Vikipedi

Osmanlı İmparatorluğu dağılma dönemi: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Nanahuatl (mesaj | katkılar)
Devriyeler
538.320 değişiklik
şablondan direkt aktarım
Nanahuatl (mesaj | katkılar)
Devriyeler
538.320 değişiklik
tek bir maddede kullanma amacıyla şablon oluşturmuyoruz. Osmanlı İmparatorluğu dağılma dönemi maddesine aktarıldı
Etiket: İçerik değiştirildi
1. satır:
{{geçmiş birleştir|Osmanlı İmparatorluğu dağılma dönemi}}
{{Kaynaksız}}
{{Eksik}}
{{Osmanlı İmparatorluğu tarihi}}
{{Türkiye tarihi}}
Bu dönem (1908-1922) İkinci Meşrutiyet'in ilanı (1908) ile başlayıp saltanatın kaldırılmasına (1922) kadar devam eder.
 
== İkinci Meşrutiyet 1908-1920 ==
Meşrutiyetin 24 Temmuz 1908'de yeniden ilan edilmesiyle başlayan ve 21 Aralık 1918'de Mebuslar Meclisi'nin tasfiyesiyle sona eren dönemdir. II. Abdülhamid ve V. Mehmet Reşad dönemlerini kapsar.
=== 1908-1909: II. Abdülhamid ===
==== Girit ve Yunanistan, 1908 ====
Girit devrim avantajını kullanarak Yunanistan ile birlik ilan etti.
 
==== Arnavutlar ve Latin harfleri, 1909 ====
On dokuzuncu yüzyılın sonlarında Arnavut aydınlar Arnavut edebiyat dilini standartlaştırma ve bu okullarda kullanılacak talepleri yapmaya başladı. 1879 yılında İstanbul'da toplum katılımı ile Arnavut yazarları ders kitaplarını düzenlemeye çalıştılar. O zamanda Bulgaristan , Mısır , İtalya , Romanya ve ABD'de Arnavut göçmenler toplumun çalışmalarına destek verdi. Osmanlıda Yunanlar Ortodoks Arnavutların eğitimi ile egemendi, Yunan ve Osmanlı özellikle Arnavutça dilinde eğitim bastırmak istediler. Sorun 1886 yılında Konstantinopolis'in ekümenik Patrik Arnavut yazma okuma ile ulaşanları dinden aforoz tehdit ettirmesi ile boyut değiştirdi. Rahipler duaları Arnavutça okununca Allah'ın anlamayacağını savunuyordu.<ref>''Isolationist States in an Interdependent World''
AuthorHelga Turku Publisher Ashgate Publishing, Ltd., 2009 ISBN 0-7546-7932-2, ISBN 978-0-7546-7932-5 Length 182 pages'' page 64 [http://books.google.com/books?id=ssaBKV1gABYC&lpg=PA63&dq=Albanian%20league%201878&as_brr=3&pg=PA64#v=onepage&q=Albanian%20league%201878&f=false]''</ref>
 
1909 yılına gelince; Tiran ve Elbassan Arnavutları anayasal harekete katılan ilk gruplar arasında yer aldı . Ancak, Balkanlar'da ulusal sınırları değişen nedeniyle , Arnavutlar marjinalize edilmiş oldular. Sonuç olarak, 1908 yılında Manastır'da toplantı Arnavut aydınlar standart komut olarak Latin alfabesini seçti. İkinci Meşrutiyet'in sonrasında, 1909, Sultan II. Abdülhamid talepleri kabul etti.
 
Yeni hükümet, Arnavutların birliğini kırmak için İslami dayanışma çağrısında bulundu. Müslüman din adamları Arap alfabesini empoze etmeye çalıştılar. Arnavutlar bunu zorla "Osmanlılaştırma" olarak gördü ve bu kampanyaya teslim olmayı reddetti.
 
==== 31 Mart Ayaklanması, 1909 ====
{{ana madde|31 Mart Ayaklanması}}
İstanbul'da yönetime karşı yapılmış büyük bir ayaklanmadır. Ayaklanmanın bastırılmasından muhalefet hareketi önemli kayıplara uğradı. Bundan sonre Meclis-i Umumi Milli adı altında birlikte toplanan Heyet-i Mebusan ve Heyet-i Ayan'ın 27 Nisan'da II. Abdülhamid'in tahttan indirilmesini, yerine V. Mehmed'in geçirilmesini kararlaştırdı.
 
