Jineoloji: Revizyonlar arasındaki fark

'''Jineoloji''' ([[Kürtçe]]: jineolojî‎), [[Abdullah Öcalan]]'ın teorize ettiği [[feminizm]] ve cinsiyet eşitliğini içeren [[doktrin]]. [[Kürtçe]] kadın anlamına gelen "jin" kelimesinden türetilen jineoloji kadın bilimi olarak tarif edilir. Çeşitli kaynaklarda "Kürt feminizmi" olarak anılır.<ref>{{Web kaynağı | url = https://deepgreenresistancegreatbasin.org/resistance-culture/radical-feminism/jineology-kurdish-feminism/ | title = Jineology: Kurdish Feminism - Deep Green Resistance Great Basin | date = 5 Nisan 2015 | publisheryayıncı = | arşivurl = http://web.archive.org/web/20190726215511/https://deepgreenresistancegreatbasin.org/resistance-culture/radical-feminism/jineology-kurdish-feminism/ | arşivtarihi = 26 Temmuz 2019}}</ref> Öcalan, bölgesel toplumlarda yaşayan kadınları baskı altına alan [[namus]] temelli [[din]] ve [[kabile]] kuralları temelinde “kadınların özgür olmadığı sürece bir ülkenin özgür olamayacağını” ve "kadın özgürlüğünün toplumdaki özgürlük düzeyini belirlediğini" ifade eder.<ref name="argentieri-qt">{{cite news | url = http://qz.com/467159/these-female-kurdish-soldiers-wear-their-femininity-with-pride/ | date = 30 Temmuz 2015 | accessdateerişimtarihi = 27 Temmuz 2019 | first = Benedetta | last = Argentieri | publisheryayıncı = Quartz | title = These female Kurdish soldiers wear their femininity with pride}}</ref><ref name="reuters-argentieri">{{cite news | url = http://blogs.reuters.com/great-debate/2015/02/03/the-pro-woman-ideology-battling-islamic-state/ | date = 3 Şubat 2015 | accessdateerişimtarihi = 27 Temmuz 2019 | first = Benedetta | last = Argentieri | publisheryayıncı = [[Reuters]] | title = One group battling Islamic State has a secret weapon – female fighters}}</ref><ref name="ppg-argentieri">{{cite news | url = http://www.post-gazette.com/opinion/Op-Ed/2015/02/08/Women-vs-the-Islamic-State-The-Kurds-have-a-secret-weapon-against-the-jihadists/stories/201502080049 | date = 8 Şubat 2015 | accessdateerişimtarihi = 27 Temmuz 2019 | first = Benedetta | last = Argentieri | publisheryayıncı = Pittsburgh Post-Gazette | title = Women vs. the Islamic State: The Kurds have a secret weapon against brutal jihadists — female fighters}}</ref>

Jineoloji, [[Suriye Kürdistanı]]'nın temel ideolojilerinden biridir.

[[Kürtçe]]'deki ''jin kelimesi'' "kadın" anlamına gelir. Bununla birlikte aynı kökten gelmesi bakımından "hayat" anlamına da tekabül eder.<ref name="opendemocracy">{{Web kaynağı | url = https://www.opendemocracy.net/uk/anna-lau-erdelan-baran-melanie-sirinathsingh/kurdish-response-to-climate-change | date = 18 Kasım 2016 | accessdateerişimtarihi = 27 Temmuz 2019 | first1 = Anna | last1 = Lau | first2 = Erdelan | last2 = Baran | first3 = Melanie | last3 = Sirinathsingh | publisheryayıncı = OpenDemocracy | title = A Kurdish response to climate change | arşivurl = http://web.archive.org/web/20171112190014/https://www.opendemocracy.net/uk/anna-lau-erdelan-baran-melanie-sirinathsingh/kurdish-response-to-climate-change | arşivtarihi = 12 Kasım 2017}}</ref>

