Galileo Galilei: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
YBot (mesaj | katkılar)
Arşiv bağlantısı eklendi
düzeltme AWB ile
33. satır:
Galileo, 15 Şubat 1564 tarihinde, o dönemde [[Floransa]] Dükalığı'na ait olan [[Pisa]]'da doğmuştur.<ref>{{Web kaynağı | last = O'Connor | first = J. J. | last2 = Robertson | first2 = E.F. | url = http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk/Biographies/Galileo.html | publisher = [[University of St Andrews]], Scotland | work = The MacTutor History of Mathematics archive | title = Galileo Galilei | accessdate = 24 Temmuz 2007 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20180816015108/http://www-history.mcs.st-andrews.ac.uk:80/Biographies/Galileo.html | arşivtarihi = 16 Ağustos 2018}}</ref> Altı kardeşin en büyüğü olan Galileo'nun babası ünlü bir lavtacı ve müzisyen olan Vincenzo Galilei ve annesi Giulia Ammannati 1562 yılında evlenmişti. Galileo babasından erken yaşta lavta tekniği, otoriteyi sorgulama yetisini,<ref>John Gribbin. ''The Fellowship: Gilbert, Bacon, Harvey, Wren, Newton and the Story of the Scientific Revolution''. The Overlook Press, 2008. s. 26.</ref> dikkatli [[ölçüm]] ve [[deney]] yapma, ritmi müzikal bir şekilde irdeleme ve matematik ile deneysel yollarla sonuca ulaşma becerilerini aldı. Galileo'nun beş kardeşinden ikisi bebekken öldü. Diğerlerinden en küçüğü Michelangelo da yetenekli bir lavtacı ve müzisyen oldu, ancak Galileo'nun gençliğinde mali sıkıntılara yol açtı. Michelangelo babası tarafından kayınbiraderlerine söz verilmiş olan başlık paralarının kendine düşen kısmını ödeyemedi ve ona bu yüzden davalar açıldı. Galileo da zaman zaman kardeşine müzikal projeleri için borç verdi. Bu mali sıkıntılar Galileo'da erken yaşta para edecek buluşlar yapma isteği doğurmuştur.
 
Galileo sekiz yaşındayken ailesi Floransa'ya taşındı, ancak o iki yıl Jacopo Borghini ile yaşadı. Daha sonra Floransa'nın 35 kilometre güneybatısındaki Vallombrosa'daki Camaldolese Manastırı'nda eğitim gördü.<ref>{{citeKitap bookkaynağı |first=John |last=Gribbin |authorlink=John Gribbin |title=Science. A History. 1543–2001 |url=https://books.google.com/books?id=DCUD9E-x8iEC&printsec=frontcover |page=[https://books.google.com/books?id=DCUD9E-x8iEC&pg=PT107&dq=inVallombrosa+Vallombrosa+%22Vallombrosa+Abbey%22 107] |publisher=Penguin |location=Londra |year=2009 |origyear=[https://books.google.com/books?id=rrraAAAAMAAJ 2002] |isbn=978-0-14-104222-0}}</ref>
 
=== Adı ===
64. satır:
Grassi'nin görüşleri 'Meteorlar Hakkında Görüş' adlı makalede Galileo ve Mario Guiducci tarafından eleştirilmiştir.<ref name="discourse on comets">[[#Reference-Galileo&Guiducci-1960|Galilei & Guiducci (1960)]].</ref><ref name="authorship of discourse">[[#Reference-Drake-1960|Drake (1960, s. xvi)]].</ref><ref name="criticism of previous theories">[[#Reference-Drake-1957|Drake (1957, s. 222)]], [[#Reference-Drake-1960|Drake (1960, s. xvii)]].</ref> Çoğunlukla Galileo tarafından yazılan bu makalede özgür bir meteor teorisi sunulmamış ancak şimdi yanlış olduğu kabul edilen varsayımlara yer verilmiştir. Açılış paragrafında Cizvit Christopher Scheiner ve Collegio Romano'nun profesörlerine hakaret eden makale, Cizvitleri gücendirmiştir.<ref name="jesuits offended">[[#Reference-Sharratt-1994|Sharratt (1994, s. 135)]], [[#Reference-Drake-1960|Drake (1960, s. xvii)]].</ref> Grassi kendi makalesi 'Astronomik ve Felsefi Denge''de öğrencisi Lothario Sarsio Sigensano adı altında Galileo'</nowiki>ya karşı çıkmıştır.<ref name="astronomical balance">[[#Reference-Grassi-1960b|Grassi (1960b)]].</ref>
 