=== 1909-1918: V. Mehmet Reşad ===
==== Trablusgarp Savaşı (1911) ====
{{ana madde|Trablusgarp Savaşı}}
20. yüzyılın başında Kuzey Afrika'da sadece [[Trablusgarp Eyaleti|Trablusgarp]] Osmanlı egemenliğinde kalmıştı. (Daha önce Cezayir'i ve Tunus'u ve Fas'ı Fransızlar işgal etmiş, Mısır'ı da İngilizler işgal etmişti).
 
İtalya'nın gelişen sanayisi için hammadde ve pazar arayışı, bunun içinde Osmanlının elindeki Trablusgarp'a asker çıkarmaları.
 
Trablusgarp'ı ele geçirmekte zorlanan İtalyanlar On İki Ada ve Rodos'u işgal ettiler. Bu sırada Balkan Savaşı patlak verince Osmanlı Devleti barış imzalamak zorunda kaldı. İtalyanlarla [[Uşi Antlaşması|Uşi (Ouchy) Antlaşması]] imzalandı (1911). Antlaşma neticesinde, Osmanlı'nın Kuzey Afrika'daki son toprağı olan Trablusgarp ve Bingazi İtalya'ya bırakıldı.
 
{{Çoklu resim
| align = center
| direction = horizontal
| header = Trablusgarp Savaşı
| width = 150
|image1 =Italian siege of Tobruk.jpg
|caption1=İtalyan donanması Trablus'u kuşatıyor.
|image2 =Italian battery near Tripoli.jpg
|caption2=İtalyanlar Trablus yakınlarında
|image3 =Ataturk5.JPG
|caption3=Mustafa Kemal
}}
==== Balkan Savaşları (1912-13)====
{{ana madde|Balkan Savaşları}}
Rusya'nın Panslavist politikası ve sıcak denizlere inme düşüncesi doğrultusunda Balkan Devletlerini Osmanlıya karşı kışkırtması sonucu çıkmıştır.
 
İngiltere, Osmanlı-Almanya yakınlaşmasından rahatsızlık duyuyordu. Çünkü Almanya, hem Avrupa'nın güçlü bir devleti hem de İngiltere'nin sömürgelerine göz diken bir tavırda idi. İngiltere, Almanya tehlikesine karşı daha zayıf durumda olan Rusya'yı kullanmaya karar verdi.
 
===== I. Balkan Savaşı =====
{{ana madde|I. Balkan Savaşı}}
Osmanlı'nın Trablusgarp'ta savaşıyor olmasını fırsat olarak gördüler ve Rusların kışkırtmasıyla [[Sırbistan]], Yunanistan, [[Karadağ]] ve Bulgaristan aralarında anlaşarak Osmanlı Devleti'ne savaş açtılar.
* Osmanlı Ordusunun bir bölümü savaştan önce terhis edilmişti. Bu duruma bir de subaylar arasındaki siyasi çekişmeler eklenince Osmanlı Devleti bütün cephelerde yenildi.
* Makedonya, Batı Trakya, Edirne ve Kırklareli işgal edildi. Arnavutluk bağımsızlığını ilan etti.
 
Sonuçta, Balkanların yeni haritasını belirlemek amacıyla Londra Konferansı toplandı (1912). Londra Konferansında Osmanlı Devleti [[Midye-Enez Çizgisi]]'nin batısında kalan topraklarını kaybetti (Makedonya, Batı Trakya, Edirne, Kırklareli). Ayrıca Bozcada, Gökçeada, Midilli, Sakı, Sisam, Ahikerya, İpsara, Limni, Bozbaba, Semadirek dışındaki Ege adaları Yunanistan'a geçti.
 
{{Çoklu resim
| align = center
| direction = horizontal
| header = I. Balkan Savaşı
| width = 150
|image1 =With the conquered Turk (1913) cholera patients arriving.png
|caption1=Savaşta koleraya yakalanan askerler
|image2 =Muhajir.jpg
|caption2=Birinci Balkan Savaşı sırasında Balkanlardan göçen muhacirler, İstanbul
|image3 =Ioannina liberation 1913.JPG
|caption3=Yunanistan Krallığı veliahtı Konstantin'e kılıcı teslim eden Esad Paşa
}}
 
===== II. Balkan Savaşı =====
{{ana madde|II. Balkan Savaşı}}
I. Balkan savaşında en çok toprağı Bulgaristan almıştı. Bu durumdan memnun olmayan Yunanistan, Sırbıstan, Karadağ ve Romanya Bulgaristan'a savaş açtılar. Bu durumdan faydalanan Osmanlı Devleti de savaşa girerek Edirne ve Kırklareli'yi Bulgarlardan geri aldı.
 