2013 yılında yayınlanan ''Liberating Life: Woman’s Revolution'' (Türkçe: Özgür Yaşam: Kadın Devrimi) adlı eserinde Öcalan şu ifadeleri kullanmıştır;<ref name="ocalan-2013">{{cite book | url= http://www.freeocalan.org/wp-content/uploads/2014/06/liberating-Lifefinal.pdf | title=Liberating life: Women’s Revolution | author=Abdullah Öcalan |year=2013 | publisher=International Initiative Edition | isbn = 978-3-941012-82-0 | page=57}}</ref>

<blockquote> "Toplumun iyice dönüşebileceği alan kadınların edindiği dönüşümün kapsamı tarafından belirlenir. Benzer şekilde kadının özgürlüğü ve eşitliği düzeyi de toplumun tüm kesimlerinin özgürlüğü ve eşitliğidir. ... Demokratik bir ulus için özgürlüğün toplumu özgürleşmiş toplumu oluşturması sebebiyle kadının özgürlüğü büyük öneme sahiptir. Kurtulmuş toplum demokratik bir ulustur. Dahası insan rolünü tersine çevirme ihtiyacı devrimci öneme sahiptir." </blockquote>

Öcalan, “kadın özgür olmadıkça bir ülke özgür olamaz” ifadesiyle, kadının özgürlüğünün seviyesi toplumdaki özgürlük düzeyini büyük ölçüde belirlediğini savunur.<ref name="reuters-argentieri" /> Jineolojini fikrinin geldiğin nokta açısından gerek geleneksel Kürt kültüründe gerekse genel olarak bölgede kadına yönelik şiddet baskısı yaygın olması önemlidir. [[Irak ve Şam İslam Devleti]], bölgedeki kadınların [[namus]] temelli baskı altına alınmasının en aşırı örneklerinden birisidir.

Daha geniş bir ölçekte, jineolojinin savunucuları [[Kapitalizm|kapitalizmikapitalizm]]i kadın karşıtı olarak tanımlamakta, dolayısıyla jineolojiyi de doğal olarak [[Antikapitalizm|kapitalizm karşıtı]] olarak görmektedirler.

Jineoloji [[KCK]] yapılanmasının temel bir ilkesi olarak benimsenmiştir ve [[Suriye Kürdistanı]] gibi [[Kürtler|Kürtlerin]]in fiilen yönetimde olduğu [[Suriye Kürdistanı]] bölgesinde [[PYD|Demokratik Birlik Partisi]] tarafından uygulanmaktadır.<ref name="opendemocracy" /> Zira [[Suriye Kürdistanı çatışmaları|Rojava Savaşı]]'nda Kürt kadın milislerinin oranı %40 civarındadır.<ref name="argentieri-qt" /><ref name="reuters-argentieri" /><ref name="opendemocracy" /><ref>{{Web kaynağı | url = https://www.reuters.com/article/us-mideast-crisis-ria-turkey-rebels/fsa-commander-says-25000-syrian-rebels-back-turkish-force-in-syria-idUSKBN1FA0OK | title = FSA commander says 25,000 Syrian rebels back Turkish force in Syria | first = Suleiman | last = Al-Khalidi | publisheryayıncı = | arşivurl = http://web.archive.org/web/20190726215501/https://www.reuters.com/article/us-mideast-crisis-ria-turkey-rebels/fsa-commander-says-25000-syrian-rebels-back-turkish-force-in-syria-idUSKBN1FA0OK | arşivtarihi = 26 Temmuz 2019}}</ref> Kadınlar [[YPG|Halk Savunma Birlikleri]]'nde (YPG) [[YPJ|Kadın Koruma Birlikleri]] (YPJ) olarak kendi birimlerini oluşturarak erkeklerle birlikte savaşmaktadır.<ref name="argentieri-qt" /><ref name="reuters-argentieri" /> YPJ içerisindeki kadınlar için jineoloji bir temeldir ve Öcalan'ın politik teorileri ile eğitim almaktadır.<ref name="argentieri-qt" /><ref name="reuters-argentieri" /> Dolayısıyla Suriye'de yönetimde bulunduğu alanlarda politik cinsiyet eşitliği savunulmaktadır, zira kurulan yerel meclisler en az %40 kadınlardan oluşur.<ref>{{Cite news|url=https://www.newyorker.com/magazine/2017/11/06/dark-victory-in-raqqa|title=Dark Victory in Raqqa|last=Mogelson|first=Luke|date=30 Ekim 2017|work=The New Yorker|access-date=27 Temmuz 2019 |language=İngilizce|issn=0028-792X}}</ref> Bununla birlikte üniversiteler, siyasi ofisler, polis birimleri ve ordu eşbaşkanlık olarak bir erkek ve bir kadın tarafından yönetilmektedir.<ref>{{Cite news|url=https://nzzas.nzz.ch/international/das-utopia-der-syrischen-kurden-ld.1351776|title=Augenschein im Utopia der syrischen Kurden |last=Rakka|first=Petra Ramsauer,|work=NZZ am Sonntag|access-date=27 Temmuz 2019 |language=Almanca}}</ref>

