İbrahim Halil Han: Revizyonlar arasındaki fark

[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
İçerik silindi İçerik eklendi
→‎Saltanatı: düzeltme AWB ile
→‎Saltanatı: düzeltme AWB ile
42. satır:
1780'lerde İbrahim Halil Han, Doğu Kafkasya'nın en güçlü yöneticilerinden biri olarak ortaya çıktı. Devrinde Karabağ Hanlığı çok büyük suretle gelişme gösterdi. Şuşa'da ilim ve sanat adamlarından oluşan sınıf vardı. Şehirde inşaat çalışmaları yaygındı. Şuşa inşa ediliyor, han sarayları, konutlar, kale duvarları inşa ediliyor, yeni okullar açılıyordu. Dönemin önde gelen şairi [[Molla Penah Vâkıf]], İbrahim Halil'in davetini kabul ederek Kazah'dan Şuşa'ya gitti. Şiirle birlikte, astronomi ve matematikte bilen Vakıf, Karabağ Hanlığı'nın tarihinde önemli bir yere sahiptir. Sarayda başvezir görevine getirilen şair, hanlığın dış, iç ve askeri politikalarının belirlenmesinde kilit rol oynar ve çok geçmeden Karabağ Hanlığı uluslararası alanda kabul görür. Fakat bu ilerleme yanında özerkliklerini kaybetme korkusu da yaşıyorlardı. [[İran]], [[Osmanlı İmparatorluğu]] ve [[Rus İmparatorluğu]] bu alanda hakim bir pozisyon için savaşıyorlardı. Bunun yanında Azerbaycan hanlıkları birbirlerinin topraklarını ele geçirmeye çalışıyorlardı. Bu nedenle, hanlıklar güçlü devletlerden ve komşu hanlıklardan güvenilir müttefikler aradılar.
 
İbrahim Halil Han, Kafkas dağlarından Tebriz'e kadar olan Müslüman yönetimli toprakların çoğunu egemenliği altına almak istiyordu, ama nihayetinde İran'da yükselen [[Kaçarlar|Kaçar]] iktidarı karşısında çabalarını frenlemek zorunda kaldı. Daha sonra, [[Kartli-Kaheti Krallığı]] Kralı [[II. İrakli]] ile ittifak yapmış, ikisi de [[Erivan Hanlığı]]'nın işlerine karışmış ve [[Gence Hanlığı]]'nı kuklalarına vermiştir. İttifak, II. İrakli'nin 1783 yılında [[Georgiyevsk Antlaşması]]'nda Rus himayesini kabul etmesinin ardından zayıfladı. İbrahim Halil Rus yetkililerle temas kurdu, ancak resmi bir anlaşma imzalamadı.<ref>{{citeDergi journalkaynağı|last=Atkin|first=Muriel|title=The Strange Death of Ibrahim Khalil Khan of Qarabagh|journal=Iranian Studies|date=Winter–Spring 1979|volume=12|issue=1/2|pages=79–107|url=https://www.jstor.org/discover/10.2307/4310310?uid=3738048&uid=2134&uid=2&uid=70&uid=4&sid=21101505644813|publisher=International Society for Iranian Studies|doi=10.1080/00210867908701551}}</ref>
 
1795 yılında İran hükümdarı [[Ağa Muhammed Şah]], İran'ın bölgedeki egemenliğini tekrar sağlamak için Karabağ Hanlığı'na saldırdı. Gence, Nahçıvan ve Erivan'ın hanları şahın egemenliğini kabul etti, ancak İbrahim Han direnişe geçti. Savaşta yenildi ve [[Şuşa Kalesi]]'ne geri çekildi. Uzun süren bir kuşatmadan sonra, Ağa Muhammed Şah kaleyi ele geçiremedi ve bölgeyi terk etti. Sözlü bir ateşkes söz konusu olduğunda İbrahim Han, [[Kaçar Hanedanı]]'nın üstünlüğünü kabul etti ve Karabağ Hanı olarak yönetime devam etmesine izin verildi. 1796'da Ağa Muhammed Şah'ın İran'a dönüşünden sonra Çariçe [[II. Katerina]], ordusuna Kafkasya'yı fethetmesini emretti. İbrahim, Rus komutanlarıyla müzakereye başladı ve Karabağ'da yönetimini sürdürmesi karşılığında onlarla işbirliği yapmayı kabul etti. II. Katerina öldükten kısa bir süre sonra, halefi [[I. Pavel (Rusya)|I. Pavel]], bölgedeki planlarını terk etti ve Rus birliklerini geri çağırdı.