<br />{{Asker bilgi kutusu|isim=Seydi Ali Reis|doğum_adı=|doğum_tarihi=1498|ölüm_tarihi= [[28 Aralık]] [[1562 ]]|doğum_yeri=[[Galata]], [[İstanbul]]|ölüm_yeri=[[İstanbul]]|mezaryeri=|mezaryeri_etiket=|mezaryeri_koordinat=<!-- {{Coord|LAT|LONG|display=inline,title}} -->|resim=Seydi Ali reis.jpg|başlık= Seydi Ali Reis'in temsili bir portresi|takma_adı= Galatalı|bağlılığı={{bayrakülke|Osmanlı İmparatorluğu}}|hizmet_dalı={{navy|Osmanlı İmparatorluğu}}|hizmet_yılları=Bitiş 1560|rütbesi=[[Amiral]] <br />|komuta_ettikleri=[[ Kaptan-ı4. DeryaHint Seferi]] |komuta_ettikleri=|birimleri=|savaşları=[[Rodos'un Fethi]]<br />[[Preveze Deniz Muharebesi]]<br />[[Trablus Kuşatması]]<br/>[[Hürmüz Deniz Muharrebesi]]<br />[[Maskat Deniz Muharebesi]]|madalya=|sonraki_işi=|babası= Hüseyin Ağa|eşi=|çocukları=|imza= |Eserleri=[[Mir'atü'l-Memalik]]<br/>Kitab-ı Muhit<br/>Mir'at-ı Kainat}} ▼
{{kaynaksız}}
'''Seydi Ali Reis;''' 1498-1562 tarihlerinde yaşayıp Mısır Kapudanlığı da yapmış olan [[Osmanlı İmparatorluğu|Türk]] [[amiral]]i. [[Coğrafya]], [[Matematik]], [[Astronomi]] bilgini ve [[Divan şairi|Şair]].
▲{{Asker bilgi kutusu|isim=Seydi Ali Reis|doğum_adı=|doğum_tarihi=1498|ölüm_tarihi=1562|doğum_yeri=[[Galata]], [[İstanbul]]|ölüm_yeri=[[İstanbul]]|mezaryeri=|mezaryeri_etiket=|mezaryeri_koordinat=<!-- {{Coord|LAT|LONG|display=inline,title}} -->|resim=Seydi Ali reis.jpg|başlık=|takma_adı=|bağlılığı={{bayrakülke|Osmanlı İmparatorluğu}}|hizmet_dalı={{navy|Osmanlı İmparatorluğu}}|hizmet_yılları=Bitiş 1560|rütbesi=[[Amiral]]<br />[[Kaptan-ı Derya]]|komuta_ettikleri=|birimleri=|savaşları=[[Rodos'un Fethi]]<br />[[Preveze Deniz Muharebesi]]<br />[[Hürmüz Deniz Muharrebesi]]<br />[[Maskat Deniz Muharebesi]]|madalya=|sonraki_işi=|babası=|eşi=|çocukları=|imza=}}
'''Seydi Ali Reis''' (1498 - 1562), [[Kaptan-ı Derya]]lık da yapmış olan [[Osmanlı İmparatorluğu|Osmanlı]] [[denizci]]si. Osmanlı Devleti'nin [[Büyük Okyanus]] rüyasını gerçekleştirmek için görevlendirilen denizci. Türk [[amiral]]i, [[coğrafya]] ve [[matematik]] bilgini.
== Hayatı ==
İstanbulSinoplu denizci bir ailenin oğlu olarak 1492'de, [[Galata]] [[İstanbul]]'da doğdu. Sinoplu bir aileden gelmedir. Dedesi, [[II. Mehmed|Fatih Sultan Mehmet]] zamanında tersane kethüdalığında, babasıgörev yapmıştır. Babası Hüseyin Ağa daise kendi zamanında Darüssınaa kethüdalığındaKethüdalığı'nda bulunmuşlardıbulunmuştu. Kendisi de tersanede reis olarak çalıştı.çalışmakla Barbarosbirlikte Hayreddindevrin Paşa[[I. Süleyman|hükümdarının]] [[Akdeniz]]'nıne olan ilgisi münasebetiyle bir çok sefere çıkma yanındaşansı yetiştiyakaladı.
Seydi Ali Reis, tersane kethüdası olduğundan, dönemindeki diğer denizcilerin aksine merkeze bağlıydı ve bu sebepten ötürü bir deniz harekatında bağımsız olarak kumandanlık yapmadı. İlk kez 1522'de [[I. Süleyman|Kanuni Sultan Süleyman]]'ın yönetimindeki [[Rodos'un Fethi|Rodos'un fethineSeferi]] (1522) ve'ne daha sonra [[Akdeniz]]'de cereyan eden bütünbir çok deniz savaşlarınasavaşına [[Barbaros Hayreddin Paşa]], [[Sinan Paşa]] ve [[Turgut Reis]] gibi ünlü kumandanın yanında katıldı ve Batı [[Akdeniz]] bölgesinicoğrafyasını çok iyi öğrendi. [[1538]]'deki [[Preveze Deniz Muharebesi]]'nde (1538) Osmanlı donanmasının sol tarafınakanadına komutakumanda ederek büyük yararlıklar gösterdi ve bu savaştan sonra adıbüyük dahaün çok duyulmaya başlandıkazandı. [[Trablus1551]]'undeki Fethi[[Trablus Kuşatması|Trablus'un fethiyleSeferi]] biten harekatta'nde, Kaptan-ı Derya [[Sinan Paşa]] ve [[Turgut Reis]]'in emrinde çalıştı (1551)bulundu.
