Hücre iskeleti: Revizyonlar arasındaki fark

[[Dosya:FluorescentCells.jpg|thumb|250px|[[Ökaryot|Ökaryotik]]ik hücre iskeleti. [[Mikrofilament|Aktin filamentleri]] kırmızı olarak gösterilmiştir ve beta tübülinden oluşan [[Mikrotübül|mikrotübüllermikrotübül]]ler yeşil renktedir.]]

'''Hücre iskeleti''', [[Bakteri|bakterilerbakteri]]ler ve [[arkea]] dahil tüm hücrelerin [[Sitoplazma|sitoplazmasındasitoplazma]]sında bulunan, [[Hücrehücre çekirdeği|hücre çekirdeğinden]]nden [[Hücrehücre zarı|hücre zarına]]na uzanan ve protein filamentlerinin birbirine bağlayan kompleks ve dinamik bir ağıdır.<ref name="Hardin2">{{citeKitap bookkaynağı|title=Becker's World of the Cell|last1=Hardin|first1=Jeff|last2=Bertoni|first2=Gregory|last3=Kleinsmith|first3=Lewis J.|date=2015|publisher=Pearson|isbn=978013399939-6|edition=8th|location=New York|pages=422–446}}</ref> Farklı organizmaların hücre iskeleti sistemleri benzer proteinlerden oluşur. Ökaryotlarda hücre iskeleti matrisi, hücrenin gereksinimlerine bağlı olarak hızlı büyüme veya küçülme yeteneğine sahip üç ana proteinden oluşan dinamik bir yapıdır.'''<ref>{{CiteKitap bookkaynağı|title=Human Anatomy|edition=4th|last=McKinley|first=Michael|publisher=McGraw Hill Education|year=2015|isbn=978-0-07-352573-0|location=New York|page=29|last2=Dean O'Loughlin|first2=Valerie|last3=Pennefather-O'Brien|first3=Elizabeth|last4=Harris|first4=Ronald}}</ref>'''

Hücre iskeletinin yapısı, işlevi ve dinamik davranışı organizma ve hücre tipine bağlı olarak çok farklı olabilir.<ref name="Alberts">{{citeKitap bookkaynağı|last1=Alberts|first1=Bruce|title=Molecular Biology of the Cell|date=2008|publisher=Garland Science|location=New York|isbn=978-0-8153-4105-5|edition=5th|display-authors=etal}}</ref><ref name="Wickstead2011">{{cite journal|vauthors=Wickstead B, Gull K|title=The evolution of the cytoskeleton|journal=The Journal of Cell Biology|volume=194|issue=4|pages=513–25|date=August 2011|pmid=21859859|pmc=3160578|doi=10.1083/jcb.201102065}}</ref> Aynı hücre içinde bile hücre iskeleti, diğer proteinlere ve ağın önceki geçmişine bağlı olarak farklı özellikler gösterebilir.<ref name="Fletcher">{{cite journal|vauthors=Fletcher DA, Mullins RD|title=Cell mechanics and the cytoskeleton|journal=Nature|volume=463|issue=7280|pages=485–92|date=January 2010|pmid=20110992|pmc=2851742|doi=10.1038/nature08908|bibcode=2010Natur.463..485F}}</ref>

Hücre iskeletinin çok sayıda görevi vardır. Birincil işlevi hücreye şekil vermek, mekanik etkilere karşı direnç kazandırmak ve hücre dışındaki [[Bağbağ doku|bağ dokuya]]ya ve diğer hücrelere bağlanarak tüm dokuları stabilize etmektir.<ref name="Alberts"/><ref name="Herrmann2">{{cite journal|vauthors=Herrmann H, Bär H, Kreplak L, Strelkov SV, Aebi U|title=Intermediate filaments: from cell architecture to nanomechanics|journal=Nature Reviews Molecular Cell Biology|volume=8|issue=7|pages=562–73|date=July 2007|pmid=17551517|doi=10.1038/nrm2197}}</ref> Hücre iskeleti ayrıca büzülerek hücre ve hücre çevresinin şeklini değiştirir ve [[Hücrehücre göçü|hücre göçüne]]ne (belirli bir amaç için değişim göstermiş hücrelerin görev bölgelerine ilerlemesi) olanak sağlar.<ref name="Fletcher"/>

Birçok hücre sinyal iletim yolunda rol alan iskelet, hücre dışından materyal alımında ([[endositoz]]),<ref name="Geli19982">{{cite journal|vauthors=Geli MI, Riezman H|title=Endocytic internalization in yeast and animal cells: similar and different|journal=Journal of Cell Science|volume=111|pages=1031–7|date=April 1998|pmid=9512499|issue=8}}</ref> [[hücre bölünmesi]] sırasında [[Kromozom|kromozomlarınkromozom]]ların ayrılmasında,<ref name="Alberts" /> [[Sitokinez|sitokinezdesitokinez]]de (ana hücrenin iki yavru hücreye bölünmesi)<ref name="Wickstead2011"/>, hücrenin bilşenlerini organize etmede<ref name="Fletcher" /> ve hücre içi taşıma işlerinde de (örneğin, hücre içindeki [[Vezikül|veziküllerinvezikül]]lerin ve [[Organel|organellerinorganel]]lerin hücre içindeki hareketi) görev alır.<ref name="Alberts" />

İskelet ayrıca [[Kamçı (biyoloji)|kamçı]], [[sil]], [[lamellipodia]] ve [[podozom]] gibi özel yapıları oluşturur.

[[Kas kasılması]], hücre iskeleti tarafından gerçekleştirilen büyük ölçekli bir eylem örneğidir. Bu olay birlikte çalışan çok özelleşmiş hücre grupları tarafından gerçekleştirilir. Hücre iskeletinde bu kas kasılmasının gerçek işlevini göstermeye yardımcı olan ana bileşen [[Mikrofilament|mikrofilamenttirmikrofilament]]tir.<ref name=":22">{{Cite journal|last=Cooper|first=Geoffrey M.|date=2000|title=Actin, Myosin, and Cell Movement|url=https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK9961/|journal=The Cell: A Molecular Approach. 2nd Edition|language=en|volume=|pages=|via=|deadurl=no|archiveurl=https://web.archive.org/web/20180428005948/https://www.ncbi.nlm.nih.gov/books/NBK9961/|archivedate=2018-04-28|df=}}</ref>