Risk: Revizyonlar arasındaki fark
[kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k →Korkunun sezgisel risk olarak değerlendirilmesi: yazım AWB ile |
Khutuck Bot (mesaj | katkılar) k Kaynaklar ve referanslarda düzenleme |
||
1. satır:
{{İçin|Aynı ve benzer adlı yarışma programları|Riziko (program)|Riziko!}}
'''Risk''' veya '''riziko''', bir olayın gerçekleşme [[Olasılık|olasılığı]] ve olaydan etkilenme olanağı. Değerler (fiziksel sağlık, [[toplumsal statü]], duygusal durum ya da görülemeyen belirli bir eylem, aksiyon, ya da eylemsizlik sonucu risk alındığında kazanılabilir ya da kaybedilebilir. Risk aynı zamanda belirsizlikle kasıtlı etkileşim olarak da tanımlanabilir.<ref>{{Dergi kaynağı|
[[Risk algısı]], bir riskin olasılığı ve şiddeti hakkında insanların aldığı subjektif bir yargı (kanı) olup, kişiden kişiye değişiklik gösterebilir. Her bir insan çabası biraz risk taşır, ama bazıları diğerlerinden daha risklidir.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Risk | url = http://plato.stanford.edu/archives/spr2014/entries/risk/ | eser = The Stanford Encyclopedia of Philosophy | erişimtarihi = 9
==Tanımlar==
57. satır:
Personel sağlığı riski hastalığa yol açan ön sebepler azaltılarak başlıca önlemeyle veya bir personel risk faktörü olarak kliniksel işaret ve semptomları belirledikten sonra ikincil önleme hamleleriyle azaltılabilir. Üçüncül önleme hastalıkla ilişkin komplikasyonların azaltılmasıyla mevcut olan hastalığın negatif etkisini azaltır. Ahlâki tıbbi uygulama ikincil ve üçüncül önleme çabalarının uygunluğunun kabulünün elde edilebilmesi için bireysel hastalarla risk faktörlerinin özenli bir şekilde tartışılmasını gerektirir, halbuki başlıca önlem olan kamusal sağlık çabaları risk altındaki bütün popülasyonun eğitilmesine ihtiyaç göstermektedir. Her vakada, risk faktörleriyle ilgili dikkatli iletişim, olası sonuçlar ve kesinlik, azaltılması gereken nedensel olaylar ile sebeplerden daha çok sonuçların ön plana çıktığı eşlik eden olaylardan ayırt edilmelidir.
Epidemolojide bir etkinin ömür riski ''kümülatif'' (biriken) bir ''olay'' olup aynı zamanda bütün bir hayat boyunca meydana gelme oranı olarak nitelendirebileceğimiz ''olay oranı'' olarak da adlandırılır.<ref>{{Dergi kaynağı |journal=J Epidemiol Community Health |vauthors=Rychetnik L, Hawe P, Waters E, Barratt A, Frommer M |
===Sağlık, güvenlik ve çevre===
63. satır:
Sağlık, güvenlik ve çevre çoğunlukla birbirleriyle bağlantılı olan fakat ayrı uygulama alanlarıdır. Bunun sebebi organizasyonel yapılar olmalarıdır, bununla beraber bu disiplinler arasında kuvvetli bağlar mevcuttur. Farklı zaman dilimlerinde dahi olsa bunların arasında öyle kuvvetli bir bağ vardır ki, tek bir risk dahi bu üç alanı etkileyebilmektedir. Örneğin kontrolsüz bir radyoaktif serpintinin veya zehirli bir kimyasalın çevreye yayılmasının kısa vadede güvenliği etkileyecek sonuçları olabileceği gibi, orta vadede sağlık sorunlarına, uzun vadede de çevresel felaketlere yol açabilmektedir. Çernobil felaketini örnek verirsek kısa vade de ani ölümlere, orta vade de kanser kaynaklı ölümlere, uzun vade de kusurlu doğumlara ve vahşi hayatın olumsuz etkilenmesine sebep olmuştur.
Zamanla çevresel risk analizi olarak adlandırılan bir risk analizi formu gelişti. Çevresel risk analizi insan sağlığı ve çevreye risk teşkil eden olay ve aktiviteleri anlamaya yönelik teşebbüslerin bir çalışma alanıdır.<ref name="Environmental Risk Analysis: Problems and Perspectives in Different Countries">{{Dergi kaynağı|
===Bilgi teknolojisi ve bilgi güvenliği===
'''Bilgi teknolojisi riski''', '''IT (Information Technology) riski''' veya '''IT-bağlantılı risk''' bilgi teknolojisine ilişkin bir risktir. Gittikçe artan bilinçten dolayı yeni olan bu terim desteklediği gerçek dünya işlemleri ve IT’yle ilgili risklerin basitçe çoklu bir yüzeyidir.
