Ernest Lawrence: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
düzeltme AWB ile
3. satır:
'''Ernest Orlando Lawrence''', (8 Ağustos 1901- 27 Ağustos 1958), 1939 yılında icadı siklotron ile [[Nobel Fizik Ödülü]] kazanmış Amerikan [[nükleer bilimci]] öncülerindendir. [[Manhattan Projesi]] için olan[[uranyum izotop ayırma]] üzerindeki çalışması, [[Lawrence Berkeley Ulusal Laboratuvarı]] ve [[Lawrence Livermore Ulusal Laboratuvarı]] kuruluşundaki katkıları ile tanınmaktadır.
 
[[Güney Dokota Üniversitesi]] ve [[Minnesota Üniversitesi]]nden mezun oldu ve 1925 yılı Yale’de fizik doktorasını elde etti. 1928 yılında [[Kaliforniya Üniversitesi]]’ne profesör olarak atandı. Bir akşamüstü okulun kütüphanesinde iken [[yüksek enerjili parçacık]]ları hızlandıran şema ilgisini çekti. Daha sonrasında nasıl sıkıştırılabileceği üzerine kafa yordu ve [[elektromıknatıs]]ın kutupları arasında dairesel hızlana çember fikri aklına geldi. Sonucu ise ilk [[siklotron]] idi.<ref name=eugregag58>{{Haber kaynağı|url=https://news.google.com/newspapers?id=DvZVAAAAIBAJ&sjid=fuIDAAAAIBAJ&pg=6783%2C4575920 |newspaper=Eugene Register-Guard |agency=Associated Press |title=Inventor of cyclotron dies after surgery |date=August 28, 1958 |page=5b |accessdate=May 24, 2015}}</ref><ref name=thllegdc1>{{Web kaynağı | url = http://chancellor.berkeley.edu/chancellors/berdahl/speeches/the-lawrence-legacy | publisheryayıncı = University of California, Berkeley | agency = Office of the Chancellor | last = Berdahl | first = Robert M. | authorlink = Robert M. Berdahl | titlebaşlık = The Lawrence Legacy | location = Vermillion, South Dakota | datetarih = December 10, 2001 | accessdateerişimtarihi = May 9, 2014 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160303193158/http://chancellor.berkeley.edu/chancellors/berdahl/speeches/the-lawrence-legacy | arşivtarihi = 3 Mart 2016}}</ref>
 
