içinde yönünden saptırılmış bir elektron demeti.]]
Seyreltilmiş [[gaz]]larda [[elektriksel iletkenlik]] üzerine çalışmalarda bulunan [[Julius Plücker]], 1859 yılında, [[katot]]tan yayılan [[radyasyon]]un yol açtığı [[fosforesans]] ışığın, katodun yanındaki tüpte göründüğünü ve bu ışığın, manyetik alan uygulanmasına bağlı olarak hareket ettiğini gözlemledi.<ref name="Thomson">{{kitap kaynağı |url=https://books.google.com/books?id=x7KsD1GmIK0C&pg=PA621&dq=%22pl%C3%BCcker%22+%221859%22+cathode&hl=tr&sa=X&ved=0ahUKEwj9t7e0p_rkAhVNRa0KHQHIBlAQ6AEIMTAB#v=onepage&q=%22pl%C3%BCcker%22%20%221859%22%20cathode&f=false |başlık=Conduction of Electricity Through Gases |sayfa=621-622 ||ilk=J. J. |son=Thomson |yazarlink=J. J. Thomson |dil=İngilizce |yayımcı=Watchmaker Publishing |yıl=2005 |isbn=1929148496}}</ref> 1869'da [[Johann Wilhelm Hittorf]], katot ile tüpün duvarları arasında koyduğu katı bir cismin bir gölge oluşturduğunu tespit etti.<ref name="Thomson"/> 1876'da [[Eugen Goldstein]], bu cismin gölgesinin, cismin kendisinden daha büyük boyutlarda olduğunu gözlemleyerek fosforesansı oluşturan ışınların katottan direkt bir yol izleyerek geldiğini belirledi ve bu ışınlara [[elektron demeti|katot ışını]] ([[Almanca]]: ''Kathodenstrahlen'') adını verdi.<ref name="Thomson"/><ref
[[Arthur Schuster]], katot ışınlarına paralel iki metal levha yerleştirdi ve levhalar arasında bir [[elektrik potansiyeli]] uygulayarak Crookes'un deneyini ilerletti. Işınların, alanın etkisiyle pozitif yüklü levhaya doğru sapmasıyla negatif enerji taşıdığı kanıtlanmış oldu. 1890'da, [[Elektrik akımı|akımın]] verilen seviyesi için sapma miktarını ölçerek ışın bileşenlerinin [[kütle-yük oranı]]nı tahmin etti. Ancak bu üretilen değer beklenenin bin katından fazlaydı, bu yüzden o dönemde kendisinin hesaplamaları yaygın bir biçimde kabul görmedi.<ref name="leicester" /> 1892'de [[Hendrik Lorentz]], bu parçacıkların (elektronların) kütlelerinin, onların elektrik yükünün bir sonucu olabileceği fikrini ortaya attı.<ref>{{dergi kaynağı |ilk=Frank |son=Wilczek |yazarlink=Frank Wilczek |url=http://www.scientificamerican.com/article.cfm?id=happy-birthday-electron |başlık=Happy Birthday, Electron |dergi=[[Scientific American]] |tarih=1 Haziran 2012 |issn=0036-8733 |dil=İngilizce}}</ref><ref>{{kitap kaynağı |url=https://books.google.com.mx/books?id=8tUVMSsC9wAC&pg=PA631&dq=%221892%22+%22mass%22+%22Hendrik+Lorentz%22+%22charge%22&hl=tr&sa=X&ved=0ahUKEwizsZyxvPrkAhUD2qwKHaAVDE8Q6AEIKTAA#v=onepage&q=%221892%22%20%22mass%22%20%22Hendrik%20Lorentz%22%20%22charge%22&f=false |başlık=The Historical Development of Quantum Theory |sayfa=631 |ilk=Helmut |son=Rechenberg |yayımcı=[[Springer Science+Business Media]] |yıl=2001 |isbn=038795175X |dil=İngilizce}}</ref>
188. satır:
Sonraki {{değer|300000}}-{{değer|400000|u=yıllık}} süreçte fazla elektronlar, atom çekirdeğiyle bağ kurmak için çok fazla enerji yüklüydüler.<ref>{{dergi kaynağı |son1=Boesgaard |ilk1=A. M. |son2=Steigman |ilk2=G. |yıl=1985 |başlık=Big bang nucleosynthesis – Theories and observations |dergi=[[Annual Review of Astronomy and Astrophysics]] |cilt=23 |sayı=2 |sayfalar=319-378 |bibcode=1985ARA&A..23..319B |doi=10.1146/annurev.aa.23.090185.001535 |dil=İngilizce}}</ref> Yeniden birleşme olarak adlandırılan sonraki dönemde ise nötr atomlar oluştu ve genişleyen evren, radyasyona uğrayabilecek şekilde şeffaf oldu.<ref name="science5789">{{dergi kaynağı |son=Barkana |ilk=R. |yıl=2006 |başlık=The First Stars in the Universe and Cosmic Reionization |dergi=Science |cilt=313 |sayı=5789 |sayfalar=931-934 | doi=10.1126/science.1125644 | pmid=16917052 |arxiv=astro-ph/0608450 |bibcode=2006Sci...313..931B |citeseerx=10.1.1.256.7276 |dil=İngilizce}}</ref>
Büyük Patlama'dan yaklaşık bir milyon yıl sonra [[yıldız]]ların birinci nesli oluşmaya başladı.<ref name="science5789"/> Yıldızlarda gerçekleşen [[yıldız nükleosentezi|nükleosentez]], atom çekirdeğinin [[füzyon]]u sonrasında pozitron üretimiyle sonuçlanmaktadır. Bu antimadde parçacıkları, elektronlarla annihilasyona uğrayarak
[[Dosya:AirShower.svg|sol|thumb|250px|[[Dünya atmosferi]]ne çarpan enerjili [[kozmik ışın]]lar tarafından üretilen genişletilmiş bir [[hava sağanağı]].]]
|