Osmanlı Devleti Bulgaristan ile İstanbul Antlaşması'nı, Yunanistan ile Atina Anlaşmalarını imzaladı (1913). İstanbul ve Atina Antlaşmalarında Bulgaristan ve Yunanistan'da yaşayan Türklere "[[Azınlık]]" statüsü verildi. Balkan Savaşlarından sonra Talat, Cemal ve Enver Paşaların devlet idaresindeki etkinliği arttı.
{{Çoklu resim
| align = center
| direction = horizontal
| header = II. Balkan Savaşı
| width = 150
|image1 =Serbian soldiers in Kratovo, 7 June 1913.jpg
|caption1=Sırp
|image2 =Greek Artillery Balkans.jpg
|caption2=Yunan
|image3 =Second_Balkan_War.png
|caption3=Askeri hareketler
}}
 
==== Parti içi çekişmeler ve Bâb-ı Âli, 1913 ====
Balkan Savaşı yenilgisinin sonuçlarıyla karşı karşıya kalan Osmanlı ıslahat programı konusunda İngiltere, sınır anlaşmazlıkları konusunda da İran'la arasında doğan sınır sorunlarını çözmeye çalıştı. Bir yandan da hem İttihat ve Terakki'ye karşı gelişen muhalefetle, hem de İttihat ve Terakki içindeki çekişmeler vardı. 23 Ocak 1913 günü [[İsmail Enver|Enver Bey]] ve [[Talat Paşa|Talat Bey]]'in başını çektiği bir grup [[İttihat ve Terakki]] üyesi tarafından hükûmet binası [[Bâb-ı Âli]]'nin basılmasıyla gerçekleştirilmiş [[askerî darbe]]. Bu baskın sırasında [[Osmanlı Harbiye Nazırlığı|Harbiye Nazırı]] [[Nâzım Paşa]] öldürülmüş, [[Sadrazam]] [[Kâmil Paşa]]'ya zorla istifası imzalattırılmıştır. Darbe sonrasında iktidar İttihat ve Terakki'nin eline geçmiştir. 11 Haziran 1913 günü Beyazıt Meydanı'nda makam otomobilinin içindeyken dönemin uğradığı silahlı saldırı sonucu dört ay on dokuz gün sadrazamlık yapan [[Mahmud Şevket Paşa]] öldürüldü
 
==== 1914 ====
Avusturya-Macaristan Veliahtı Saraybosna'da bir Sırp tarafından öldürüldü. Bunun üzerine Avusturya Sırbistan'a savaş ilan etti, Rusya Sırbistan'ın yanında yer aldı. Fransa Rusya'yı destekledi. Almanya ve İngiltere'nin de katılmasıyla savaş genişledi.
 
Almanya ve İtalya'nın gelişen sanayileri için hammadde ve pazara ihtiyaç duymaları, bu nedenle İngiltere ve Fransanın sömürgelerine göz dikmeleri, Fransanın 1871'de kaybettiği Alsas-Loren Bölgesini Almanlardan geri almak istemesi, Avusturya-Macaristan imparatorluğu'nun Rusların Panslavist politikasından rahatsız olması gibi nedenlerden dolayı yapılmıştır.
 
İtalya savaş başladıktan sonra grup değiştirerek, İtilaf Devletleri'nin yanında savaşa katılmıştır.
 
===== Osmanlı'nın savaş öncesi kararları =====
{{Ayrıca bakınız|Osmanlı-Alman İttifakı|Alman Askerî Misyonu (Osmanlı)}}
 
[[Balkan Savaşları]]'ndan felaketle ayrılan [[Osmanlı Ordusu]]'na [[1913]] yılında Almanya'dan 42 kişilik bir subay grubu getirilmiş, bu subaylar I. Dünya Savaşı öncesinde orduda düzenlemelerde bulunmuşlardır. Alman subaylardan en çok öne çıkanları [[Liman von Sanders]], [[Erich von Falkenhayn]] ve [[Von der Goltz]]'tur.
 
