Bilimsel yöntem: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
Girişte deneycilik ve tarihçe bahsi |
En-wiki'den çeviri ile "Tarihçe" |
||
1. satır:
Fen bilimlerinde, '''bilimsel yöntem''' yeni bir [[bilgi]] edinmek için kullanılan [[Deneycilik|deneyci]] yaklaşıma sahip yöntemdir. Bilim insanları bu yöntemle, zaman içinde bilgilerin üst üste binmesiyle evrendeki olayların doğru ve güvenilir bir şekilde betimlemesini
Bilimsel yöntem, en basit haliyle aşağıdaki şekilde özetlenebilir:
12. satır:
Tam tutarlılık sağlandığı zaman hipotez, gözlemlerin açıklanabilip yeni [[akıl yürütme]]lerin yapılabileceği bir [[kuram]] haline gelir. Böylelikle bir fenomen türünü açıklayan kolay anlaşılır ve tutarlı bir [[önerme]]ler grubu oluşturulmuş olunur.
==Tarihçe==
Bilim tarihinin önemli tartışmaları [[René Descartes|Dekart]] tarafından savunulan [[Rasyonalizm (felsefe)|akılcılığı]]; [[Francis Bacon]]'un ortaya attığı ve [[Newton]] sayesinde tanınan [[Tümevarımcılık|tümevarımcılığı]] ve [[Deneycilik|deneyciliği]]; ve 19. yüzyılın başında ortaya çıkan [[Hipotetik tümdengelim|hipotetik tümdengelimciliği]] ilgilendirir.
"Bilimsel yöntem" terimi, bilimin kurumsal olarak geliştiği 19. yüzyılda yaygınlaşmıştır. Bu dönemde ''bilimsel'' ile ''bilimsel olmayan'' arasındaki ayrım belirginleşmiş, ''bilim insanı'' ve ''sahte bilim'' gibi diğer kavramlar da ortaya çıkmıştır.<ref name="Thurs">{{Kitap kaynağı|yer=Chicago |başlık=Wrestling with Nature: From Omens to Science |ad1=Daniel |yayıncı=University of Chicago Press |tarih=2011 |isbn=978-0-226-31783-0 |bölüm=12. Scientific Methods |soyadı1=Thurs |sayfalar=307–36 }}</ref> Baconculuğun popüler olduğu 1830larda ve 1850lerde, William Whewell, John Herschel, John Stuart Mill gibi [[Natüralizm|natüralist]]ler bilginin üretilmesiyle ilgili "tümevarım" ve "olgu" gibi kavramlar üzerine tartışmalar yürütüyorlardı.<ref name="Thurs" /> 19. yüzyılın sonlarında ve 20. yüzyılın başlarında, gözlemlenebilir dünyanın ötesinde bilimsel tezlerin ortaya çıkmasıyla [[felsefi gerçekçilik|gerçekçilik]] ve [[karşı-gerçekçilik]] üzerine tartışmalar yapıldı.<ref name="auto">{{Kitap kaynağı|yazar=Achinstein, Peter |başlık=General Introduction to Scientific Methods |yayıncı=Johns Hopkins University Press |tarih=2004 |isbn=978-0-8018-7943-2 |sayfalar=1–5 }}</ref> Tartışmalar devam ediyor olsa da, "Bilimsel yöntem" terimi 20. yüzyılda popüler olarak sözlüklerde ve ders kitaplarında kullanılmaya başlanmıştır.<ref name="Thurs" />
== Eleştiriler ==
[[Bilim felsefesi]]nin önemli isimlerinden [[Paul Feyerabend]], bilimsel yöntemin genelleştirilmesi ve tek geçerli yöntem olarak mutlaklaştırılma girişimini eleştirmekte, bunun kuramsal-felsefi olarak temellendirilemez pozitivist bir tutum olduğunu öne sürmektedir.''Yönteme Hayır'' adlı ünlü kitabında bu şekilde mutlaklaştırılan bilimsel yöntem anlayışının yanlışlığını hem bilim tarihi içinden örneklerle göstermeye çalışmaktadır, hem de ''gözlem'', ''deney'', ''önerme'', ''hipotez'', ''kuram'' gibi terimlerin kendi eleştirisine uygun içerimlerini belirtmektedir. Feyerabend'in itirazı esas olarak bilimsel yöntemin tek ve mutlak bir yöntem olarak kabul edilmesi ve dayatılmasına yönelik olarak görünmektedir.
== Kaynakça ==
{{Kaynakça}}
[[Kategori:Bilimsel yöntem| ]]
| |||