Vikipedi

Çölleşme: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
BotHorizon (mesaj | katkılar)
Botlar
6.518 değişiklik
k Geçersiz tarih formatı düzeltiliyor.
Acar54 (mesaj | katkılar)
Beyaz liste
4.398 değişiklik
madde genişletme+kaynak eklendi
1. satır:
[[Dosya:Desertification map.png|thumb|400px|Küresel çölleşme riski haritası]]
[[Dosya:ShrinkingLakeChad-1973-1997-EO.jpg|thumb|250px|2001 uydu görüntüsünde [[Çad Gölü]]. Mavi renk gerçek göl.Göl 1960'lardan beri% 94 oranında küçülmüştür.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=92439 | başlık = Dünya hızlı yaşlanıyor | yazar = | tarih =18 Ekim 2003| eser = | yayıncı = radikal.com.tr | erişimtarihi = 9 Eylül 2015 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160325223704/http://www.radikal.com.tr/haber.php?haberno=92439 | arşivtarihi = 25 Mart 2016}}</ref>]]
'''Çölleşme''', doğal yollarla veya'lı insanyılların faaliyetleriylesonlarında birAfrikadaki arazininSahel kuraklaşma,bölgesi kıraçlaşma,ile çoraklaşmagirdi.mhmetjkmet sürecimdhjketyji, arazinin bozunumudur. Yağışların azalması, bitkilerin seyrekleşmesi, çıplak toprak arazisinin artması doğal [[çöl]] oluşumunun sebepleridir<ref>[[Reşat İzbırak|İZBIRAK, Prof. Dr. Reşat]], Coğrafya Terimleri Sözlüğü, 1992, İstanbul, 975.11.0665-6</ref>. Çölleşme var olan çöllerin genişlemesini değil, yeni bir çölün oluşumunu ifade eder<ref name=tema>{{Web kaynağı | url = http://www.tema.org.tr/web_14966-2_1/neuralnetwork.aspx?type=97 | başlık = Çölleşmeyle Mücadele | yazar = | tarih = | eser = | yayıncı = tema.org.tr | erişimtarihi = 8 Eylül 2015 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160405194010/http://tema.org.tr/web_14966-2_1/neuralnetwork.aspx?type=97 | arşivtarihi = 5 Nisan 2016}}</ref>.
 
Yağış yetersizliği, [[Kuraklık|kuraklığın]] yanında, aşırı otlatma, [[ormansızlaşma]], yanlış/aşırı [[sulama]], toprağın kirlenmesi, çölleşmeye etki eden diğer faktörlerdir. Pek çok afette olduğu gibi temel sebep artan dünya nüfusunun doğal kaynak talebidir<ref name=cem>{{Web kaynağı | url = http://www.cem.gov.tr/erozyon/AnaSayfa/collesme.aspx?sflang=tr | başlık = Çölleşme Nedir? | yazar = | tarih = | eser = | yayıncı = cem.gov.tr | erişimtarihi = 8 Eylül 2015 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160304222333/http://www.cem.gov.tr/erozyon/AnaSayfa/collesme.aspx?sflang=tr | arşivtarihi = 4 Mart 2016}}</ref>. Önce toprağı bir arada tutan bitkiler yok olur, daha sonra da toprak erozyonla kaybedilmeye başlanır. Çölleşme yüzlerce yılda oluşan toprak katmanının önce incelmesine, sonra yok olmasına neden olur.
10. satır:
 
Her yıl dünyada en verimli üst kısmından olmak üzere 24 milyar ton toprak erozyon ile taşınmaktadır. Çölleşen alanın boyutu yıllık 6 milyar hektardır. Dünyada 10 milyon insan çölleşme sonucu ekolojik göçmen konumuna düşmüştür<ref name=kalkinma>{{Web kaynağı | url = http://tarim.kalkinma.gov.tr/wp-content/uploads/2015/01/collesme_Strateji-Belgesi-04-11-2014.pdf | başlık = Giriş | yazar = | tarih = | eser = ÇÖLLEŞME İLE MÜCADELE ULUSAL STRATEJİ BELGESİ | yayıncı = | erişimtarihi = 8 Eylül 2015 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160614071008/http://tarim.kalkinma.gov.tr/wp-content/uploads/2015/01/collesme_Strateji-Belgesi-04-11-2014.pdf | arşivtarihi = 14 Haziran 2016}}</ref>.
 
Çölleşme dünya gündemine 1960'lı yıllarda altı yıllık kuraklık yaşanan [[Sahel]] bölgesi ile girdi. Sahel, Sahra Çölü'nün güneyindeki 11 ülkeyi kapsayan, yarı kurak-nemli bölgedir. 1968 ile 1974 yılları arasında yağış azlığı ile bitki örtüsü yok olmuş, milyonlarca hayvan ölmüş, hayatta kalabilen insanlar güneydeki kurak ve kalabalık kentlere göçmek zorunda kalmıştır<ref name="bsrcgrfy">{{kitap kaynağı |soyadı1=TÜMERTEKİN |ad1=Prof. Dr. Erol |soyadı2=ÖZGÜÇ |ad2=Prof. Dr. Nazmiye |başlık=Çölleşme |yayıncı=Çantay Kitabevi |isbn=9757206156 |sayfa=468 |basım=1997 |erişimtarihi=3 Eylül 2019}}</ref>.
 
== Türkiye'de çölleşme ==
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Çölleşme" sayfasından alınmıştır