==== I. Dünya Savaşı (1914-18) ====
{{Ayrıca bakınız|I. Dünya Savaşı|I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı cepheleri}}
Osmanlının savaşan Askeri Birimler söyledir. Ordular Grupları:[[Şark Ordular Grubu]], [[Kafkas Ordular Grubu]], [[Yıldırım Ordular Grubu]], [[Ordu (askeriye)|Orduları]]: [[1. Ordu (Osmanlı)|1.]], [[2. Ordu (Osmanlı)|2.]], [[3. Ordu (Osmanlı)|3.]], [[4. Ordu (Osmanlı)|4.]], [[5. Ordu (Osmanlı)|5.]], [[6. Ordu (Osmanlı)|6.]], [[7. Ordu (Osmanlı)|7.]], [[8. Ordu (Osmanlı)|8.]], [[9. Ordu (Osmanlı)|9.]], [[Kolordu]]ları: [[1. Kolordu (Osmanlı)|1.]], [[2. Kolordu (Osmanlı)|2.]], [[3. Kolordu (Osmanlı)|3.]], [[4. Kolordu (Osmanlı)|4.]], [[5. Kolordu (Osmanlı)|5.]], [[6. Kolordu (Osmanlı)|6.]], [[7. Kolordu (Osmanlı)|7.]], [[8. Kolordu (Osmanlı)|8.]], [[9. Kolordu (Osmanlı)|9.]], [[10. Kolordu (Osmanlı)|10.]], [[11. Kolordu (Osmanlı)|11.]], [[12. Kolordu (Osmanlı)|12.]], [[13. Kolordu (Osmanlı)|13.]], [[14. Kolordu (Osmanlı)|14.]], [[15. Kolordu (Osmanlı)|15.]], [[16. Kolordu (Osmanlı)|16.]], [[17. Kolordu (Osmanlı)|17.]], [[18. Kolordu (Osmanlı)|18.]], [[19. Kolordu (Osmanlı)|19.]], [[20. Kolordu (Osmanlı)|20.]], [[21. Kolordu (Osmanlı)|21.]], [[22. Kolordu (Osmanlı)|22.]], [[Irak ve Havalisi Genel Komutanlığı|Irak ve Havalisi]], [[1. Kafkas Kolordusu (Osmanlı)|1. Kafkas]], [[2. Kafkas Kolordusu (Osmanlı)|2. Kafkas]], [[Hicaz Kolordusu (Osmanlı)|Hicaz]] olmaktadır. Ayrıca müstahkem mevkiileri: [[Çanakkale Müstahkem Mevkii Komutanlığı|Çanakkale]], [[İstanbul Boğazı Müstahkem Mevkii Komutanlığı|İstanbul Boğazı]], [[Çatalca Müstahkem Mevkii Komutanlığı|Çatalca]], [[Edirne Müstahkem Mevkii Komutanlığı|Edirne]], [[İzmir Müstahkem Mevkii Komutanlığı|İzmir]], [[Erzurum Müstahkem Mevkii Komutanlığı|Erzurum]], [[Kars Müstahkem Mevkii Komutanlığı|Kars]] vardır. Ayrıca [[Birinci Kuvve-i Seferiye|1. Kuvve-i Seferiye]], [[Beşinci Kuvve-i Seferiye|5. Kuvve-i Seferiye]], [[Asya Kolordusu|Alman Asya]], [[Afrika Grup Komutanlığı (Osmanlı)|Afrika]], [[Hicaz Kuvve-i Seferiyesi|Hicaz]], [[Kafkas İslam Ordusu|Kafkas İslam]] , [[57. Piyade Alayı (Osmanlı)|57.]] ,[[177. Piyade Alayı (Osmanlı)|177.]], [[Kuva-i İnzibatiye]] oluşturulmuştur.
 
{{Çoklu resim
| align = center
| direction = horizontal
| header = Osmanlı I. Dünya Savaşında
| width = 150
|image1=WW1 TitlePicture For Caucasus Campaign.png
|caption1=Üst: Erzurum; Sol Üst: Rus; Sol Alt: Müslim; Sağ Üst:Osmanlı; Sağ Alt: Ermeni
|image2=G.C. 18 March 1915 Gallipoli Campaign Article.jpg
|caption2=Çanakkale
|image3=WW1 TitlePicture For Armenian Resistance.png
|caption3=
}}
===== Rusya ile ilişkiler =====
{{Ayrıca bakınız|Kafkasya Cephesi|İran Cephesi}}
Osmanlı ile ilintili olarak Rus İmparatorluğunu savaşta temel amacı kaynak ve ticaret yollarının kontrolü olmuştur. Bunun için Boğazlar'ı ve Doğu Anadolu'yu ele geçirmek ve İran (Petrol alanları) üstünde hakimiyetini sağlamak amacını güdüyordu.
 
