Vikipedi

Timur: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmemiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Xavasist tarafından yapılan 20785905 sayılı değişiklik geri alınıyor.
Etiket: Geri al
Subutay1000 (mesaj | katkılar)
74 değişiklik
Değişiklik özeti yok
27. satır:
| dini = [[İslam]]
}}
'''Timur''' ([[Çağatayca]]: '''تیمور''' - ''Tēmür'', [[Farsça]]: '''تیمور'''; d. 8 Nisan 1336 - ö. 18 Şubat 1405, Otrar), [[Türk-Moğol Halkları|Türk]]<ref>A kökenli<ref>The Empire of the Steppes: A History of Central Asia , René Grousset - p:409 (1970)<ref>Turks: A Journey of a Thousand Years, 600-1600 , David J. Roxburgh (2005)) <ref></ref>History of Inner Asia, Branko Soucek p:123 (2003)</ref> komutan, [[komutanhükümdar]] ve [[hükümdar]]Askeri deha. [[Timur İmparatorluğu]]'nun kurucusudur.<ref name="Britannica 2011"/><ref name="ROUX">{{Kitap kaynağı|son=Roux|ilk=Jean Paul|yıl=1984|başlık=Türklerin Tarihi (Historie des Turks)|url=https://books.google.com.tr/books/about/Histoire_des_Turcs.html?id=PLpvAi8lfRsC&hl=tr|yayımcı=Fayard|dil=Fransızca|alıntı=|id=ISBN 978-2213640655|id2=ISBN 975-506-018-9}}</ref><ref name="Chapter I">[[The Secret History of the Mongols]], transl. by I. De Rachewiltz, [http://www.mongolianculture.com/TheSecretHist.htm Chapter I].</ref><ref>Justin Marozzi, Timurlenk İslamın Kılıcı Cihan Fatihi. s23</ref>
 
Çağatay ulusunu oluşturan kabilelerden [[Barlaslar]]'ın reisi olan Turagay ile Tekina Hatun'un çocuğu olarak 1336'da [[Semerkant]] yakınlarındaki [[Şehr-i-Sebz]]'e bağlı Hoca Ilgar köyünde dünyaya gelen Timur, 1370'te [[Çağatay Hanlığı]]'nın batısını kontrol altına alan askeri bir lider olarak kendini gösterdi.
45. satır:
Kaynaklarda Timur'un babasının adının Turagay annesinin adının Tekira Hatun olduğu kaydedilmektedir.<ref name="ROUX">{{Kitap kaynağı|son=Roux|ilk=Jean Paul|yıl=1984|başlık=Türklerin Tarihi (Historie des Turks)|url=https://books.google.com.tr/books/about/Histoire_des_Turcs.html?id=PLpvAi8lfRsC&hl=tr|yayımcı=Fayard|dil=Fransızca|alıntı=|id=ISBN 978-2213640655|id2=ISBN 975-506-018-9}}</ref> Çağatay ulusunu oluşturan Türk-Moğol kabilelerinden [[Barlaslar]]'ın reisi olan Turagay sadece kendi kabilesinde değil Tüm Çağatay ulusunda itibarlı bir bey idi. Moğolların Gizli Tarihi adlı eserde belirtildiğine göre Barlaslar aynı zamanda Cengiz Han'ın da atası olan Moğolların efsanevi atası Alangoya'nın soyundan gelmektedir.<ref name="Chapter I"/> Dul olduğu halde iki çocuk doğuran Moğolların büyük efsanevi atası ve büyük annesi olarak kabul edilen Alangoya yalnızca Cengiz Han’ı değil onunla birlikte “Nirun” yani ışığın çocukları adı verilen bir yığın boyu ilgilendirir. Cengiz Han’ın boyu Borciginler gibi Timur'un boyu Barlaslar'da bunlar arasında sayılmaktadır. Barlaslar boyundan olan Timur’un 15. yüzyılın başına ait mezar kitâbesinde de Alangoya'dan, tıpkı [[Meryem|Meryem Ana]] gibi hürmetle bahsedilir. Yine Timurlu dönemine ait bir minyatürde Alangoya yanında bir kurt ile tasvir edilmiştir.
 
