Vikipedi

Elektron: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Nanahuatl (mesaj | katkılar)
Devriyeler
539.001 değişiklik
Nanahuatl (mesaj | katkılar)
Devriyeler
539.001 değişiklik
Değişiklik özeti yok
83. satır:
 
=== Temel özellikleri ===
Elektronun [[değişmez kütle]]si yaklaşık [[Büyüklük kıyaslaması (kütle)|{{Değer|9.109|e=-31}}]] [[kilogram]] ya da {{Değer|5.489|e=-4}} [[atomik kütle birimi]]dir.<ref name="CODATA"/> [[Albert Einstein]]'ın [[kütle-enerji eşdeğerliği]] ilkesine göre bu kütle 0,511 MeV durgun enerjiye tekabül etmektedir. [[Proton-elektron kütle oranı|Protonun kütlesinin elektronunkine oranı]] yaklaşık 1836'dır.<ref name=nist_codata_mu>{{Web kaynağı | başlık = CODATA value: proton-electron mass ratio | url = http://physics.nist.gov/cgi-bin/cuu/Value?mpsme | çalışma = 2006 CODATA recommended values | yayımcı = [[Ulusal Standartlar ve Teknoloji Enstitüsü]] | dil = İngilizce | arşivurl = http://web.archive.org/web/20180612163417/https://physics.nist.gov/cgi-bin/cuu/Value?mpsme | arşivtarihi = 12 Haziran 2018}}</ref><ref>{{kitap kaynağı sfn|son=Zombeck |ilk=M. V. |yıl=2007 |başlık=Handbook of Space Astronomy and Astrophysics |url=https://books.google.com/?id=tp_G85jm6IAC&pg=PA14 |baskı=3. |sayfap=14 |yayımcı=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-78242-5 |dil=İngilizce}}</ref> Astronomik ölçümler bu oranın Standart Model'de öngörüldüğü gibi, en azından [[evrenin yaşı]]nın yarısından beri aynı kaldığını göstermiştir.<ref>{{dergi kaynağı |son=Murphy |ilk=M. T. |yıl=2008 |başlık=Strong Limit on a Variable Proton-to-Electron Mass Ratio from Molecules in the Distant Universe |url=http://www.sciencemag.org/cgi/content/abstract/320/5883/1611 |dergi=[[Science]] |cilt=320 |sayı=5883 |sayfalar=1611-1613 |doi=10.1126/science.1156352 |pmid=18566280 |bibcode=2008Sci...320.1611M |arxiv=0806.3081 |display-authors=''et al'' |dil=İngilizce}}</ref>
 