===== İngiliz ve Fransızlarla ile ilişkiler =====
{{Ayrıca bakınız|Çanakkale Savaşı|Irak Cephesi|Hicaz-Yemen Cephesi|Sina ve Filistin Cephesi}}
Osmanlı ile ilintili olarak İngilizler ellerinde bulunan sömürgelerin korunması, deniz yollarının kontrol altında tutulması, küresel şirketlerin hakimiyeti ve en önemlisi Ortadoğu Enerji Koridoru'na sahip olmak stratejileri gitmiştir.
 
===== İç olaylar =====
{{Ayrıca bakınız|Arap Ayaklanması|Ermeni isyanları (I. Dünya Savaşı)}}
1916 yılında, Osmanlı hakimiyeti altındaki Arapların başlattığı [[Arap Ayaklanması]] veya bağımsızlık mücadelesi. Bu dönemde Osmanlı İmparatorluğu karşısına [[Ermeni Ulusal Hareketi]]nin örgütleri [[Ermeni milisleri]] (partizan gerilla müfrezeleri) ile karşı faaliyetler yürütmüş, ayrıca Rus İmparatorluğunda oluşan [[Ermeni Gönüllü Tugayları]]na katılmışlar.
 
{| style="border:0px background-color:#f7f8ff; padding:0px;" align=center
|<timeline>
DateFormat = dd/mm/yyyy
ImageSize = width:1024 barincrement:14 height:auto
TimeAxis = orientation:hor format:yyyy
PlotArea = left:10 right:10 bottom:80 top:10
Colors =
id:canvas value:rgb(0.97,0.97,0.97)
id:white value:rgb(1,1,1)
id:subtitle value:gray(0.8)
id:grid1 value:gray(0.7)
id:grid2 value:gray(0.88)
id:black value:rgb(0,0,0)
id:events value:rgb(0.75,1,0.75)
id:mark1 value:rgb(0,0.7,0)
id:mark2 value:rgb(0.7,0,0)
id:years value:gray(0.5)
id:period1 value:rgb(1,1,0)
id:period2 value:rgb(1,0.75,0)
id:otto value:rgb(1,0.75,0)
id:Mil value:rgb(1,0.8,0.4)
id:Can value:skyblue Legend:Çanakkale_Cephesi
id:Cau value:yellow Legend:Kafkasya_Cephesi
id:Per value:yellow2 Legend:İran_Cephesi
id:Mes value:coral Legend:Irak_Cephesi
id:Sina value:magenta Legend:Sina_ve_Filistin_Cephesi
id:Hic value:claret Legend:Hicaz-Yemen_Cephesi
id:Gal value:kelleygreen Legend:Galiçya_Cephesi
id:Bal value:teal Legend:Balkan_Cephesi
BackgroundColors = canvas:canvas
Period = from:01/01/1914 till:01/08/1920
ScaleMajor = unit:year increment:1 start:01/01/1915 gridcolor:grid1
ScaleMinor = unit:month increment:4 start:01/01/1914 gridcolor:grid2
AlignBars = justify
Legend = orientation:vertical columns:3 left:10 top:60 columnwidth:140
LineData=
at:14/10/1914 color:powderblue
at:30/10/1918 color:powderblue
BarData=
bar:title_WWI
bar:title_IC
barset:Ic
bar:title_events
barset:Bat
PlotData =
width:8
shift:(1,-4)
bar:title_WWI from:start till:end anchor:middle text:"[[Osmanlı İmparatorluğu tasfiye dönemi (1908–1922)‎|I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı İmparatorluğu]]" color:yellowgreen
bar:title_Ic from:start till:end anchor:middle text:"İç olaylar" color:subtitle
bar:title_events from:start till:end anchor:middle text:"[[I. Dünya Savaşı'nda Osmanlı cepheleri|Cepheler]]" color:subtitle mark:(line,white)
barset:Ic
from:28/06/1914 till:18/10/1914 color:green text:[[Goeben ve Breslau'nun takibi|Goeben ve Breslau]]
at:02/08/1914 mark:(line,green) text:[[Osmanlı-Alman İttifakı|Alman İttifakı]]
from:30/09/1914 till:01/12/1914 color:orange text:[[Zeytun İsyanı (1914)|Zeytun]]
