Sovyet atom bombası projesi: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
Same image, better quality (GlobalReplace v0.6.5)
→‎top: düzeltme AWB ile
1. satır:
[[Dosya:Igor Kurchatov 1939.jpg|thumb|sağ|250px|[[İgor Kurçatov]], 1930'larda [[Sankt-Peterburg|Leningrad]]'da atom çalışmalarını sürdürüyor.]]
'''Sovyet atom bombası projesi''' ([[Rusça]]: Советский проект атомной бомбы, ''Sovetskiy proyekt atomnoy bomby''), [[Sovyetler Birliği Komünist Partisi Genel Sekreteri]] [[Josef Stalin]]'in [[II. Dünya Savaşı]] sırasında [[Sovyetler Birliği]]'nin [[nükleer silah]] geliştirmesi için yetkilendirdiği<ref name="Pegasus Books, Bagott">{{citeKitap bookkaynağı|last1=Baggott|first1=Jim|title=The First War of Physics: The Secret History of the Atom Bomb, 1939-1949|date=2010|publisher=Pegasus Books|location=New York|isbn=9781605987699|url=https://books.google.com/books?id=qSJbBAAAQBAJ&pg=PT312&dq=soviet+atomic+bomb+project&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwiFpJeQzbnTAhVY8WMKHVlzB2MQuwUISTAH#v=onepage&q=soviet%20atomic%20bomb%20&f=false|accessdate=2 Eylül 2017|language=en|format=googlebooks}}</ref> araştırma ve geliştirme programı.<ref name="nuclearweaponarchive, part I">{{Web kaynağı | last1 = Sublette | first1 = Carey | title = The Soviet Nuclear Weapons Program | url = http://nuclearweaponarchive.org/Russia/Sovwpnprog.html | website = nuclearweaponarchive.org | publisher = nuclearweaponarchive, part I | accessdate = 21 April 2017 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20170903171330/http://nuclearweaponarchive.org/Russia/Sovwpnprog.html | arşivtarihi = 3 Eylül 2017}}</ref><ref name="History Today">{{Web kaynağı | last1 = Swift | first1 = John | title = The Soviet-American Arms Race | url = http://www.historytoday.com/john-swift/soviet-american-arms-race | website = www.historytoday.com | publisher = History Today | accessdate = 2 Eylül 2017 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20170529224737/http://www.historytoday.com/john-swift/soviet-american-arms-race | arşivtarihi = 29 Mayıs 2017}}</ref>
 
[[İgor Kurçatov]]'in başında olduğu çalışma grubu dahil pek çok Sovyet bilim çevresi, bir atom bombası yapabilme imkanını 1930'larda tartışmış olmasına karşın<ref>{{Web kaynağı | başlık = К ИСТОРИИ СОЗДАНИЯ ПЕРВОЙ ОТЕЧЕСТВЕННОЙ ЯДЕРНОЙ БОМБЫ | url = http://engine.aviaport.ru/issues/63/page58.html | yayıncı = Aviaport.ru | erişimtarihi = 2 Eylül 2017 | dil = Rusça | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160927112510/http://engine.aviaport.ru:80/issues/63/page58.html | arşivtarihi = 27 Eylül 2016}}</ref><ref>{{Web kaynağı | başlık = Памяти Льва Владимировича Мысовского (К семидесятипятилетию со дня рождения) | url = http://ufn.ru/ru/articles/1963/11/g/ | yayıncı = Ufn.ru | erişimtarihi = 2 Eylül 2017 | dil = Rusça | arşivurl = http://web.archive.org/web/20170810051620/http://ufn.ru/ru/articles/1963/11/g/ | arşivtarihi = 10 Ağustos 2017}}</ref> 1940'ta tam programlı atomik silah geliştirmek için somut bir teklifte bulundu.<ref>{{Web kaynağı | başlık = Национальный научный центр Харьковский физико - технический институт | url = http://www.kipt.kharkov.ua/ru/bhr.html | erişimtarihi = 2 Eylül 2017 | dil = Rusça | arşivurl = http://web.archive.org/web/20170810090300/http://www.kipt.kharkov.ua/ru/bhr.html | arşivtarihi = 10 Ağustos 2017}}</ref><ref>{{Web kaynağı | başlık = Физика низких температур в Харькове | url = http://www.ilt.kharkov.ua/bvi/general/phys_k_r.html | yayıncı = Kharkov.ua | erişimtarihi = 2 Eylül 2017 | dil = Rusça | arşivurl = http://web.archive.org/web/20170810051519/http://www.ilt.kharkov.ua/bvi/general/phys_k_r.html | arşivtarihi = 10 Ağustos 2017}}</ref><ref>{{Web kaynağı | soyadı1 = Грабовский | ad1 = Сергей | başlık = Харьков-1940: атомная прелюдия | url = https://day.kyiv.ua/ru/article/panorama-dnya/harkov-1940-atomnaya-prelyudiya | yayıncı = Kyiv.ua | erişimtarihi = 2 Eylül 2017 | dil = Rusça | arşivurl = http://web.archive.org/web/20170903171342/https://day.kyiv.ua/ru/article/panorama-dnya/harkov-1940-atomnaya-prelyudiya | arşivtarihi = 3 Eylül 2017}}</ref> Sovyet istihbaratı tarafından toplanan [[Amerika Birleşik Devletleri]]'nin gizli [[Manhattan Projesi]]'ne dair bilgiler neticesinde bu programa cevaben tam ölçekli program başlatıldı.
 