Elektronlar, {{Değer|-1.602|e=-19}} [[coulomb]] kadar [[elektrik yükü]]ne sahiptir.<ref name="CODATA">{{Dergi kaynağı |son1=Mohr |ilk1=P. J. |son2=Taylor |ilk2=B. N. |son3=Newell |ilk3=D. B. |yıl=2008 |başlık=CODATA recommended values of the fundamental physical constants |dergi=Reviews of Modern Physics |cilt=80 |sayfalar=633-730 |doi=10.1103/RevModPhys.80.633 |bibcode=2008RvMP...80..633M |sayı=2 |arxiv=0801.0028 |citeseerx=10.1.1.150.1225 |dil=İngilizce}}</ref> Bu [[temel yük]]ün {{Değer|2.2|e=-8}} kadar göreli standart belirsizliği vardır.<ref name="CODATA"/> Deneysel hassasiyet sınırları içinde elektronun yükü protonun yüküyle aynıdır, fakat zıt işarete sahiptir.<ref>{{Dergi kaynağı |son1=Zorn |ilk1=J. C. |son2=Chamberlain |ilk2=G. E. |son3=Hughes |ilk3=V. W. |yıl=1963 |başlık=Experimental Limits for the Electron-Proton Charge Difference and for the Charge of the Neutron |dergi=Physical Review |cilt=129 |sayı=6 |sayfalar=2566-2576 |doi=10.1103/PhysRev.129.2566 |bibcode=1963PhRv..129.2566Z |dil=İngilizce}}</ref> Temel yük için ''e'' sembolünün kullanılması nedeniyle elektron, genellikle {{Atomaltı parçacık|electron}} şeklinde, negatif yükü temsil eden eksi işaretiyle birlikte sembolize edilir. Elektronla aynı özelliklere sahip olan ve elektronun aksine pozitif yüke sahip olan elektronun antiparçacığı pozitron ise {{Atomaltı parçacık|positron}} şeklinde gösterilir.<ref name="raith"/><ref name="CODATA"/>
223. satır:
[[Doğrusal parçacık hızlandırıcı]]lar, elektron demetlerini üreterek [[tümör]]lerin [[radyoterapi]] yöntemiyle tedavisinde kullanılmaktadır. Elektron demetleri soğrulmadan önce belli bir sınırdaki derinliğe (5-20&nbsp;MeV aralığında enerjiye sahip elektronlar için genelde 5 cm'ye kadar) kadar etki edebilmelerinden dolayı [[elektroterapi]], [[bazal hücreli karsinom]] gibi yüzeysel [[Deri hastalıkları|deri bozuklukları]] için kullanılabilmektedir. Elektron demetleri ayrıca, [[x ışını|X ışınları]] tarafından radyasyona maruz kalmış bölgelerin tedavisinde destekleyici olarak da kullanılmaktadır.<ref>{{dergi kaynağı |son1=Beddar |ilk1=A. S. |başlık=Mobile linear accelerators for intraoperative radiation therapy |dergi=[[AORN Journal]] |yıl=2001 |cilt=74 |sayfalar=700-705 |doi=10.1016/S0001-2092(06)61769-9 |sayı=5 |son2=Domanovic |ilk2=Mary Ann |son3=Kubu |ilk3=Mary Lou |son4=Ellis |ilk4=Rod J. |son5=Sibata |ilk5=Claudio H. |son6=Kinsella |ilk6=Timothy J. |dil=İngilizce}}</ref><ref>{{web kaynağı |son1=Gazda |ilk1=M. J. |son2=Coia |ilk2=L. R. |tarih=1 Haziran 2007 |başlık=Principles of Radiation Therapy |url=http://www.thymic.org/uploads/reference_sub/02radtherapy.pdf |dil=İngilizce}}</ref>
 
Parçacık hızlandırıcılar, elektronları ve antiparçacıklarını yüksek enerjilere doğru ilerletmek için elektrik alanları kullanırlar. Bu parçacıklar, manyetik alana girdiklerinde sinkrotron radyasyonu yayarlar. Bu radyasyonun yoğunluğunun spine bağlı olmasının elektron demetini kutuplaştırmasına [[Sokolov-Ternov etkisi]] denmektedir.{{refn|The polarization of an electron beam means that the spins of all electrons point into one direction. In other words, the projections of the spins of all electrons onto their momentum vector have the same sign.|group=note}} Kutuplanmış elektron demetleri, çeşitli deneylerde kullanılır. Sinkrotron radyasyonu ayrıca, elektron demetlerinin [[radyasyon sönümlemesi|soğutularak]] parçacıkların momentum yayılımlarının azaltılması için kullanılır. Elektron ve pozitron demetleri, gerekli enerjiye ulaşana kadar hızlandırılırarak çarpıştırılırlar ve ortaya çıkan enerji, [[parçacık dedektörü|parçacık dedektörleri]] sayesinde gözlemlenir.<ref>{{kitap kaynağı |son1=Chao |ilk1=A. W. |son2=Tigner |ilk2=M. |yıl=1999 |başlık=Handbook of Accelerator Physics and Engineering |url=https://books.google.com/?id=Z3J4SjftF1YC&pg=PA155 |yayımcı=World Scientific |sayfalar=155, 188 |isbn=978-981-02-3500-0 |dil=İngilizce}}</ref>
 
=== Görüntüleme ===
241. satır:
 
== Kaynakça ==
;Özel
{{kaynakça|2}}
 
;Genel
* {{kitap kaynağı |son=Zombeck |ilk=M. V. |yıl=2007 |başlık=Handbook of Space Astronomy and Astrophysics |url=https://books.google.com/?id=tp_G85jm6IAC&pg=PA14 |baskı=3. |sayfa=14 |yayımcı=Cambridge University Press |isbn=978-0-521-78242-5 |dil=İngilizce |ref=harv}}
 
== Konuyla ilgili yayınlar ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Elektron" sayfasından alınmıştır