Yay (silah): Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Aybeg (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
Değişiklik özeti yok
41. satır:
*'''Japon yayı''', [[bambu]] ağacı şeritlerini değişik yönlerde birbirine yapıştırarak yapılsa da esasında bir yekpare malzeme yayıdır ve uzundur. Hareketsiz yavaş kullanıma müsaittir. Alt yanı kısadır, bu yüzden diz üstünde de kullanılabilir.
*Zamanla yayda birçok gelişmeler kaydedilmiştir.
** [[Araplar]] kirişe dar bir halka asarak arkasında çilenin girdiği '''gez''' yani kertik yerine sivri bir uç olan bu yüzden çilesinde benzer halkalar olmayan düşmanın kullanamıyacağı ok yöntemini geliştirdiler.
** [[Koreliler]] elle kabza arasına yerleştirilen ve türkçe'de '''navek''' diyeadıyla anılan<ref name="adnanMehel">https://www.youtube.com/watch?v=pi64K4EcSxA Navek ile Ok Atışı</ref> bir oluk sayesinde daha hızla daha uzağa atılabilen ve elinde navek olmayan düşmanın geri atamıyacağı kısa ok yöntemini geliştirdiler.
** [[Çin]]'de bunun daha gelişmiş şekli MÖ 500 gibi oluğa '''kabza''' ve yay monte edip, kirişi tetiklenebilir mekanik bir düzenle tutabilen, ve germe işleminin kuvvetli bacak kaslarıyla, veya germe dişlisi döndüren kol(lar) çevrilerek kolayca ve önceden yapılabildiği [[tatar yayı]] veya [[kurmalı yay]] oldu. Seri üretilen tatar yayları ile silahlanan ordular Çin'in birleştirilmesinde ve genişlemesinde büyük rol oynadılar.
** metal veya sentetik malzeme yaylar ve tutkallar kullanarak daha uzağa daha kuvvetlice atabilen, kendisi daha hafif ve daha rutubete dayanıklı olan modern kompozit yaylar geliştirildi.
**[[Dosya:Compound Bow Pulley.jpg|thumb|right|Makaralı yayın kam denilen makaralarından biri]] En son gelişme [[Makaralı yay]]dır. Kiriş, karşı kollar uçlarındaki makaralardan dolaştırılarak iki yanda da mekanik avantaj oluşturulur, yani elin çekebildiği yay kuvveti katlanır, karşılığında kuvvet uygulama mesafesi de katlanır. Bu avantajlar yayı gererkengerer iken iki yandaki sert yayınyayların kısa ve güçlü hareketinihareketlerini, çeken elin iki misli kolay ve o kadar uzun hareketine, yay boşalırken de sert yayınyayların kısa ve güçlü hareketinihareketlerini, ok için iki misli uzun süreli bir ivmelenme hareketine dönüştürür. Bu da elin yayı daha rahat gerebilmesini, okun da daha fazla ivme kazanıp, daha kuvvetle, daha uzaktaki bir hedefe saplanabilmesini sağlar. Makaralı yayın bir fazladan tasarım yenilik katkısı olarak, çileneinçilenin üzerinde dolandığıdolanıp geldiği makaraların tam dairevi yapılmayıp, örneğin yumurtanın dikey kesitine benzer oval yapılmasının da, ayrıca çok faydalı bazı etkileri vardır:
**#Yayı germenin erken kısmı, ip "yumurtanın (bisiklet vites dişlilerinden ortalardakileri gibi) kavislice dibini" dolanırken gibidir, yani epeyce bir kuvvet gerektirir, enerjinin büyük bir bölümü yayda bu evrede depolanır.
**#Yayı germenin sona yakın kısmı, "yumurtanın (bisiklet vites dişlilerinden yavaş vites amaçlı en genişi gibi) az kavisli yanını" dolanırken gibidir, yani çeken kolu zorlamaz, az kuvvet gerektirir.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Yay_(silah)" sayfasından alınmıştır