from:20/03/1915 till:25/03/1915 color:orange text:[[Zeytun İsyanı (1915)|Zeitun]]
from:19/04/1915 till:03/05/1915 color:orange text:[[Van İsyanı (1915)|Van]]
at:24/04/1915 mark:(line,orange) text:[[1915'te Ermeni aydınların sürgünü|Nisan 24]]
barset:break
from:02/06/1915 till:30/06/1915 color:orange text:[[Şebinkarahisar isyanı|Şebinkarahisar]]
from:29/09/1915 till:20/10/1915 color:orange text:[[Urfa İsyanları|Urfa]]
at:08/06/1916 mark:(line,red) color:Mil text:[[Arap Ayaklanması|Arap]]
barset:Bat
from:02/11/1914 till:16/11/1914 color:Cau text:[[Köprüköy muharebeleri|Köprüköy]]
at:04/11/1914 mark:(line,Mes) text:Fao Çıkartması
at:21/11/1914 mark:(line,Mes) text:[[Basra Muharebesi|Basra]]
from:03/12/1914 till:19/12/1914 color:Mes text:Kurma
from:25/12/1914 till:18/01/1915 color:Cau text:[[Ardahan Muharebesi|Ardahan]]
from:29/12/1914 till:02/01/1915 color:Cau text:[[Sarıkamış Harekâtı|Sarikamis]]
from:28/01/1915 till:03/02/1915 color:Sina text:[[Birinci Kanal Harekâtı|1. Kanal]]
from:11/04/1915 till:14/04/1915 color:Mes text:Basra
from:12/04/1915 till:14/04/1915 color:Mes text:[[Şuaybiye Muharebesi (1915)|Şuaybiye]]
from:15/04/1915 till:20/04/1915 color:Per text:[[Dilman Muharebesi|Dilman]]
at:25/04/1915 mark:(line,Can) text:[[Kumkale Muharebeleri|Kumkale]]
at:25/04/1915 mark:(line,Can) text:[[Seddülbahir Cephesi|Seddülbahir]]
from:25/04/1915 till:03/06/1915 color:Can anchor:from text:[[Arıburnu Cephesi|Arıburnu]]
at:28/04/1915 mark:(line,Can) text:[[Birinci Kirte Muharebesi|Kirte I]]
from:06/05/1915 till:08/05/1915 color:Can anchor:from text:[[İkinci Kirte Muharebesi|Kirte II]]
at:04/06/1915 mark:(line,Can) text:[[Üçüncü Kirte Muharebesi|Kirte III]]
from:28/06/1915 till:05/07/1915 color:Can anchor:from text:[[Zığındere Muharebesi|Zığındere]]
from:21/06/1915 till:22/06/1915 color:Can anchor:from text:[[Birinci Kerevizdere Muharebesi|1. Kerevizdere]]
from:23/06/1915 till:30/06/1915 color:Cau text:[[Malazgirt Muharebesi (1915)|Malazgirt]]
from:04/07/1915 till:15/07/1915 color:Cau text:[[Karakilise Muharebesi (1915)|Karakilise]]
from:12/07/1915 till:13/07/1915 color:Cau text:[[İkinci Kerevizdere Muharebesi|2. Kerevizdere]]
from:06/08/1915 till:20/12/1915 color:Can anchor:from text:[[Anafartalar Cephesi|Anafartalar]]
from:06/08/1915 till:13/08/1915 color:Can anchor:from text:[[Kirte Bağları Muharebesi|Kirte Bağları]]
from:06/08/1915 till:12/08/1915 color:Can anchor:from text:[[Kanlısırt Muharebesi|Kanlısırt]]
from:06/08/1915 till:10/08/1915 color:Can text:[[Conk Bayırı Muharebesi|Conk Bayırı]]
at:07/08/1915 mark:(line,Can) text:[[Kocaçimen Tepe Muharebesi|Kocaçimen]]
at:07/08/1915 mark:(line,Can) text:[[Kılıçbayır Muharebesi|Kılıçbayır]]
barset:break
from:09/08/1915 till:19/08/1915 color:Can anchor:from text:[[Sarı Bayır Harekâtı|Sarı Bayır]]
from:09/08/1915 till:10/08/1915 color:Can text:[[Birinci Anafartalar Muharebesi|1. Anafartalar]]
from:21/08/1915 till:29/08/1915 color:Can text:[[İkinci Anafartalar Muharebesi|2. Anafartalar]]
