İtalyan faşizmi: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Aybeg (mesaj | katkılar)
Aybeg (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
13. satır:
Peş peşe gelen askeri başarısızlıklar sonucu [[1943]]’te Mussolini faşist devletin en yüksek yürütme organı olan Büyük Meclis tarafından görevinden alındı ve tutuklandı. Ancak Alman [[Waffen-SS]] kuvvetleri Mussolini’yi hapisten kurtardı. Mussolini Kuzey İtalya’da [[İtalyan Sosyal Cumhuriyeti]]’ni (''Repubblica Sociale Italiana'') ilan etti. Ancak başarılı olamadı. Daha sonra 28 Nisan 1945’te İtalyan komünistler tarafından idam edildi. Sonraki yıllarda ideolojisi İtalyan halkı tarafından utanç kaynağı olarak nitelendirilmiştir.
 
=== İtalyan Faşizmininfaşizminin Temeltemel Özellikleriözellikleri ===
:''Doktrinsel bilgiler için bakınız: [[FaşizminLa Doktrinidottrina del fascismo]]''
* Lider kültürüne dayanan aşırı milliyetçi, popülist egemenlik biçimi.
* Politikanın belirgin şekilde estetize edilmesi ve iradenin ekonomiye önceliğinin vurgulanması. Bu anlamıyla Faşizm [[füturizm]]in mirasçısıdır.
26. satır:
İtalyan faşizmi içinde modernist-devrimci kanatla, tutucu-geleneksel kanat arasında süregiden bir gerilim vardı. Mussolini [[1921]]-[[1925]] arası bu kuvvetleri bir arada tutmak için çaba harcadı. Bununla birlikte çelişkili temsiller dışarıya karşı farklı toplumsal akımların faşizmde birleşmesi olarak sunuldu.
 
=== İtalyan Faşizmininfaşizminin Alman Nazizmindennazizminden Farklarıfarkları ve Benzerlikleribenzerlikleri ===
[[Dosya:March on Rome.jpg|300px|thumb|Mussolini, Kara Gömlekli faşist çeteleri ile Roma'da]]
[[Dosya:Benito Mussolini and Adolf Hitler.jpg|220px|thumb|Mussolini ve Hitler]]
 
* Uzun süre yapılan araştırmalar faşizmin nazizmin aksine köken olarak antisemitist olmadığını, antisemitizmin faşizme [[Benito Mussolini]]’nin Almanya’yla [[Mihver Devletleri|Mihver ittifakını]] kurduktan sonra Alman etkisiyle dâhil olduğunu savunuyordu. Yeni çalışmalar bu bakış açısını şüpheli bulmaktadır. Bu çalışmalara göre 1919 yılından itibaren faşist önderler sürekli olarak antisemitist sloganlar kullanmışlar ve düşünceler açıklamışlardır. Antisemitizm daha önce düşünüldüğü gibi 1930ların sonlarına doğru faşizme dâhil olmamış, her zaman faşizme içkin olarak varolmuşken, yıllar süren radikalleşme sonucu ön plana çıkmıştır. 1938'den sonraki [[Yahudiler|Yahudi]] düşmanı yasal düzenlemeler bu radikalleşmenin sonucudur. Ancak nazi devleti Yahudileri kitle halinde katlederken, İtalyan faşistlerifaşistler haklarını alma, dağıtma ve sürme yöntemlerini kullanmışlardır.
* İtalyan faşizminde nazizmde olduğu gibi bir [[ırk]] ideolojisi yoktur. “Irk” sözcüğüyle en azından 1938’e kadar biyolojik ya da kökensel bir şey ifade edilmemiş, daha çok “[[asalet]]” düşünülmüştür. 1938 sonrası biyolojik çağrışımları olan bir ırkçı söylem faşizm içinde yaygınlaşır. Irkçılık öncelikle siyah [[Afrikalı]]lara, sonra da [[Slavlar|Slav]]lara yönelmiştir. Daha sonraları da antisemitist tonlar almıştır.
* Faşist “yeni düzen” anlayışı nazizmin modelinden farklıdır. Hitler’in “ırk devleti” anlayışı yerine Mussolini rejimi eski elitin bir araya getirilmesi ve geleneksel bir iktidar ve yayılma politikasına dayanan kuvvetli bir devleti amaçlamaktadır.
36. satır:
* Faşizm, nazizm gibi katı bir lider disiplinine dayanır. Ancak bunun Alman diktatörlüğündeki gibi radikal sonuçları yoktur. Kendisine ''Duce'' unvanı verilmiş olan [[Benito Mussolini]] ideolojik olarak önplana çıkarılır, ancak kendisinin yanında Büyük Faşist Meclisi ve kralın da adı geçer.
* İtalyan faşizmi nazizme göre çok daha fazla eski monarşinin elitlerinin, askerin, sanayinin ve kilisenin egemenlik uzlaşmasına dayanır. Nazizm ise kısa süre içinde geleneksel toplumsal katmanlarla olan ilişkisini ortadan kaldırmıştır.
* Faşizmin devletçiliği [[SS]] tarafından belirlenen, halkçı nazi devletçilik karşıtlığından ayrılır. Nazizmde açıkça partinin devlet karşısındaki üstünlüğü vurgulanır. Bunun sonucunda naziler eskiden kalan normsal ve kurumsal sistemleri ortadan kaldırmışlardır. Buna karşın İtalyan faşistlerifaşistler yeni kurumlar geliştirdilerse de mevcut düzene önemli ölçüde el sürmemişlerdir.
* İtalyan faşizminin politik kurbanlarının sayısı nazizme göre belirgin ölçüde azdır. Faşist rejim karşıtlarını öldürse ve idam etse bile karşıtlara yönelik idam cezası verilmesi İtalya'da az görülür. Sonuçta Mussolini'nin ve [[Kara Gömlekliler]]'in şiddet uygulamaları nazilerin aksine iktidarda kalmalarına yetmemiştir.
 
=== Faşizmin İtalyan toplumunda değerlendirilmesi ===
Savaş sonrasında İtalyan Faşizmi'ninfaşizminin demokratik yapıyı ortadan kaldırması, nazizmle işbirliği, İtalyan Yahudilerinin dörtte birinin öldürülmesi ve sürülmesi gibi suçları Almanya’da olduğundan çok farklı şekillerde değerlendirilmiştir.
 
Bunun nedenleri nazizmle karşılaştırıldığında İtalyan faşizminin daha düşük bir iç, dış ve askeri etkiye sahip olması kadar, rejimin iç güçler tarafından devrilmesine bağlı olarak nazilerin yargılandıkları [[Nürnberg Davaları]] gibi açıklayıcı ve kamuyu etkileyici uluslararası bir yargı sürecinin gerçekleşmemiş olmasıdır.
46. satır:
Böylece Mussolini’nin etkin olduğu bölgeler, [[İtalyan Sosyal Cumhuriyeti]]’ni ilan ettiği Salò, aile mezarının bulunduğu [[Predappio]] ya da bugünkü bir Mussolini müzesi bulunan [[Forli]], [[Neofaşizm|neofaşist]] örgütler tarafından kutsanmaktadır. Her ne kadar faşizmin övülmesi bugünkü İtalya’da yasal olarak cezalandırılmayı gerektirse de, yasalar uygulanmamaktadır.
 
Tanınmış bir neofaşist politikacı ve Mussolini’nin torunu olan [[Alessandra Mussolini]], [[Kimlik, Gelenek, Egemenlik Fraksiyonu]]'nun temsilcisi olarak [[Avrupa Parlamentosu]]’nda bulunmaktadırbulunmaktaydı.
 
{{Antikomünizm}}