Lawrence daha büyük ve pahalı siklotron serileri yapmak üzere çalışmalar yürüttü. Lawrence’ın Radyasyon Laboratuvarı Kaliforniya Üniversitesin Lawrence öncülüğünde resmi bölüm haline geldi, 1936. Siklotronun fizikteki kullanımı yanı sıra Lawrence bunun tıptaki radyoskopların incelenmesinde kullanımını destekledi. [[İkinci Dünya Savaşı]] sırasında Lawrence Radyasyon Laboratuvarında elektromanyetik [[izotop ayırıcı]] geliştirdi. [[Kalutron]], olarak bilinen cihazları kullandı. Daha sonra [[Y-12]] olarak adlandırılan devasa elektromanyetik ayırma tesisi [[Oak Ridge, Tennessee]]de yapıldı. Süreç etkili değildi ama işe yaradı.
21. satır:
1926 ve 1927’de Lawrence [[Washington Üniversitesi]] ve [[Kaliforniya Üniversitesi]]’nden profesör asistanı olarak yıllık $3,500 maaşlı iş teklifi aldı. Yale de acilen teklifi eşitleyerek $3,000 asistan profesörlük teklifinde bulundu. Lawrence daha prestijli olan Yale’de kalmayı tercih etti. Fakat Lawrence daha önce hiç ders vermediği için fakültedeki bazı arkadaşları tarafından içerlendi.
Lawrence profesör ortağı olarak 1928 yılında Kaliforniya Üniversitesi tarafından işe alındı ve iki yıl sonra üniversitenin en genç profesörü oldu. [[Robert Gordon Sproul]], Lawrence profesör olduktan sonra Sproul üniversite başkanı oldu, [[Bohemian Club]] üyesiydi ve 1932’de Lawrence’ın üyeliğini destekledi. Bu kulüpte Lawrence, [[William Henry Crocker]], [[Edwin Pauley]] ve [[John Francis Neylan]] ile tanıştı. Onun enerjik nükleer parçacık araştırması için para elde etmede etkili adamlardı. Parçacık fiziğindeki gelişmeler tıp alanında kullanmak için oldukça umut verici gözüküyordu ve bu Lawrence’ın erken yatırım bulmasına olanak sağladı.
Yale’de iken Lawrence, George Blumer’in dört kızından en büyüğü olan Mary Kimberly (Molly) Blumer ile tanıştı. 1926 yılında tanışıp 1931 yılında nişanlandılar ve 14 Mayıs 1932 New Haven [[Trinity Church on the Green]]’de evlendiler. Altı çocukları oldu: Eric, Margaret, Mary, Robert, Barbara ve Susan. Lawrence oğlu Robert’ı Berkeley’deki en yakın arkadaşı [[Robert Oppenheimer]]’a ithafen adlandırdı. 1941 yılında Molly’nin kız kardeşi, 1951 yılında Nobel Kimya Ödülü kazanacak olan [[Edwin McMillan]] ile evlendi.<ref name=lmdowml>{{Web kaynağı | url = http://www.lbl.gov/Science-Articles/Archive/Molly-Lawrence-obit.html | publisheryayıncı = Lawrence Berkeley National Laboratory | titlebaşlık = Lab mourns death of Molly Lawrence, widow of Ernest O. Lawrence | last = Yarris | first = Lynn | datetarih = January 8, 2003 | accessdateerişimtarihi = May 9, 2014 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160303201120/http://www2.lbl.gov/Science-Articles/Archive/Molly-Lawrence-obit.html | arşivtarihi = 3 Mart 2016}}</ref><ref name=bklyobitml>{{Haber kaynağı|url=http://www.berkeley.edu/news/berkeleyan/2003/01/15_obit.html |newspaper=The Berkleyan |title=Obituaries: Mary Lawrence |agency=University of California |date=January 15, 2003 |accessdate=May 9, 2014}}</ref> They first met in 1926 and became engaged in 1931,{{Kdş|Alvarez|1970|p=259}} and were married on May 14, 1932, at [[Trinity Church on the Green]] in [[New Haven, Connecticut]].{{Kdş|Childs|1968|p=182}} They had six children: Eric, Margaret, Mary, Robert, Barbara, and Susan.<ref name=lmdowml /><ref name=cfdmd>{{Haber kaynağı|url=https://news.google.com/newspapers?id=qnFQAAAAIBAJ&sjid=dRAEAAAAIBAJ&pg=3773%2C3928015 |newspaper=Milwaukee Sentinel |last=Allen |first=John F. |title=Cyclotron father's death mourned |date=August 29, 1958 |page=13, part 1}}</ref> Lawrence named his son Robert after [[theoretical physicist]] [[Robert Oppenheimer]], his closest friend in Berkeley.{{Kdş|Childs|1968|p=309}}{{Kdş|Herken|2002|pp=11–15}}<ref name=eghhufr>{{Haber kaynağı|url=https://news.google.com/newspapers?id=VzIaAAAAIBAJ&sjid=WigEAAAAIBAJ&pg=7245%2C4439868 |newspaper=Milwaukee Journal |last=Kiessling |first=E.C. |title=Even geniuses have human frailties |date=December 17, 1968 |page=24, part 1 }}</ref> In 1941, Molly's sister Elsie married [[Edwin McMillan]],{{Kdş|Alvarez|1970|p=259}} who would go on to win the [[Nobel Prize in Chemistry]] in 1951.<ref>{{Web kaynağı | url = http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/1951/ | titlebaşlık = The Nobel Prize in Chemistry 1951 | publisheryayıncı = Nobel Foundation | year = 2014 | accessdateerişimtarihi = 21 June 2015 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160422152115/http://www.nobelprize.org/nobel_prizes/chemistry/laureates/1951/ | arşivtarihi = 22 Nisan 2016}}</ref>
 
==Siklotronun Gelişimi==
39. satır:
Önemli buluşların Lawrence’ın [[Radyasyon Laboratuvarı]]ndan sıyrılmasına rağmen bilimsel kullanımından ayrıca Lawrence siklotronun gelişimine odaklandı. Lawrence [[yüksek enerji fiziği]] deneyleri için gerekli olan mühim ekipmanları tedarik edebildi. 1930larda bu aletin etrafında yeni alan olan nükleer fizik araştırması alanında dünyanın önde gelecek olan laboratuvarını kurdu. 1934 yılında siklotron için [[patent]] aldı.
 