at:21/08/1915 mark:(line,Can) text:[[Tekketepe Muharebesi|Tekketepe]]
at:28/08/1915 mark:(line,Can) text:[[Es Sinn Muharebesi|Es Sinn]]
from:22/11/1915 till:25/11/1915 color:Mes anchor:from text:[[Ctesiphon Muharebesi|Ctesiphon]]
from:07/12/1915 till:29/04/1916 color:Mes anchor:from text:[[Kut'ül Ammare Kuşatması|Kut'ül Ammare]]
from:11/01/1916 till:20/01/1916 color:Cau text:[[Erzurum Muharebesi (1916)|Erzurum]]
from:05/01/1916 till:08/01/1916 color:Mes text:[[Şeyh Sa'ad Muharebesi|Şeyh Sa'ad]]
at:13/01/1916 mark:(line,Mes) text:[[Vadi Muharebesi|Wadi]]
from:10/01/1916 till:19/01/1916 color:Cau text:[[Köprüköy muharebeleri (1916)|Köprüköy]]
from:05/02/1916 till:15/04/1916 color:Cau text:[[Trabzon harekâtı|Trabzon]]
at:21/01/1916 mark:(line,Mes) text:[[Hanna Muharebesi|Hanna]]
at:08/02/1916 mark:(line,Mes) text:[[Dujaila Muharebesi|Dujaila]]
from:02/06/1916 till:03/06/1916 color:Cau text:[[Erzincan Muharebesi|Erzincan]]
at:03/07/1916 mark:(line,Sina) text:[[Romani Muharebesi|Romani]]
from:01/07/1916 till:03/07/1916 color:Cau text:[[Muş Muharebesi|Muş]]
from:01/07/1916 till:01/08/1916 color:Cau text:[[Bitlis Muharebesi|Bitlis]]
from:01/08/1916 till:01/08/1916 color:Cau text:[[Oğnut Muharebesi|Oğnut]]
at:23/12/1916 mark:(line,Sina) text:[[Megdaba Muharebesi|Magdhaba]]
barset:break
at:09/01/1917 mark:(line,Sina) text:[[Rafa Muharebesi|Rafa]]
at:23/02/1917 mark:(line,Mes) text:[[İkinci Kut Muharebesi|2. Kut]]
from:08/03/1917 till:11/03/1917 color:Mes text:[[Bağdad'ın düşmesi|Bağdad]]
from:13/03/1917 till:23/04/1917 color:Mes text:[[Samarra Taarruzu|Samarra]]
at:26/03/1917 mark:(line,Sina) text:[[Birinci Battle of Gaza|1st&nbsp;Gazze]]
at:19/04/1917 mark:(line,Sina) text:[[İkinci Gazze Muharebesi|2&nbsp;Gazze]]
at:21/04/1917 mark:(line,Mes) text:[[Battle of Istabulat|Istabulat]]
at:01/09/1917 mark:(line,orange) text:[[Cebel Hamlin Muharebesi|Cebel Hamlin]]
at:10/09/1917 mark:(line,orange) text:[[Istabulat Muharebesi|Istabulat]]
from:28/09/1917 till:29/09/1917 color:Mes text:[[Ramadi Muharebesi|Ramadi]]
from:31/10/1917 till:07/11/1917 color:Sina text:[[Üçüncü Gazze Muharebesi|3&nbsp;Gazze]]
at:05/11/1917 mark:(line,Mes) text:[[Battle of Tikrit|Tikrit]]
from:08/12/1917 till:26/12/1917 color:Sina text:[[Kudüs Muharebesi (1917)|Kudüs]]
barset:break
from:26/03/1918 till:27/03/1918 color:Mes text:[[Han El Bağdadi Eylemi|Han El Bağdadi]]
at:22/04/1918 mark:(line,orange) text:[[Serdarabad Muharebesi|Sardarapat]]
at:15/05/1918 mark:(line,orange) text:[[Karakilise Muharebesi (1918)|Kara Killisse]]
at:15/06/1918 mark:(line,orange) text:[[Baş Abaran Muharebesi|Baş Abaran]]
from:26/07/1918 till:14/08/1918 color:Cau text:[[Bakü Muharebesi (1918)|Bakü]]
from:19/08/1918 till:21/08/1918 color:Sina text:[[Megiddo Muharebesi (1918)|Megiddo]]
from:23/09/1918 till:30/09/1918 color:Mes text:[[Şarkat Muharebesi|Şarkat]]
barset:break
at:13/11/1918 mark:(line,black) text:[[İstanbul'un İşgali|İstanbul]]
at:15/05/1919 mark:(line,black) text:[[İzmir'in İşgali|İzmir]]
</timeline>
|}
 