Sovyet fizikçi [[Giorgi Flyorov]], Alman, Amerikalı ve İngiliz bilim insanlarının [[fisyon]] konusundaki bilimsel yayınların göze çarpan sessizliği nedeniyle, [[Müttefik Devletler]]in 1939'dan beri gizlice "[[Kitle imha silahı|süper-silah]]" geliştirdiklerinden şüphelendi.<ref name="History Today" /> Flyorov Stalin'e bir mektup yazarak 1942'de bu programı başlatması çağrısında bulundu.<ref name="Yale University Press, Holloway">{{citeKitap bookkaynağı|last1=Holloway|first1=[by] David|title=Stalin and the bomb : the Soviet Union and atomic energy|date=1994|publisher=Yale University Press|location=New Haven|isbn=0300066643|pages=421|edition=1|url=https://books.google.com/books?id=ICO6aUnQ2KcC&pg=PA78&dq=Stalin+Flyorov&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwj9x6e8_LTTAhXJyVQKHd_uCIsQ6wEISDAG#v=onepage&q=Stalin%20Flyorov&f=false|accessdate=2 Eylül 2017|language=en}}</ref> [[Barbarossa Harekâtı]] sonrası [[Doğu Cephesi (II. Dünya Savaşı)|Sovyetler Birliği'nin Nazi istilasına uğraması]] nedeniyle ilk girişimler yavaşladı ve proje büyük oranda ABD'de çalışan casusların [[Manhattan Projesi]]'ne dair verdiği bilgilerle ilerledi.<ref name="nuclearweaponarchive, part I"/>
 
1945'te [[II. Dünya Savaşı]]'nı resmi olarak sona erdiren [[Japon İmparatorluğu]]'ndaki [[Hiroşima ve Nagasaki'ye atom bombası saldırısı]]nın öğrenilmesinin ardından program ağırlıklı olarak Nazi silah projesi ve ABD Manhattan Projesi hakkında etkili istihbarat toplanması yoluyla devam etti.<ref name="US DOE">{{Web kaynağı | last1 = US DOE | title = Manhattan Project: Espionage and the Manhattan Project, 1940-1945 | url = https://www.osti.gov/opennet/manhattan-project-history/Events/1942-1945/espionage.htm | website = www.osti.gov | publisher = US DOE | accessdate = 2 Eylül 2017 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20170822211750/https://www.osti.gov/opennet/manhattan-project-history/Events/1942-1945/espionage.htm | arşivtarihi = 22 Ağustos 2017}}</ref> Sovyetler yakalanan Nazi bilim insanlarını programlarına katmak için yoğun çaba harcadı ve program yoğun olarak Sovyet istihbarat teşkilatlarına gelen casusluk bilgileriyle devam etti.<ref name="Lulu.com, Strickland">{{citeKitap bookkaynağı|last1=Strickland|first1=Jeffrey|title=Weird Scientists: the Creators of Quantum Physics|date=2011|publisher=Lulu.com|location=New York|isbn=9781257976249|pages=549|url=https://books.google.com/books?id=ivDBAwAAQBAJ&pg=PA242&dq=Russian+alsos&hl=en&sa=X&ved=0ahUKEwjwm7CEhrXTAhXKsVQKHQBXBE4QuwUIMjAC#v=onepage&q=Russian%20alsos&f=false|accessdate=2 Eylül 2017|language=en}}</ref>
 
29 Ağustos 1949 tarihinde [[Kazakistan Sovyet Sosyalist Cumhuriyeti]]'nin [[Semey]] şehrind ABD'nin [[Fat Man]] tasarımına dayanan ve [[RDS-1]] adı verilen ilk başarılı atom bombası testini gizlice gerçekleştirdi.<ref name="nuclearweaponarchive, part I"/>