== [[4. Hint Seferi|Hint Seferi]] ==
[[I. Süleyman|Kanuni Sultan Süleyman]] tarafından, [[Portekiz İmparatorluğu|Portekiz]] donanmasıylaDonanması ile girdiği deniz savaşını kaybeden [[Murat Reis]]'in yerine [[Hint Kaptanlığınadeniz seferleri|Hint Kaptanlığı]]'na atandı ve [[Basra]]'daki donanmayı [[Süveyş]]'e getirmekle görevlendirildi.
Bu olay onun yaşamının da dönüm noktası oldu. 15 gemiyiparça derhalkadırgadan tamiroluşan ettirerekdonanmanın bakımını yaptırarak uygun deniz mevsimi için beş ay bekledi ve akabinde de donanması ile [[2 Temmuz]] [[1554]]'te [[Basra Eyaleti|Basra]]'dan ayrıldı (1554). Basra'dan aldığıayrıldığından 15beri kadırgailk ilebir Süveyş'eay doğruboyunca yolkörfezdeki alırkenOsmanlı sancaklarına uğradı. [[9 Ağustos]]'da Horfakan şehri açılarında 25 parçalık [[Portekiz donanmasıylaİmparatorluğu|Portekiz]] karşılaştı.Donanması'yla Yapılan[[Hürmüz çarpışmadaDeniz PortekizlilerMuharrebesi]]'ne birgirişti gemive kaybedipgalip geriayrıldı. çekilince[[25 yolunaAğustos]]'da devam etti.ise [[Maskat]] yakınlarında bu sefer takviye almış 34 parçalık biraynı Portekiz DonanmasınınDonanması'nın [[Maskat Deniz Muharebesi]] olarak adlandırılan saldırısına uğradı. Güney [[Arap Yarımadası|Arabistan]] sahillerinde dağların denize dik inmesindenuzanmasından faydalanarak, gemilerinisıkıştırılan Portekiz donanmasıylaDonanması'nın kıyı arasına soktu, savaş başladığı zaman dağların kestiği rüzgar sebebiyle Portekiz donanmasının yelkenli gemileri hareketsiz kaldı, kürekli gemileriyle hızlı hareket ederek düşmanın sayı üstünlüğünü yok etmeye çalıştı. Yapılan savaşta Portekizlilerin altıyedi gemisi batırıldı, Osmanlı donanmasınınDonanması'nın da beş gemisi battı, biri de yandı (1554).
Umman sahilindeki Zufar limanı geçilerek Şihr şehri hizasına gelinince, günbatısı yönündenaçıklarındayken fil tufanı (Tufan-ı Fil) veyadenilen Tsunami denilenmevsimlik bir fırtına çıktı. Çıkan fırtına yüzünden Seydi Ali Reis, kalan dokuz kadırgalık donanmasıyladonanmanın birlikte kıyıdan uzaklaşmak zorundakontrolünü kaldıkaybetti. Fırtınaya kapılan, günlerce denizde çalkalanan gemiler doğuya doğru sürüklenerek, Hindistan10 gün sonra Hint kıyılarına, Güceratulaştı. sultanlığınınSeydi DemenAli KalesiReis önüneharap gelebildigemilerle Süveyş'e varmanın imkânsız olduğundan, buradakalan üçgemileri gemisatıp karayakaradan vurdu;[[İstanbul]]'a geridönmeye kalankarar gemilerdekiverdi. top[[1555]] ve levazımı[[1556]] senesi boyunca [[Hindistan Yarımadası|Hindistan]]'daki birçok Müslüman devlete bırakarakuğrayan Seydi Ali Reis, elindeki[[I. altıSüleyman|Kanuni gemiyleSultan SuratSüleyman']]<nowiki/>ın limanınaAmirali girdi;olması çünküsebebiyle Portekizçok donanmasıhoş onukarşılandı yakalamakve kendisine İstanbul'a götürmesi için dolaşıyorduçeşitli hükümdarlardan 18 name verildi. Başından geçen vakaları anlattığı [[Mir'atü'l-Memalik|eserini]] Osmanlı kağanı [[I. Süleyman|Kanuni Sultan Süleyman]]'a Hindistan ve Türkistan'da verilen nameler ile birlikte [[1557]] yılında sunmuştur.
