Ağrı Dağı: Revizyonlar arasındaki fark

Dağın Türkçe ismi olan '''''Ağrı Dağı,''''' dilde [[Geç Orta Çağ]]'dan beri kullanılmaktadır.{{sfn|Novoseltsev|1978}} Dağın geleneksel Farsça ismi olan '''''{{transl|fa|Kūh-e Nūḥ}}''''' ({{lang|fa|کوه نوح}}),<ref name="iranicaonline" /> Nuh Dağı manasına gelmektedir.<ref name="Hewsen" /><ref name="JewEnc" /> Kürtçe '''''çiyayê Agirî'''''<ref name="Sar2012a" /><ref>{{citeHaber kaynağı news|başlık=Xortekî tirk dixwaze bi bîsîklêtê xwe ji çiyayê Agirî berde xwarê|url=http://rudaw.net/kurmanci/sports/190620141|agency=[[Rudaw Media Network]]|tarih=19 Haziran 2014|dil=ku}}</ref> olarak adlandırılmış dağ bu dilde "Ateşli Dağ" anlamına gelir<ref>{{citeHaber kaynağı news|soyadı1=Waugh|ad1=Alexander|başlık=Will he, won’t He? Ararat by Frank Westerman, translated by Sam Garrett|url=http://www.spectator.co.uk/2008/08/will-he-wont-he/|eser=[[The Spectator]]|tarih=27 Ağustos 2008}}</ref>

'''''Ararat''''' ismi, İbranice'de eski çağlarda [[Ermeni Yaylası|Ermeni Yaylaları'nda]] yaşamış [[Urartular]] için kullanılmış אֲרָרָט<ref>{{citeKitap kaynağı book|soyadı1=Frymer|ad1=Tikva S.|soyadı2=Sperling|ad2=S. David|authorlink1 yazarbağı1 = Tikva Frymer-Kensky|başlık=Encyclopaedia Judaica|tarih=2008|baskı=2nd|bölüm=Ararat, Armenia|title-link=Encyclopaedia Judaica}} [https://www.jewishvirtuallibrary.org/jsource/judaica/ejud_0002_0002_0_01234.html view online]</ref> ('''RRṬ'') kelimesinin Yunanca varyasyonudur. Dağ dünyada genellikle bu isim ile tanınmasına rağmen,<ref name="Hewsen" /><ref>{{citeDergi kaynağı journal|soyadı1=Smith|ad1=Eli|authorlink1 yazarbağı1 = Eli Smith|başlık=Foreign Correspondence|journal dergi =The Biblical Repository and Classical Review|tarih=1832|sayfa=[https://books.google.com/books?id=ADtKAAAAMAAJ&pg=PA203 203]|alıntı=...called by the Armenians, Masis, and by Europeans generally Ararat...}}</ref> dağın bulunduğu bölgede yaşamış hiçbir yerli halk dağ için bu ismi kullanmamıştır.{{sfn|Bryce|1877|p=[https://archive.org/stream/transcaucasiaara00bryciala#page/198/mode/2up 198]}} [[Klasik Antik Çağ|Klasik Antik Çağ'da]], özellikle [[Strabo]]'nun ''[[Geographica]]'' eserinde Ağrı Dağı'nın zirveleri [[Eski Yunanca|Eski Yunanca'da]] Ἄβος (''Abos'') ve Νίβαρος (''Nibaros'') olarak geçmektedir.

Dağın geleneksel Ermenice ismi '''''Masis''''' (Մասիս)<ref name="JewEnc" /> olmasına rağmen Ararat ve Masis isimleri günümüz Ermenistan'ında aynı yaygınlıkta kullanılmaktadır.<ref>{{citeKitap kaynağı book|soyadı=Avetisyan|ad=Kamsar|başlık=Հայրենագիտական էտյուդներ [Armenian studies sketches]|tarih=1979|yayıncı=Sovetakan grogh|location=Yerevan|dil=hy|sayfa=14|url=http://armenianhouse.org/avetisyan/armenian-highland.html|alıntı=Հայերը Արարատը անվանում են Մասիս...}}</ref> Bıu ismin [[Orta Farsça]]'daki ''masist'' (en büyük) kelimesinden türediği veya [[Proto-Hint-Avrupa dili|Proto-Hint-Avrupa dilinde]]nde dağ anlamına gelen ''*mns-'' kökünden evrildiği düşünülmektedir.{{sfn|Novoseltsev|1978}}{{sfn|Petrossyan|2010|p=221}} Arkeolog Armen Petrosyan'a göre ise isim, [[Gılgamış Destanı]]'nda geçen [[Mashu|Māšu]] Dağı'ndan geçmiştir.{{sfn|Petrosyan|2016|p=72}}

Ağrı Dağı 5165 m’lik yüksekliği ile sadece ülkenin en yüksek zirvesi olmayıp aynı zamanda üzerinde 10 km2 'lik güncel bir buz takkesi (ice cap) bulunduran tek dağıdır.<ref name=":3">'''<nowiki>http://www.jmo.org.tr/resimler/ekler/069ea4c9c233d36_ek.pdf?dergi=TURKIYEJEOLOJIBULTENI</nowiki>))'''</ref> Ağrı Dağı üzerinde güncel kalıcı kar sınırı 4300 metreden geçmektedir (Arkel, 1973). Blumenthal (1958) [[Kalıcıkalıcı kar sınırı|kalıcı kar sınırının]]nın [[Pleistosen Çağı|Pleistosen’de]] 3000 metre seviyesine kadar indiğini hesaplamıştır'''.'''<ref name=":2" /> Zirvesi dört mevsim boyunca erimeyen kar ve takke buzulu ile kaplı volkanik bir dağ olan Ağrı Dağı’nın doruğundaki örtü buzul Türkiye'nin en büyük buzuludur.<ref name=":4" /><ref name=":0" />

Türkiye'nin en büyük dağı olan Ağrı Dağı, [[Hristiyanlık|Hristıyanlık]] inancına göre [[Büyük Tufan]]'dan sonra [[Nuh'un gemisi|Nuh'un gemisine]]ne ev sahipliği yapması dolayısıyla efsanevi özelliği olan bir dağdır. Bir inanışa göre, [[Eski Ahid]]'teki Tekvin babında [[Nuh'un gemisi]]'nin karaya oturduğu dağ bu dağdır. Fakat, [[Kuran'ı Kerim]]'de [[Nuh'un gemisi|Nuh'un gemisinin]]nin "[[Cudi Dağı|Cudi]]'ye oturduğu" belirtilmektedir.<ref>[http://www.kuranmeali.com/ayetkarsilastirma.asp?sure=11&ayet=44 kuranmeali.com]</ref> [[1950'ler|1950'li]] yıllarda, havadan çekilen fotoğraflardaki gemiye benzeyen şekiller Nuh'un gemisinin bulunduğu yönünde yorumlandı, ancak daha sonra bu iddiaların asılsız olduğu ortaya çıktı.