Titius-Bode yasası: Revizyonlar arasındaki fark
| [kontrol edilmiş revizyon] | [kontrol edilmiş revizyon] |
İçerik silindi İçerik eklendi
k "yerleştirilmek" kelimesi bilimsellikten uzak olduğu için, böyle bir değişimi yaptım. |
Bir ilave |
||
1. satır:
'''Titius-Bode yasası''' (ya da yalnızca '''Bode yasası''') [[Güneş Sistemi]]'nde bulunan gezegenlerin [[yarı büyük eksen]]lerinin basit bir kurala dayandığını ileri süren bir varsayımdır. [[1846]] yılında [[Neptün (gezegen)|Neptün]]'ün bulunmasıyla geçersiz kalmıştır. Yasa adını Johann Daniel Titus (1729-1796) ve Johann Elert Bode (1747-1826) adlı iki Alman astronomundan almıştır. Titus kuralı ortaya koymuş, Bode ise kuralın bilim dünyasınca tanınmasını sağlamıştır.
==Gezegen kavramı==
Antik çağlardan beri gezegenlerin varlığı bilinirdi. Antik çağda çıplak gözle görünen ve gökyüzündeki hareketleri arka plan yıldızlardan farklı olan yedi cisim gezegen (planet) olarak adlandırılıyordu. Bunlar, Güneş, Ay, Merkür, Venüs, Mars, Jüpiter ve Saturn'dü. Copernicus'un Güneş merkezli evren modelinden sonra Dünya'nın gezegen olduğu, buna karşılık Güneş ve Ay'ın gezegen olmadığı anlaşıldı. Bu altı cismin yörüngeleri de hesaplandı.
==Gezegen yörüngeleri==
Gezegen yörüngeleri elips şeklindedir. Ancak elips dış merkezliği genellikle 0 a yakındır. Yani elipler (bir ölçüde Merkür hariç) çembere yakındır Bu elipslerin yarı büyük eksenleri ölçülmüştür. (Elipsteki yarı büyük eksen çamberdeki yarıçapın karşılığıdır) Mesela Dünyanın yarı büyük ekseni 149.6 milyon kilometredir. Tabloda "Güneş'e uzaklık başlığı altında yarı büyük eksenler gösterilmiştir. 18. yüzyılda bazı astronomlar Dünya'nın Güneş'e olan uzaklığını 10 birim kabul ederek diğer gezegenlerin yarı büyük eksenlerini bu ölçü birimiyle de ölçtüler. Tabloda bu 18. yüzyılda bilinen altı gezegenin yarı büyük eksenleri bu ölçü birimiyle de gösterilmiştir.<ref>[https://nssdc.gsfc.nasa.gov/planetary/factsheet/ NASA Gezegen tablosu {{en icon}}]</ref>
{| class="wikitable"
!Gezegen!! Güneş'e uzaklık <br>(milyon kilometre)!!Güneş'e uzaklık<br>(Dünya uzaklığının 1/10 u cinsinden)
|-
|Merkür||57.9||3.9
|-
|Venüs||108.2||7.2
|-
|Dünya||149.6||10
|-
|Mars||2279.9||15.2
|-
|Jupiter||778.6||52.0
|-
|Saturn||1433.5||95.8
|}
== Matematiksel ifadesi ==
Yasaya göre Güneş'ten dışarı doğru her gezegenin a ile ifade edilen yarı büyük ekseni, Dünya'nın yarı büyük ekseni = 10 olacak şekilde birimlerle gösterildiğinde
| |||