Modern toplumun bilgi ve bilgisayar ağlarına olan artan bağımlılığı (hem özel sektör hem de askeri alanı içeren kamu sektöründe)<ref>
{{Kitap kaynağı |
'''Bilgi güvenliği''' bilgilerin ve bilgi sistemlerinin yetkisiz giriş, kullanım, ifşa etme, aksatma, modifiye etme, inceleme, gözlemleme, kayıt ve tahripe karşı korunması anlamına gelir.[14] Bilgi güvenliği bilgisayar güvenlik işlemleri ve uygulamaları dışında gelişmiştir.
94. satır:
===İnsan (kamu) hizmetleri===
Destek için insan (kamu) hizmetlerine bağımlı olan insanların tecrübesine göre risk topluma tamamıyla ulaşmak veya daha da fazla bağımsızlığını kazanmaya engel olan bir sebep olarak görülmekte ve bu servisler gereksiz yere riskten kaçınmaktadırlar.<ref>A Positive Approach To Risk Requires Person Centred Thinking, Neill et al., Tizard Learning Disability Review http://pierprofessional.metapress.com/content/vr700311x66j0125/</ref> “İnsanların özerkliğinin kurumsal yapılar tarafından sınırlandırılmasına alışılmış olunduğundan risk uygulamalarında artık çok sık şekilde yer almaktadır” [[John O’Brien]].<ref>John O'Brien cited in Sanderson, H. Lewis, J. A Practical Guide to Delivering Personalisation; Person Centred Practice in Health and Social Care p211</ref> Michael Fisher ve Ewan Ferlie (2013) resmi risk kontrolleri ile insan hizmetlerinde öznel faktörlerin rolü arasındaki (duygular ve ideoloji gibi) çelişkilerin kurumun hizmet değerlerini baltalayarak tansiyonun artmasına, zorluk göstermeye ve hatta ‘sıcak’ çatışmaya neden olduğunu ortaya koymuşlardır.<ref>{{Dergi kaynağı|
===Yüksek Güvenilirlik Organizasyonları===
112. satır:
===Finans===
[[Finans]] sektöründe risk bir yatırımdan elde edilen kârın beklenenden farklı olabilme ihtimalidir ve farklılığın ölçüsü göz önüne alınır. Bu orijinal bir yatırımın bir kısmının ya da tamamının kaybedilme olasılığını içerir. Damadaran tarafından benimsenen bir görüşe göre, risk sadece “aşağı yönlü” değil aynı zamanda (beklenen değerleri aşan) “yukarı doğru” riski içermektedir.<ref>{{Kitap kaynağı |
Finans sektöründeki temel görüş risk ve kâr arasında bir ilişkinin olduğudur(modern portföy teorisine bkz.)Genellikle risk ne kadar büyükse muhtemel getirisi o kadar büyük varsayılmaktadır. Serbest piyasa bir enstrümanın fiyatlandırılmasına bu prensibi yansıtmaktadır. Güvenli bir enstrümana yönelik kuvvetli bir talep fiyatı arttırırken, (ki buna bağlı olarak kârı düşüktür), zayıf enstrümana yönelik zayıf bir talep fiyatı azaltır (ki buna bağlı potansiyel kâr daha yüksektir). Örneğin Amerikan Hazine tahvili en güvenilir bir yatırım araçlarından biri olarak görülmektedir. Bir yatırımla veya spekülatif dereceli şirket tahviliyle karşılaştırıldığında Amerikan Hazine senet ve tahvilleri daha az bir kâr getirir. Bunun sebebi bir şirket Amerikan Hükümeti’ne nazaran daha çok borç alma eğiliminde olmasıdır. Bu yüzden bir şirket tahviline yatırım yapmanın riski ne kadar büyükse, daha yüksek oranda bir kâr yatırımcılara önerilmektedir.
270. satır:
=== Başvurulan literatür ===
*[[James Franklin]], 2001: ''The Science of Conjecture: Evidence and Probability Before Pascal'', Baltimore: Johns Hopkins University Press.
*{{Dergi kaynağı |
*[[Niklas Luhmann]], 1996: ''Modern Society Shocked by its Risks'' (= University of Hong Kong, Department of Sociology Occasional Papers 17), Hong Kong, üzerinden ulaşılabilir [http://hub.hku.hk/handle/10722/42552 HKU Scholars HUB]
365. satır:
* Miller, L., & Milner, B. (1985). "Cognitive risk taking after frontal or temporal lobectomy II. The synthesis of phonemic and semantic information." ''Neuropsychologia'', 23, 371–379.
* Neill, M. Allen, J. Woodhead, N. Reid, S. Irwin, L. Sanderson, H. 2008 "A Positive Approach to Risk Requires Person Centred Thinking" London, CSIP Personalisation Network, Department of Health. Available from: http://networks.csip.org.uk/Personalisation/Topics/Browse/Risk/ [Accessed 21 July 2008].
* {{Ansiklopedi kaynağı |
==Kaynakça==
|