Vikipedi

Kıbrıs Vakıflar İdaresi: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
(Tüm bekleyen değişiklikleri göster)
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Fotoğraf eklendi.
Khutuck Bot (mesaj | katkılar)
Botlar
1.111.422 değişiklik
k Kaynaklar ve referanslarda düzenleme
26. satır:
Kuruluş tarihi resmî kaynaklarca [[Osmanlı İmparatorluğu]]'nca [[Kıbrıs'ın fethi]]ne tekabül eden 1571 olarak ifade edilir.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.evkaf.org/site/sayfa.aspx?pkey=2 | başlık = Kıbrıs Vakıfları'nın Kısa Tarihi | yayımcı = Kıbrıs Vakıflar İdaresi | erişimtarihi = 9 Mart 2018 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20180310011013/http://www.evkaf.org/site/sayfa.aspx?pkey=2 | arşivtarihi = 10 Mart 2018}}</ref> Adadaki vakıf hukukunun ve Kıbrıs Vakıflar İdaresinin başlangıç noktası, 15 Eylül 1570 tarihinde, Osmanlılarca yeni ele geçirilen [[Lefkoşa]]'da [[Selimiye Camii (Lefkoşa)|Ayasofya Katedrali]]'nin camiye çevrilmesinin ardından kılınan ilk cuma namazında [[Lala Mustafa Paşa]] tarafından adanın ilk vakfı olan Sultan Selim Vakfının kurulmasıdır. Osmanlı yönetiminin çoğunluğunda, adada yer alan çok sayıdaki vakıf yerli yönetim kurulları tarafından yönetildi, bunların denetimi ve kaydından o bölgenin kadısı sorumlu oldu. 1826'da Osmanlı İmparatorluğu'nda vakıf sisteminin yeniden düzenlenmesi çerçevesinde Evkaf-ı Hümayun Nezareti kuruldu. Adadaki vakıflar, merkezi idareyi temsilen Kıbrıs'ta tesis edilen Evkaf İdaresine bağlandı ve bu idarenin başına El-Hac Yusuf Efendi getirildi.<ref name="yildiz">{{kitap kaynağı|başlık=Ottoman Cyprus: A Collection of Studies on History and Culture|soyadı=Yıldız|ad=Netice|editör1-soyadı=Michael|editör1-ad=Michalis M.|editör2-soyadı=Kappler|editör2-ad=Matthias|editör3-soyadı=Gavriel|editör3-ad=Eftihios|yayımcı=Harrassowitz Verlag|sayfalar=117-159|tarih=2009|yer=Wiesbaden|isbn= 978-3-447-05899-5|bölüm=The Vakf Institution in Ottoman Cyprus }}</ref>
 
1878'de adanın [[Britanya İmparatorluğu|Britanya]] egemenliğine devrini düzenleyen [[Kıbrıs Sözleşmesi]] çerçevesinde adadaki Osmanlı dini kurumları ve vakıfların yapısı korunsa da idaresinde Britanya yönetimine söz hakkı verildi.<ref name="Nevzat">{{dergi kaynağı |soyadı1=Nevzat|ad1=Altay|soyadı2=Hatay|ad2=Mete| titlebaşlık = Politics, Society and the Decline of Islam in Cyprus: From the Ottoman Era to the Twenty-First Century | journal = Middle Eastern Studies | volumecilt = 45 | issuesayı = 6 | pagessayfalar = 911-933 | datetarih = 2009 | doi = 10.1080/00263200903268686 | url = https://www.tandfonline.com/doi/abs/10.1080/00263200903268686 }}</ref> Bu bağlamda Vakıflar İdaresinin yönetiminde bir Osmanlı, bir de Britanya temsilcisi olması kararlaştırıldı; yönetim kurulu Osmanlı ve Britanya temsilcileri, müftü, Kıbrıs kadısı ve evkaf muhasebecisinden oluşacaktı. 1881'e dek Osmanlı yönetimi adaya vakıf temsilcisi atamadı, bu tarihte ise evkaf muhasebecisi Ahmet Hulusi Efendi temsilci olarak görevlendirildi. Bununla beraber daha sonra temsilci olarak başkalarının atanması sonucu [[Bâb-ı Âli]]'yle Britanya yönetimi arasında evkaf muhasebecisinin kim olacağına dair 20. yüzyıla dek süren bir anlaşmazlık yaşandı. 1914'te Kıbrıs'ın Britanya tarafından ilhakıyla beraber bu düzenleme ortadan kalktı, Vakıflar İdaresinin yönetimi Charles Sherwood ile daha önceleri idarede yer alıp adı yolsuzluğa karışmış, Britanya yönetiminin yönlendirmesindeki Musa İrfan Bey'e verildi.<ref name="Kara">{{dergi kaynağı |soyadı1=Kara|ad1=Adem|soyadı2=Çelik|ad2=Cemil| titlebaşlık = Kıbrıs’ta Vakıf Yönetimi ve Denetimi Sorunu | journal = History Studies | volumecilt = 3| issuesayı = 3 | pagessayfalar = 161-175 | datetarih = 2011}}</ref>
 
Britanya idaresinde vakıfların Kıbrıs'taki gücünü zayıflatan gelişmeler yaşandı. Yönetim kuruluna Britanya temsilcisi olarak atanan Seager'ın tavsiyesi adadaki tüm vakıf mallarına koloni yönetimi tarafından el konması yönündeyse de, bu gerçekleştirilmedi. Bununla beraber, vakıfların gücünü azaltan çeşitli yasal düzenlemeler yapıldı. 1926'de geçirilen bir yasayla vakıfların vergi alma hakkı ortadan kaldırıldı, koloni yönetiminin bütçesinden vakıflara belli bir ödenek konuldu. Vakıf mallarının idari makamlarca gasp edilmesine göz yumuldu. Britanya yönetimi bunun yanında Vakıflar İdaresini Musa İrfan Bey gibi kendisine sadık Müslüman liderler ortaya çıkarmak için bir araç olarak görmekteydi. Bu nedenle vakıflar meselesi Kıbrıs Türk kamuoyunda en çok tartışılan konular arasında yer aldı.<ref name="Nevzat"/>
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Kıbrıs_Vakıflar_İdaresi" sayfasından alınmıştır