Il Saggiatore Galileo'nun bu makaleye cevabı idi.<ref name="the assayer">[[#Reference-Galileo-1960|Galilei (1960)]].</ref> Oldukça yıkıcı olan kitap,<ref name="masterpiece of polemics">[[#Reference-Sharratt-1994|Sharratt (1994, s. 137)]], [[#Reference-Drake-1957|Drake (1957, s. 227)]].</ref> bir polemik edebiyat başyapıtı olarak kabul edilmektedir.<ref name="withering scorn">[[#Reference-Sharratt-1994|Sharratt (1994, ss. 138-142)]].</ref> Sarsi'nin argümanları ağır bir aşağılamaya maruz tutulmuş ve kitap itham edildiği Papa 8. Urban'ı ve genel halkı oldukça mutlu etmiştir.<ref name="assayer success">[[#Reference-Drake-1960|Drake (1960, s. xix)]].</ref> Urban on yıl kadar önce Roma'da Galileo'nun tarafını tutmuştur.<ref>{{citeKitap bookkaynağı |last=Alexander |first=Amir |authorlink=Amir Alexander |title=Infinitesimal: How a Dangerous Mathematical Theory Shaped the Modern World |year=2014 |page=131 |publisher=[[Scientific American]] / [[Farrar, Straus and Giroux]] |isbn=978-0-374-17681-5}}</ref>
 
Galileo'nun Grassi ile olan polemiği birçok Cizvit'i gücendirmiş ve fikirlerinden soğutmuştur.<ref name="jesuit alienation">[[#Reference-Drake-1960|Drake (1960, s.vii)]].</ref> Galileo ve arkadaşları daha sonra bu Cizvitlerin mahkumiyetinde rol oynadığını düşünse de bu yönde fazla delil bulunmamaktadır.<ref name="jesuits responsible">[[#Reference-Sharratt-1994|Sharratt (1994, s. 175)]].</ref><ref name="evidence of jesuits">[[#Reference-Sharratt-1994|Sharratt (1994, ss. 175-178)]], [[#Reference-Blackwell-2006|Blackwell (2006, s. 30)]].</ref>
70. satır:
=== Güneşmerkezcilik hakkındaki uyuşmazlık ===
[[Dosya:Galileo facing the Roman Inquisition.jpg|thumb|[[Cristiano Banti]]'nin 1857 yılında resmettiği ''Galileo'nun [[Roma engizisyonu]] ile yüzleşmesi'']]
Galileo'nun kilise ile münakaşasından önce Katolik dünyasında çoğu eğitimli insan ya Aristoteles'in dünyamerkezli görüşünü veya Tycho'nun güneş ve dünya merkezli teorilerin karışımı olan görüşlerini kabul etmekteydi.<ref>{{citeKitap bookkaynağı |last=Blackwell |first=Richard |title=Galileo, Bellarmine, and the Bible |date=1991 |publisher=University of Notre Dame Press |location=Notre Dame |isbn=978-0-268-01024-9 |page=25 |url=https://books.google.com/books/about/Galileo_Bellarmine_and_the_Bible.html?id=MHnwAAAAMAAJ}}</ref><ref name="Hannam, James 2011. p303-316">Hannam, James. "The Genesis of Science". 2011. ss. 303–316.</ref> Güneş merkezli teorilerin ana sorunu, doğru olması durumunda yıllık bir yıldız paralaksı gözlemlenmesi gerektiği, ancak bunun var olmadığıydı.<ref name="Hannam, James 2011. p303-316"/> Bir yıldızın uzaklığıyla bu gözlemin zorluğunun doğru orantılı olması nedeniyle 19. yüzyıla kadar bu gözlemi yapabilecek hassassiyette aletler bulunmuyordu (ancak 17.yüzyılda sapınçın gözlemlenmesi güneşmerkezciliğin kabul edilmesini sağladı). Güneşmerkezci teoriler eski çağlardan beri var olsa da yakın zamanda Nicolaus Copernicus tarafından canlandırılmışlardı. Kopernik, yıldızların çok uzak olması nedeniyle paralaksın önemsiz olduğunu savundu. Ancak Tycho Brahe yıldızların ölçülebilir bir görünür büyüklüğü olması nedeniyle eğer güneşmerkezcilerin savunduğu kadar uzak olsalardı çok büyük olmaları gerektiğini ve güneşten veya herhangi bir gökcisminden daha büyük gözükmeleri gerektiğini savundu. Tycho'nun sisteminde yıldızların Satürn'ün hemen gerisinde olduğunu ve güneşle aynı boyda olduklarını düşünüyordu. O dönemde hiçbir kurum güneşmerkezciliği yalanlamıyordu ve hatta Papa 13. Gregory 1582'de bunu takvimi düzenlemek için kullandı.
 
Kopernik'ten sonraki yıllarda güneşmerkezcilik tartışmasız bir konuydu, ancak yıldızsal paralaksın yokluğu bunu kabul edilen bir teori olmaktan alıkoydu. Özellikle İtalyanlar için, Karşı Reformasyon'un ertesinde ve 30 Yıllık Savaşlara neden olan olaylardan sonra Papa'ya karşı gelmek tehlikeli bir şeydi. İncil'deki bazı kısımlar da dünyamerkezci teorileri desteklemekteydi. Galileo güneşmerkezciliğin İncil'e karşı gelmediğini savundu. Aziz Augustine'in görüşü olan şiir, şarkı ve eski yazıların her zaman olduğu gibi anlaşılmaması gerektiğini düşündü. Galileo yazarların güneşin doğup battığı sabit bir dünya sisteminden bahsettiklerini ve dönüş hareketi dışında hareketleri açıkladıklarını yazdı.<ref name="Graney and Danielson, 2014">Graney and Danielson ([[#CITEREFGraneyDanielson2014|2014]]).</ref>
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Galileo_Galilei" sayfasından alınmıştır