Şubat 1936’da [[Harvard Üniversitesi]] başkanı, [[James B Conant]], Lawrence ve Oppenheimer’e cazip bir teklif sundu. Kaliforniya Üniversitesi başkanı, [[Robert Gordon Sproul]] da şartları geliştirme ile karşılık verdi. 1 Temmuz 1936’da Radyasyon Laboratuvarı Kaliforniya Üniversitesinin resmi bir bölümü oldu ve Lawrence resmi tam zamanlı asistan olarak buranın başına geçti. Üniversite yıllık 20,000 doları araştırma aktiviteleri için ayırmayı kabul etti. Lawrence işe alınacaklar için basit bir iş modeli benimsedi: “Laboratuvarını mezun olmuş öğrenciler ve fizik bölümü öğrencileri ile doldurdu. Yeni mezunlar herhangi bir şey için çalışmaya gönüllü olacaklardı.” <ref>{{Web kaynağı | url = http://www2.lbl.gov/Science-Articles/Research-Review/Magazine/1981/ | titlebaşlık = Lawrence and His Laboratory – A historian's view of the Lawrence years - Chapter 1: A New Lab for a New Science | first1 = J. L. | last1 = Heilbron | first2 = Robert W. | last2 = Seidel | last3 = Wheaton | first3 = Bruce R. | publisheryayıncı = Lawrence Berkeley National Laboratory | year = 1981 | accessdateerişimtarihi = October 5, 2013 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160304191914/http://www2.lbl.gov/Science-Articles/Research-Review/Magazine/1981/ | arşivtarihi = 4 Mart 2016}}</ref>
 
===Karşılama===
66. satır:
Elektromanyetik izotop ayırmada kalütronlar, iki laboratuvar gerecinin hibriti, olarak adlandırılan cihaz, kütle spektrometresi ve siklotron gibi cihazlar kullanıldı. İsmi “Kaliforniya Üniversitesi siklotronları”ndan türedi. Aralık 1943’te Lawrence’ın takımı Berkeley’de Oliphant’ın da dahil olduğu 29 bilim insanı tarafından desteklendi.
 
Elektromanyetik işlemde manyetik alan yüklü parçacığı kütleye göre saptırdı. İşlem ne bilimsel açıdan iyi ne de endüstriyel açıdan etkiliydi. Gaz hal difüzyonu fabrikası ya da nükleer reaktör ile karşılaştırınca elektromanyetik ayırma işlemi fabrikası daha fazla nadir bulunan materyal harcayacak, yürütmek için daha fazla işçi gücü gerektirecek ve inşası için daha fazla ücret gerektirecekti. Yine de kanıtlanmış teknolojiye dayandığı ve bunun sonucunda riski azalttığı için işlem onaylandı. Ayrıca aşamalar halinde inşa edilebilirdi ve böylece hızla endüstriyel kapasiteye ulaşılabilirdi.<ref>{{Web kaynağı | titlebaşlık = The plutonium story | authoryazar = Glenn T. Seaborg | publisheryayıncı = Lawrence Berkeley Laboratory, University of California | id = LBL-13492, DE82 004551 | url = http://www.osti.gov/bridge/purl.cover.jsp?purl=/5808140-l5UMe1/ | accessdateerişimtarihi = May 24, 2015 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20130516093638/http://www.osti.gov/bridge/purl.cover.jsp?purl=/5808140-l5UMe1/ | arşivtarihi = 16 Mayıs 2013}}</ref>
 
===Oak Ridge===
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Ernest_Lawrence" sayfasından alınmıştır