== Sefer sonrası hayatı ve ölümü ==
Seydi Ali Reis buradan [[Gucerat]]'ın başkenti [[Ahmedabad]]'a gitti. Harap gemilerle Süveyş'e ulaşmak imkânsız olduğundan, kalan gemiler satılıp karadan İstanbul'a dönülmesine karar verildi. Seydi Ali Reis Gucerat sultanı Ahmet Han tarafından iyi karşılandı. Daha sonra adamlarından bir kısmı Gucerat Sultalığı'nın emrine girdi. Seydi Ali Reis, Ahmedabad'tan Sind memleketinin başkenti Multan'a, oradan Lahor'a, bu şehirden de Delhi'ye gelerek Timuroğullarından Hümayun Şah'ın huzuruna çıktı (1555).
Seydi Ali Reis 1557 mayısMayıs ayı başlarında [[İstanbul ]]'a vardı ve [[Edirne ]]'de bulunan hükümdarın yanına gitti. Süveyş donanmasınınDonanması'nın uğradığı kayıptan dolayı padişahtan af diledi. Dolaştığı[[Mir'atü'l-Memalik|Kitabını]] yerlerdeve görüştüğünameleri hükümdarlarınsunduktan verdiği 18 nameyi sundu;sonra Ali Reis , mahvolmuş bir donanmanın sorumlusu olmakla beraber, başına gelen işler,gelenler olağanüstü olaylar kabul edilerek suçlu görülmedi ,. önceÖnce müteferrika yapıldı , sonra da Diyarbakır tımar defterine tayin edildi. Bir süre şehzade [[II. Selim |Selim]]'in hizmetinde çalıştı, 1560'da Galata Hassa gemi reislerinden biri oldu (1560). Son görevi bilinmemektedir. 1562 yılında İstanbul'da vefat etti. ▼
== Katıldığı deniz seferleri ve seferdeki görevleri ==
Hümayun şahın ölmesi üzerine Afganistan - Türkistan-İran yoluyla Anadolu'ya hareket etti (1556). Bundan sonra Kabil, Semerkant, Buhara, Meşhet şehirlerinde hükümdarları gördü.
* [[1522]] | [[Rodos'un Fethi|Rodos Seferi]] - Kethüda
Türkistan'daki gezisi 4 yıl sürmüş ve maceralı yolculuğunu eserine işlemiştir. Başına gelen maceralar ile "Başına Seydi Ali halleri geldi" sözü yayılmaya başlar. Başından geçen vakaları anlattığı eserini Osmanlı kağanı Kanuni Sultan Süleyman'a sunmuştur.
* [[1538]] | [[Preveze Deniz Muharebesi|Preveze Seferi]] - Sol cenah kumandanı
İran'da Meşhet valisi tarafından tutuklatıldı, daha sonra serbest bırakılarak Şah [[I. Tahmasp]]'a gönderildi. Bir süre göz hapsinde kaldıktan sonra Anadolu'ya geçmesine izin verildi ve Şah'ın Kanuni'ye yazdığı bir mektubu da alarak Kazvin'den ayrıldı (1557). Aynı yıl [[Bağdat]]'a ulaştı. Böylece Basra'dan çıkışından 3 yıl 7 ay sonra tekrar Osmanlı ülkesine dönüyordu.
* [[1551]] | [[Trablus Kuşatması|Trablus Seferi]] - Bilinmiyor
▲Seydi Ali Reis 1557 mayıs ayı başlarında İstanbul'a vardı ve Edirne'de bulunan hükümdarın yanına gitti. Süveyş donanmasının uğradığı kayıptan dolayı padişahtan af diledi. Dolaştığı yerlerde görüştüğü hükümdarların verdiği 18 nameyi sundu; Ali Reis mahvolmuş bir donanmanın sorumlusu olmakla beraber, başına gelen işler, olağanüstü olaylar kabul edilerek suçlu görülmedi, önce müteferrika yapıldı, sonra Diyarbakır tımar defterine tayin edildi. Bir süre şehzade Selim'in hizmetinde çalıştı, Galata Hassa gemi reislerinden biri oldu (1560). Son görevi bilinmemektedir. 1562 yılında İstanbul'da vefat etti.
* [[1554]] | [[4. Hint Seferi]] - Donanma Kumandanı
== Eserleri ==
* [[Mir' atatü'l- ül Memalik]] ▼
* Kitab-ı Muhit
* Mir'at-ı Kainat
<br />
== Ayrıca bakınız ==
*[[Hürmüz Deniz Muharrebesi]]
*[[Maskat Deniz Muharebesi]]
* [[MEB 100 Türk Edebiyatçısı]]
*[[Mir'atü'l-Memalik]]
== Kaynakça ==
* [[TDV İslâm Ansiklopedisi]] - Seydi Ali Reis
* [[Mir'atü'l-Memalik]], bölüm I
* İbrahim Aladdin Gövsa "Türk Meşhurları<nowiki>''</nowiki>
* Orhonlu, I 1970, S. 55
<br />{{Divan edebiyatçıları}}
{{Kaptan-ı deryalar}}
{{İslam coğrafya}}
| 