Harezmce: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Gogolplex (mesaj | katkılar)
Değişiklik özeti yok
By erdo can (mesaj | katkılar)
k düzenleme AWB ile
12. satır:
|alfabe = [[Arami alfabesi]], [[Soğd alfabesi]], [[Pehlevi alfabesi]], [[Arap alfabesi]]
|iso3=xco
 
|glotto=khwa1238
 
|glottorefname=Khwarezmian
|linglist=xco
 
|linglist=xco
 
}}
'''Harezm dili''' veya '''Harezmce''', [[Soğdca]] ile yakından ilgili, soyu tükenmiş bir [[Doğu İran dilleri|Doğu İran dilidir]].<ref>''Encyclopedia Iranica'', "The Chorasmian Language", D.N.Mackenzie. Online access at June, 2011: [http://www.iranicaonline.org/articles/chorasmia-iii]</ref><ref>[[Andrew Dalby]], ''Dictionary of Languages: the definitive reference to more than 400 languages'', Columbia University Press, 2004, pg 278.</ref><ref>MacKenzie, D. N. "Khwarazmian Language and Literature," in E. Yarshater ed. ''Cambridge History of Iran'', Vol. III, Part 2, Cambridge 1983, pp. 1244–1249.</ref><ref>[http://www.britannica.com/EBchecked/topic/293577/Iranian-languages ''Encyclopædia Britannica'', "Iranian languages"] (Retrieved on 29 December 2008)</ref> Dil, [[Ceyhun]] yakınlarında bulunan [[Harezm]] bölgesinde konuşulmuştur.
 
Harezmşah dili hakkındaki bilgiler Orta İran dilleri dönemi ile sınırlıdır ve Soğdcada olduğu gibi dilin antik formu ile ilgili az şey bilinmektedir.
 
Harezmce konuşmuş alimler olan [[Birûni|Biruni]] ve [[Zemahşerî|Zemahşeri]]'nin eserleri sonucunda dilin en azından 13. yüzyıla kadar kullanılmış olduğu, daha sonra ise yavaş yavaş [[Farsça]]'nın ve en sonunda Türk dillerinin dilin yerine geçtiği bilinmektedir.<ref name="Iranica"> [http://www.iranicaonline.org/articles/chorasmia-iii CHORASMIA iii. Chorasmian dili] </ref>
 
Biruni tarafından kullanılmış Harezmce [[astronomi]] terimleri dışında, [[Zemahşerî]]'nin yazdığı [[Arapça]]-[[Farsça]]-Harezmce sözlük ve bazı yasal kavramları açıklamak için Harezmce terimleri kullanan birkaç hukuki metin dil hakkındaki temel kaynakları oluşturmaktadır.<ref name="Iranica"> [http://www.iranicaonline.org/articles/chorasmia-iii CHORASMIA iii. Chorasmian dili] </ref>
 
[[Walter Bruno Henning|W.B. Henning]], bir Harezmce sözlük hazırlamaya başlamış ama sözlüğü bitiremeden ölmüştür.{{Kaynak belirt|date=January 2016}}
 
== Yazı sistemi ==
Erken 8. yüzyılda [[İslam]]'ın [[Mâverâünnehir|Maveraünnehir]]'de yayılmasından önce Harezm dili yazılırken kökleri Arami alfabesine dayanan [[Soğd alfabesi|Soğd]] ve [[Pehlevi alfabesi|Pehlevi alfabeleri]] kullanmaktaydı. Günümüze ulaşmış sayılı madeni para ve eserlerin üzerindeki Harezmce yazılarda dildeki kelimeleri temsil etmek için Arami [[Logogram|logogramlarılogogram]]ları veya [[İdeografi|ideogramlarının]] da kullanıldığı görülmüştür.
 
İslam'ın ilerlemesinden sonra Harezmce [[Fars alfabesi|Fars-Arap alfabenin]] dile uyarlanmış bir versiyonu kullanılarak yazılmıştır. Alfabeye dilde bulunan /ts/ ve /dz/ seslerini <span style="font-size:125%;">'''څ'''</span> harfi vasıtasıyla göstermek gibi bir kaç ekleme yapılmıştır.<ref>THE KHWAREZMIAN GLOSSARY—I, D. N. MacKenzie [http://www.azargoshnasp.net/languages/Khwarazmi/khwarezmiangl1.pdf Link]</ref>
 
== Ayrıca bakınız ==
Satır 44 ⟶ 41:
* [[Harezm]]
* [[Zerdüştçülük]]
* [[Zemahşerî]]
 
== Kaynakça ==
Satır 55 ⟶ 52:
* https://web.archive.org/web/20041009124244/http://www.iranologie.com/history/ilf.html
{{İrani diller}}
 
[[Kategori:Asya kökenli ölü diller]]
[[Kategori:Kuzeydoğu İran dilleri]]
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Harezmce" sayfasından alınmıştır