Çin'de din: Revizyonlar arasındaki fark

[[Çin]], dünyanın en eski ve sürekli [[öğreti]] ve [[felsefe|felsefi]] geleneklerinin beşiği olmuştur. Çin'de batıdaki anlamıyla bire bir örtüşen bir din anlayışı hiç olmamıştır. Milattan önce 6. yüzyıldan itibaren görülmeye başlayan düşünce okulları kendi içinde özgün olarak sürekli gelişmiştir. Bu yüzden Çin'de inanç sistemleri olarak [[Çin kültürü]]nü tarihi boyunca şekillendiren [[Konfüçyüsçülük]], [[Taoizm]], ve çok sonradan gelen [[Budizm]] düşünce okulları sıralanır. Bu iç içe geçmiş düşünce okulları kendi aralarında kökten farklı bir evren anlayışı taşımazlar ancak klasik anlamıyla batıda ortaya çıkan Musevilik, Hiristiyanlık ve Müslümanlık dinlerinden kökten ayrıdırlar. Bu düşünce okulları öncesinde de Çin'in hem toplayıcı ve avcı şamanik toplumlarında hem de yerleşik tarım toplumları döneminde kainatın doğuşuyla ilgili anlatılan masal ve efsanelerde evrenin; klasik dinlerde olduğu gibi bir yaratıcı tarafından yaratılmasından çok her şeye hamile olan ve hiç bir şeyin henüz bir biçimi olmadığı karanlık bulamaç bir şeyden doğduğu inançları yer bulmaktadır. Bu bulamaç, karanlık hiç bir nesnenin henüz şekil almadığı ama herşeye hamile olunan bu hale masallarda [[Hundun]], düşünce okullarında [[Dao]] olarak geçmektedirdenmektedir. Dao'dan [[Gök ve Yer]] yani somut ve soyut olan her şey doğar, [[Yin ile yang|yin ve yang]] değişim ilkeleriyle her şey biçim alır ve dönüşür. Günümüzde Kuantum Kuram'ının kozmogoni görüşleri Çin'de ortaya çıkan bu evren anlayışına daha yakın durmaktadır. Gök uzayı, yer ise yıldızlar, gezegenler gibi yoğun her şeyi temsil etmektedir. Dao düşünce okulunda Gök ve Yerin ham doğası yani kendiliğindenlik hali olan [[ziran]]'a uyması çabasız çabayı uygulaması en uygun yönetim olarak anlatılırken, Konfüçyüsçü okullara göre ise Gök ve Yer ilişkisi hiyararşik ele alınır, erdem ve görevlere önem verilir, dolayısıyla devletin yönetimi ve halk ile ilişkisi buna uymalıdır anlayışı hakim olmuştur. [[Çin İmparatoru|Çin imparatorları]], özellikle [[Kong Fu Zi|Konfüçyüs (Kong Fu Zi)]] okuluna göre Gök gibi olmalıydılar ve bu yüzden [[Göğün Vekaleti]]'ni talep edip Çin efsanevi ve geleneksel pratiklerine katılırlardı. Yaygın inanç sistemi bu şekilde kendini gösterirken sonraki yüz yıllarda Batıda ortaya çıkan dinler Çin'de yayılmak istemiş olsa da halk arasında bu inanç sistemleri çok rağbet görmemiştir. Ancak günümüzde sayıları fazla olmasa da Çin'de hristiyanlık ve müslümanlık da yaşamaktadır. 1949 [[Mao Zedong|Mao Zedung]] devriminden beri Çin, bir [[Ateizm|ateist]] ve [[Marksizm|Marksist]] kurum olan [[Çin Komünist Partisi]] tarafından yönetilmektedir. Bu dönemde bilimsel bir zemini olmayan hiç bir görüşe izin verilmedi. Dini hareketler ve kurumlar önce hükümet kontrolü altına alındı, sonra [[Kültür Devrimi]] (1966-1976) sırasında baskıya uğradı. Devrimin yumuşama döneminde geleneksel öğretiler ve sonradan gelen dini örgütlere haklar verilmeye başlanmıştır. Hükümet henüz beş tane öğreti ve dini resmen tanımaktadır: Budizm, Taoizm, [[İslam]], [[Protestanlık]] ve [[Katoliklik]] (burada ancak zorla [[Çin Yurtsever Katolik Derneği|Çin Katolik Kilisesi]] ile Roma Katolik Kilisesi arasında bir ayrım uygulanmaktadır). 21. yüzyılın başında kurumsal idarelerde Konfüçyüsçülük ve Çin halk gelenekleri giderek daha fazla tanınma kazanmaktadır.