Benzer olarak Türkiye faaliyet yürüten [[Halkların Demokratik Partisi]] ve [[Demokratik Bölgeler Partisi]] de aynı sistemi vurgulamakta ve eşbaşkanlık sistemiyle siyasi cinsiyet eşitliğini uygulamaktadır.<ref>{{Cite news|url=https://www.nytimes.com/2016/12/07/world/middleeast/turkey-kurds-womens-rights.html|title=Crackdown in Turkey Threatens a Haven of Gender Equality Built by Kurds|last=Nordland|first=Rod|date=12 Temmuz 2016|work=The New York Times|access-date=27 Temmuz 2019|language=İngilizce|issn=0362-4331}}</ref>

"Kadınları sınırlayan namus temelli dini ve kabile kurallarını yıkmaya çalışmak" jineolojinin temelli gündemlerinden biridir.<ref name=underage>{{Web kaynağı | url = http://aranews.net/2016/11/syrian-kurds-tackle-underage-marriages-polygamy/ | title = Syrian Kurds tackle conscription, underage marriages and polygamy | workeser = ARA News | date = 15 Kasım 2016 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20180724225925/http://aranews.net/2016/11/syrian-kurds-tackle-underage-marriages-polygamy/ | arşivtarihi = 24 Temmuz 2018}}</ref> Bununla birlikte bu fikir altyapısı tartışmaya açıktır ve Suriye'nin kuzeyindeki muhafazakar toplumun çeşitli kesimlerinde tartışmalara neden olmaktadır. Jineoloji Suriye'de faaliyet yürüten Kongreya Star Kadın Akademisi'nde sunulan bir dizi kurstan biridir.<ref name="billings-newsweek">{{cite news | url = http://europe.newsweek.com/women-leading-social-revolution-rojava-report-506611?rm=eu | date = 6 Ekim 2016 | accessdateerişimtarihi = 27 Temmuz 2019 | first = Lucy | last = Clarke-Billings | newspaper = [[Newsweek]] | location = New York City | title = The Women Leading a Social Revolution in Syria's Rojava}}</ref>

Kürt Jineoloji Komitesi, [[PKK]] tarafından kurulan ve [[demokrasi]], [[sosyalizm]], [[ekoloji]] ve [[feminizm]]in yaygınlaştırılmasını amaçlayan bir kadın komitesidir.<ref name="saenz-worldpost">{{cite news | url = http://www.huffingtonpost.com/beverly-bell/women-up-in-arms-zapatist_b_6891494.html | date = 18 Mart 2015 | accessdateerişimtarihi = 27 Temmuz 2019 | first = Charlotte | last = Maria Sáenz | publisheryayıncı = The Huffington Post | workeser = The WorldPost | title = Women Up in Arms: Zapatistas and Rojava Kurds Embrace a New Gender Politics}}</ref>