Thilazori: Revizyonlar arasındaki fark

İçerik silindi İçerik eklendi
"'''Thilazori''' ya da '''Thlazori''' (Gürcüce: თხილაზორი ya da თხლაზორი; ''translit''.: "th'ilazori" ya da "th'lazori"..." içeriğiyle yeni sayfa oluşturdu
(Fark yok)

Sayfanın 14.12, 21 Eylül 2019 tarihindeki hâli

Thilazori ya da Thlazori (Gürcüce: თხილაზორი ya da თხლაზორი; translit.: "th'ilazori" ya da "th'lazori"), tarihsel Klarceti bölgesinin yerleşim yerlerinden biridir. Günümüzde Artvin iline bağlı Borçka ilçesinde yer alır ve adı sonradan Zorlu olarak değiştirilmiştir. Türkçe kaynaklarda Tıhlazor[1], Tihlazo ya da Tahlazo[2][3] biçimlerinde yazılmaktadır. Bazı kaynaklarda adı Thilazuri ve Thiladze olarak da geçer.[4]

Tarihçe

Thilazori’nin kuruluşu hakkında bilgi yoktur. Buradaki kale ve kilise kalıntıları, köyün eski bir yerleşme olduğunun bir göstergesi sayılabilir. Thilazori eski çağlardan beri Gürcü yönetimindeyken, 16. yüzyılda Samhtse atabeglerini yenilgiye uğratan Osmanlılar tarafından ele geçirildi. Uzun süre Osmanlı yönetiminde kaldı. 1877-1878 Osmanlı-Rus Savaşı’nda Osmanlılar yenilince, Thilazori’nin de içinde yer aldığı Tao-Klarceti bölgesi Rusya İmparatorluğu’na katıldı. Rus yönetimi altındayken 1886 tarihli kayıtlara göre köyde sadece 6 hanede 17 kişi yaşıyordu.[5] Bu durum, nüfusun tamamı Gürcülerden oluşan köyden 93 Harbi’nden sonra halkın göç ettiğini göstermektedir. Köyün mahallerinden biri Şalikebi adını taşıyordu. Bu mahallede soylu bir aile olan Şalikaşvililer yaşıyordu. Nitekim bu aileden olan kişiler 1878’de Sinop’a göç etmişlerdir. 1907’de ise köyün nüfusu artmış, 79 kişiye ulaşmıştı. 1910 tarihinde Thilazori Artvin ilinin (okrug) merkez ilçesine (uçastka) bağlı bir köydü.[6]

Birinci Dünya Savaşı sonlarına doğru Rus ordusunun bölgeden çekilmesinin ardından Thilazori, 1918-1921 arasında bağımsız olan Gürcistan sınırları içinde yer aldı. 1921’de Kızıl Ordu'nun Gürcistan'ı işgali sırasında, Tiflis hükümetine bölgeyi boşaltması için nota veren Ankara Hükümeti kuvvetleri genel bir harekâtla Tao-Klarceti bölgesinin büyük kısmını (Artvin ve Ardahan) ile Batum’u işgal etti.[7] Türk birlikleri Gürcü ordusu tarafından Batum’dan çıkarılınca, sadece Thilazori’nin de içinde yer aldığı Artvin ile Ardahan bölgeleri Türkiye sınırları içinde kaldı. Thilazori’nin adı 1925’te Zorlu olarak değiştirildi. Ertesi yılki nüfus tahririne göre köyde 32 hanede 75 kişi yaşıyordu.

Thilazori köyünde eski dönemlerde inşa edilmiş bir kale ve bir de kilise vardı. Bir köy kilisesi olan Thilazori Kilisesi tamamen yıkılmıştır. Köyün doğu kısmında, derenin sağ yamacındaki kayalığın üzerinde yer alan Thilazori Kalesi’nden de geriye sadece yıkıntılar kalmıştır.[8]

Kaynakça

  1. ^ Taner Artvinli, Artvin Yer Adları Sözlüğü, 2013, s. 254, ISBN 9786055708856.
  2. ^ Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye, 2010, s. 140, ISBN 9789944197526.
  3. ^ "Muvahhid Zeki, Artvin Vilayeti Hakkında Malumatı Umumiye (Osmanlıca), 1927, s. 112". 21 Eylül 2019. 
  4. ^ Roland Topçişvili- İnga Ğutidze, XIX. Yüzyıl ve XX. Yüzyıl Başlarındaki Rus Belgelerinde Şavşeti ve Klarceti Yer Adları (Gürcüce), 2019, Tiflis, s. 23, 47, ISBN 9789941485244.
  5. ^ Roland Topçişvili- İnga Ğutidze, XIX. Yüzyıl ve XX. Yüzyıl Başlarındaki Rus Belgelerinde Şavşeti ve Klarceti Yer Adları (Gürcüce), 2019, Tiflis, s. 23, ISBN 9789941485244.
  6. ^ Roland Topçişvili- İnga Ğutidze, XIX. Yüzyıl ve XX. Yüzyıl Başlarındaki Rus Belgelerinde Şavşeti ve Klarceti Yer Adları (Gürcüce), 2019, Tiflis, s. 47, ISBN 9789941485244.
  7. ^ Mustafa Kemal Atatürk, Nutuk, İstanbul, 1934, 2. cilt, s. 41.
  8. ^ Tao-Klarceti - Tarihsel ve Kültürel Anıtlar Kataloğu (Gürcüce), (Editör) Buba Kudava, (Yazarlar) Nestan Bagauri, Zurab Batiaşvili, İrma Beridze, Buba Kudava, Nikoloz Jğenti, Goça Saitidze, Natia Hizanişvili, 2018, Tiflis, s. 139, 296, ISBN 9789941478178.