Timur'un doğduğu dönemde Barlaslar, İslam dininin dışında Şamanizme ve Budizime mensup insanları da barındırmaktaydı. Aynı zamanda bu yoğun halk hareketleri halkların kültürel olarak birbirlerini etkilemelerine ve karışmalarına neden olmuştur. Bunun doğurduğu sonuçlardan biri olarak bir Moğol boyu olan Barlaslar, Moğolcanın yanı sıra Türk dillerinin Uygur kökenli bir türü olan ve Farsçadan yoğun şekilde etkilenmiş<ref name="Iranica">G. Doerfer, "''[http://www.iranica.com/newsite/articles/v5f4/v5f4a002.html Chaghatay]''", in [[Encyclopædia Iranica]], Online Edition 2007.</ref> olan Çağataycayı da kullanmaktaydılar.<ref>Allworth, Edward (1994). Central Asia: 130 Years of Russian Dominance, a Historical Overview. Duke University Press, 72. ISBN 0-8223-1521-1</ref><ref>Khayrulla Ismatulla, "Modern literary Uzbek", Bloomington, Indiana University Press. 1995</ref> AvrupalıBazı avrupalı tarihçiler arasında yaygın görüş Timur'un Moğol veya [[Moğollar|MoğolCengiz Han]] idealisti bir Türk olduğu yönündedir.<ref>Emperors Timur'unof [[Moğollar|Moğol]]the kökenliPeacock olmadığını<ref>TeachingThrone: IslamThe -Saga Brannonof M.the WheelerGreat Mughals</ref> [[Türkler|Türk]] kökenli olduğunu söyleyen tarihçilerde vardır.
Elçi olarak Semerkand'a Timurun sarayına giden İspanyol asilzade [[Ruy Gonzales De Clavijo]] Timur'un Hayatı & Kadiz'den Semerkant'a Seyahatler kitabında Timur'un, Türk göçmenlerinin ırkından olup soylarıyla övünen asil bir nesilden geldiğini belirtmiştir.<ref>Ruy Gonzales De Clavijo / Timur'un Hayatı & Kadiz'den Semerkant'a seyahatler syf.21</ref> Richard Bulliet, Barlasların Moğollukla ilgisi olmadığını söylerken<ref>Earth and Its Peoples: A Global History</ref> Rene Grousset<ref>The Empire of the Steppes: A History of Central Asia</ref>'de Timur’un kendi zamanında yazılan kitaplarda soyunun Cengiz’e dayandırıldığını, halbuki onun Moğollukla alâkası olmadığını belirterek Timur’un Türk olduğunu söylemektedir. [[Zeki Velidi Togan]]'a göre Cengiz Han Türk’tür bu nedenle Timur da Cengiz ile aynı kökten olduğu için o da Türk’tür. Fransız Türkolog Jean-Paul Roux ise Timur'un Türkleşmiş bir Moğol olduğunu ileri sürmektedir. Türkiye'de Timur tarihinin önde gelen isimlerinden Prof. Dr. İsmail Aka, Timur ve Devleti adlı eserinde, Timur ve Cengiz’in aynı soydan geldiklerini yazmaktadır ancak, Türk veya Moğol olduğu konusunda bir şey söylememektedir. Ona göre Timur’un ilk evlilikleri ve kız kardeşlerinin yaptığı evlilikler onun soyunun alelade bir yere bağlanmadığını göstermektedir.<ref name="ismailaka1">{{kitap kaynağı |başlık=Timurlular Devleti Tarihi |özgünyıl=2010 |soyadı1=İsmail Aka|yıl=2010|yayıncı=Berikan Yayınevi.|isbn=975-2673-07-6}}</ref> Prof. Dr. Hayrunisa Alan da Bozkırdan Cennet Bahçesine Timurlular adlı eserinde Timur ve Cengiz’in uzak atalarının bir olduğunu belirtmektedir. Ancak, o da İsmail Aka gibi Timur’un Türk ve Moğol olduğu konusunda bir şey söylememektedir.
 
Emir Timur'un soyu ölümünden sonra torunu [[Uluğ Bey]] tarafından Isık Göl civarından getirilip Semerkant'ta yazılarak, Timur'un mezarı üzerine dikilen yeşim taşı üzerinde şu şekilde kaydedilmiştir: ''Emir Timur Küregan b. Emir Turagay b. Emir Berkel b. Emir İlengir b. Emir İtil b. Emir Karaçar Noyan b. Emir Suguçcin b. Emir Erdemci Barula b. Emir Kaçulay b. Emir Tummanay''. Timur'un ceddi Tumanay'ın beşinci göbekten Cengiz Han'ın da atası olduğu düşünülmektedir.
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Timur" sayfasından alınmıştır