Anadolu tarihi: Revizyonlar arasındaki fark

Anadolu'da tuncun metal olarak kullanılması milattan önce 4. binyılda [[Karaz Kültürü]] etkisiyle oldu. Bölgeye [[Akkadlar]] gelene kadar Anadolu tarih öncesi çağlarını yaşıyordu. Üretim için çeşitli malzemeleri buradan sağlama amacındaki [[Akadlar|Akad İmparatorluğu]] M.Ö 2400 yılında [[Büyük Sargon]] liderliğinde bölgeyi etkisi altına aldı.<ref name="Freeman">{{Kitap kaynağı|lastsoyadı=Freeman|firstad=Charles|titlebaşlık=Egypt, Greece and Rome: Civilizations of the Ancient Mediterranean|publisheryayıncı=Oxford University Press|yearyıl=1999|isbn=0198721943}}</ref> Anadolu'nun çok zengin [[bakır]] rezervleri olduğu halde [[tunç]] için gerekli [[kalay]] yeterli miktarda bulunamıyordu.<ref>Trevor Bryce, ''The Kingdom of the Hittites,'' rev. ed, 2005:9.</ref> Akadlar [[mezopotamya]]daki iklim değişiklikleri ve ticareti olumsuz etkileyen insan gücünün azalması sonucu zayıfladı. Yaklaşık M.Ö 2150'de Gutlar, Akkad iparatorluğu'na son verdi.<ref>{{Kitap kaynağı|lastsoyadı=Saggs|firstad=H.W.F.|titlebaşlık=Babylonians|publisheryayıncı=University of California Press|yearyıl=2000|isbn=0520202228}}</ref>

M.Ö. 14. yüzyılda Hitit İmparatorlğu gücünün zirvesine ulaştı; orta Anadolu, [[Suriye]]'nin kuzeybatısı ve yukarı Mezopotamya'ya kadar yayıldı. [[Kizzuvatna]] ticaret yolları açısından önemli bir bölge olan Hatti'yi Suriye'den ayırarak ele geçirdi. İki devlet arasında barış anlaşmaları imzalandı sınırlar korundu ta ki Hitit Kralı [[I. Şuppiluliuma]], [[Kizzuvatna]]'yı tamamen ele geçirinceye kadar. Her ne kadar [[Kizzuvatna]] uygarlığı bitse de Hititler, [[Comona]] ve [[Kilikya]]'da onların kültürlerini korumalarına izin vermiştir.<ref>{{Kitap kaynağı|lastsoyadı=Hawkins|firstad=John David|titlebaşlık=Corpus of Hieroglyphic Luwian Inscriptions|publisheryayıncı=Walter de Gruyter|yearyıl=2000|isbn=3110148706}}</ref>

M.Ö. 502'de [[Girit|Nakse]] adasında başlayan Perslere karşı İyonya İsyanı'nına Milet satrapı Aristagoras önce Perslere yardım etmek üzere Nakse Adasına hücum etmekle başladı; fakat isyanı bastırmada başarılı olamayınca o da isyancılara katıldı ve hatta daha sonra onlara liderlik etti. Atenalıların da yardımlarıyla bir süre Anadolu'ya yayılan isyancılar Efes Savaşı'nda yenildiler. Bu yenilgiyi M.Ö 493'te Lade'deki yenilgi takip etti ve Persler isyana son noktayı koydular.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.economist.com/world/europe/displaystory.cfm?story_id=8173275 | başlık = The Works of Herodotus | erişimtarihi = 2007-10-16 Ekim 2007| yayımcı = MIT | arşivurl = http://web.archive.org/web/20091213100338/http://www.economist.com:80/world/europe/displaystory.cfm?story_id=8173275 | arşivtarihi = 13 Aralık 2009}}</ref>

Her ne kadar [[Karya]] Pers İmparatorluğu'na bağlı bir satraplık olsa da, oraya atanan Hekatomnus kendine avantaj sağlamayı bildi. Bir taraftan Perslere düzenli haraç verirken diğer taraftan bölgeyi kontrolü altına aldı. Hekatomnus'un oğlu Mosolus başkenti [[Milas]]'tan [[Halikarnas]]'a taşıdı. Güçlü bir donanma kurdu ve bu gücünü kurnazca bir plan dahilinde [[Sakız]], [[Kos]] ve [[Rodos]] adalarını [[Atina]]'dan ayırmak için kullandı. Daha sonra bu adalar bağımsızlıklarını ilan ettiler. Mosolus planının başarıya ulaştığını göremeden öldü ve ülke yönetimini eşi [[Artemis]] devraldı. [[Büyük İskender]]'in sahneye çıkışına kadar bir yirmi yıl daha [[Karya]] Hekatomnus'un ailesi tarafından yönetildi.<ref name="Bury">{{Kitap kaynağı|authorlink=John Bagnell Bury|lastsoyadı=Bury|firstad=John Bagnell|titlebaşlık=A History of Greece to the Death of Alexander the Great|publisheryayıncı=Macmillan|yearyıl=1913}}</ref>

İskender İmparatorluğu dört parçaya bölündü. [[Ptolemaios I Soter|Ptolemi]] Mısır, [[Levant]]'ın büyük bir kısmı ve Anadolu'nun güneyini , [[Lysimakhos]] Anadolu ve Trakya'yı, [[I. Selevkos Nikator|Selevkos]] ise Anadolu'nun geri kalanını aldı ve [[Selevkos İmparatorluğu]]'nu kurdu. Bu arada [[Pontus]] Kralı [[I. Mitridat Ktistes|Mitriates]] de ülkesinin bağımsızlığını ilan etti.<ref name="Rawlinson">{{Kitap kaynağı|lastsoyadı=Rawlinson|firstad=George|titlebaşlık=Ancient History: From the Earliest Times to the Fall of the Western Empire|publisheryayıncı=The Colonial Press|yearyıl=1900}}</ref>

Selevkos'un ölümünden sonra , imparatorluk içerden ve dışarıdan birçok saldırıya maruz kaldı. Selevkos'un oğlu I. Antiokus [[Galatlar]]ın saldırılarını savuşturduysa da [[Pergamon]] Kralı Eumenes'i yenemedi ve M.Ö 262'de [[Pergamon]]'a bağımsızlık vermek zorunda kaldı.<ref>{{Kitap kaynağı|lastsoyadı=Bevan|firstad=Edwyn Robert|titlebaşlık=The House of Seleucus|publisheryayıncı=E. Arnold|yearyıl=1902}}</ref>