== Paylaşım, 1918-1922 ==
=== 1918-1922: VI. Mehmed ===
8 Ekim 1918'de savaşın kaybedileceğinin anlaşılması üzerine Talat Paşa başkanlığındaki İttihat ve Terakki kabinesi istifa etti. Yerine Ahmet İzzet Paşa başkanlığında bir kabine kuruldu ve bu kabine savaşı bitiren Mondros Mütarekesi'ni 30 Ekim 1918'de imzalandı. Ahmet İzzet Paşa'nın "artçı" kabinesinin de sadece 25 gün süren iktidardan sonra istifası üzerine Padişah diplomat Ahmet Tevfik Paşa'yı 13 Kasım'da sadrazamlığa getirdi.
 
==== Mondros Mütarekesi, 1918 ====
{{Ana madde|Mondros Mütarekesi}}
I. Dünya Savaşı sonunda İtilaf Devletleri ile [[Mondros Mütarekesi]] imzalanmıştır. Osmanlı İmparatorluğu adına Bahriye Nazırı Rauf Bey Limni adasının Mondros Limanı'nda Agamemnon zırhlısında 30 Ekim 1918 akşamı imzalanmıştır.
 
==== İstanbul'un İşgali, 1918 ====
{{Ana madde|İstanbul'un İşgali}}
İtilaf Devletleri 13 Kasım 1918'de İstanbul"u işgal etti.
 
{{Çoklu resim
| align = center
| direction = horizontal
| header = İstanbul'un İşgali
| width = 150
|image1=RHS Lemnos.jpg‎
|caption1=[[Kilkis (zırhlı)|Kilkis]] Yunan zırhlısı
|image2=Dead of a Turkish soldier Sehzadebasi raid.jpg
|caption2=İngiliz askerleri tarafından öldürülen asker.
|image3=SultanahmetMitingi.jpg
|caption3=Sultanahmet Mitingi
}}
 
==== Sevr Antlaşması, 1920 ====
{{Ana madde|Sevr Antlaşması}}
10 Ağustos 1920'de İtilâf Devletleri ile Osmanlı hükümeti arasında Sevr Antlaşması imzalanmıştır.
 
{{Çoklu resim
| align = center
| direction = horizontal
| header = Sevr Antlaşması
| width = 150
|image1=SevresOttoman1927.JPG
|caption1=Sevr Osmanlı haritası
|image2=First republic of Armenia-west borders by Woodrow Wilson.png
|caption2=Doğu detaylı
|image3=StraitsSevres.gif
|caption3=Batı detaylı
}}
==== Saltanatın kaldırılması, 1922 ====
{{Ana madde|Saltanatın kaldırılması|}}
1 Kasım 1922'de Türkiye Büyük Millet Meclisi "Türkiye Büyük Millet Meclisinin, hukuku hâkimiyet ve hükümranının mümessili hakikisi olduğuna dair" 308 numaralı kararname ile [[saltanatın kaldırılması]] gerçekleşmişti.
 
{{Çoklu resim
| align = center
| direction = horizontal
| header = Saltanatın kaldırılması
| width = 150
|image1=Sultan's Lancers.jpg
|caption1=[[Türk Kurtuluş Savaşı İç Cephesi]] ve [[Kuva-yi İnzibatiye]]
|image2=Sultanvahideddin.jpg
|caption2=Sultan Vahideddin
|image3=First_TBMM.gif
|caption3=Türkiye Büyük Millet Meclisi'nin ilk üyeleri
}}
 
== Dönemin Sultanları ==
{{Çoklu resim
| align = center
| direction = horizontal
| header = Tasfiye Dönemi
| width = 100
|image1=Portrait of Abdul Hamid II of the Ottoman Empire.jpg
|caption1=[[II. Abdülhamid]]
|image2=Sultan_Mehmed_V_of_the_Ottoman_Empire.jpg
|caption2=[[V. Mehmed]]
|image3=Sultan_Mehmed_VI_of_the_Ottoman_Empire.jpg
|caption3=[[VI. Mehmed]]
}}
 
==Kaynakça==
{{Kaynakça}}
== Kaynakça ==
 
{{Osmanlı konuları}}
{{Türk Kurtuluş Savaşı}}
 
[[Kategori:Osmanlı İmparatorluğu dağılma dönemi| ]]
[[Kategori:VikiProje Tarih kaynak bekleyen maddeler]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Osmanlı_İmparatorluğu_dağılma_dönemi" sayfasından alınmıştır