|
[[Dosya:Kadinlar Saltanati.jpg|thumb|200px|[[Ahmet Refik Altınay]]'ın '''Kadınlar Saltanatı''' adlı kitabının [[1916]] baskısında kullandığı temsili resim (Latin Alfabesiyle alt başlık: '''Eski Osmanlıda Hanım ve Hizmetçisi''')]]'''Kadınlar saltanatı''' ([[Osmanlıca]]: '''قادينلر سلطنتي'''), [[Osmanlı İmparatorluğu]]'nda [[haseki sultan]]ların veya [[valide sultan]]ların veya Hanım Sultanların (hatta [[Mihrimah Sultan]] ve [[Fatma Sultan (I. Ahmed'in kızı)|Fatma Sultan]] örneklerinde görüldüğü gibi, bir padişah kızının veya Kösem ve Safiye Sultan örneklerindeki gibi Büyük Valide Sultanların) devlet yönetimine müdahale etmeleri, zaman zaman bizzat devleti yönetmelerine verilen addır.<ref name="Ortaylı">İlber Ortaylı: ''Tarihimiz ve Biz'', Timaş, sf.119</ref>. Dönem büyük ölçüde [[Osmanlı Devleti duraklama dönemi|Osmanlı İmparatorluğu'nun duraklama dönemine]] denk gelir. [[Kanuni Sultan Süleyman]]’ın yaşlılık döneminde [[1540]] civarı başlamış, [[1656]] yılında [[Köprülü Mehmet Paşa]]’nın sadrazam oluşuna kadar devam etmiştir<ref>İlber Ortaylı: ''Son İmparatorluk Osmanlı'', Timaş sf.78 ISBN 975-263-490-7</ref>.
==Tanım==
Hürrem Sultan, Osmanlı tarihinde devlet işleriyle ilgilenen ilk kadın olarak bilinir. Hürrem Sultan kendi mührünü bastırmış, divan toplantılarını tel örgülü bir pencereden izlemiş ve fikirlerini padişaha sunmuştur. Buna benzer birçok devrimci hareketi ile Kadınlar saltanatını başlattığı kabul edilir.
Hürrem Sultan Osmanlı tarihinde bir padişahla resmî nikahla evlenmiş ilk [[Haseki Sultan]] olma özelliğini taşımaktadır. Bu evlilik [[Kanuni Sultan Süleyman]]'ın daha önceki nikahsıznikâhsız eşi olan [[Mahidevran Sultan]]'ın etkisinin azalmasına neden olmuştur. Ancak Mahidevran Sultan yeniçeriler tarafından çok sevilen ve geleceğin padişahı gözüyle bakılan [[Şehzade Mustafa]]'nın annesi olarak hala müstakbel Valide Sultan durumundaydı.durumunu Ayrıcasürdürmüştür. Kanuni Sultan Süleyman'ın sadrazamı olan ve padişaha kardeş kadar yakın ve güçlü bir devlet adamı olan [[Pargalı Damat İbrahim Paşa|İbrahim Paşa]]'nın da[[1536]] padişahayılında, kardeşŞehzade kadarMustafa'nın yakınise ve[[1553]] güçlüyılında <ref>{{Web kaynağı | url = http://www.radikal.com.tr/yazarlar/oral_calislar/sehzade_mustafa_oldurulmeseydi-1290007 | başlık = Şehzade Mustafa öldürülmeseydi... | tarih = 10 Şubat 2015 | erişimtarihi = 25 Şubat 2015 | yazar = Oral Çalışlar | yayıncı = radikal.com.tr | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150630164628/http://www.radikal.com.tr/yazarlar/oral_calislar/sehzade_mustafa_oldurulmeseydi-1290007 | arşivtarihi = 30 Haziran 2015}}</ref> Kanuni'nin emriyle öldürülmelerinden sonra Hürrem Sultan büyük bir devletgüç kazandı. Bazı tarihçiler Kanuni’nin [[1553]] yılında Şehzade Mustafa’yı öldürtmesini Hürrem Sultan’ın etkisine bağlar.<ref>Rüknü Özkök - Mustafa Barış Özkök: ''Malazgirt'ten Dumlupınar'a'' sf.150 ISBN 978-605-111-252-7</ref> Bu sayede Hürrem Sultan'ın oğlu [[II. Selim]]’e padişahlık yolu açılmış adamıydıoldu.
Ayrıca Hürrem Sultan, o zamana kadar başka Osmanlı padişah eşlerinde görülmemiş şekilde dış siyasetle ilgilenmiş, diplomatik yazışmalar yapmıştır. Kanuni’nin padişahlığının ikinci senesinde Rodos şövalyelerine karşı Rodos seferinin açılmasını teşvik ettiği ve sonraki yıllarda İran seferlerine destek verdiği düşünülen Hürrem Sultan, 1548’te1548’de Kanuni İkinci İran seferinde iken Lehistan tahtına çıkan yeni krala tebrik mektubu yazmış ; ve hediyeler göndermiştir. ▼İbrahim Paşa'nın [[1536]] yılında, Şehzade Mustafa'nın ise [[1553]] yılında <ref>{{Web kaynağı | url = http://www.radikal.com.tr/yazarlar/oral_calislar/sehzade_mustafa_oldurulmeseydi-1290007 | başlık = Şehzade Mustafa öldürülmeseydi... | tarih = 10 Şubat 2015 | erişimtarihi = 25 Şubat 2015 | yazar = Oral Çalışlar | yayıncı = radikal.com.tr | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150630164628/http://www.radikal.com.tr/yazarlar/oral_calislar/sehzade_mustafa_oldurulmeseydi-1290007 | arşivtarihi = 30 Haziran 2015}}</ref> Kanuni'nin emriyle öldürülmelerinden sonra Hürrem Sultan büyük bir güç kazandı. Birçok tarihçi Kanuni’nin [[1553]] yılında Şehzade Mustafa’yı öldürtmesini Hürrem Sultan’ın etkisine bağlarlar.<ref>Rüknü Özkök - Mustafa Barış Özkök: ''Malazgirt'ten Dumlupınar'a'' sf.150 ISBN 978-605-111-252-7</ref> Bu sayede Hürrem Sultan'ın oğlu [[II. Selim]]’e padişahlık yolu açılmış oldu.
▲Ayrıca Hürrem Sultan, o zamana kadar başka Osmanlı padişah eşlerinde görülmemiş şekilde dış siyasetle ilgilenmiş, diplomatik yazışmalar yapmıştır. Kanuni’nin padişahlığının ikinci senesinde Rodos şövalyelerine karşı Rodos seferinin açılmasını teşvik ettiği ve sonraki yıllarda İran seferlerine destek verdiği düşünülen Hürrem Sultan, 1548’te Kanuni İkinci İran seferinde iken Lehistan tahtına çıkan yeni krala tebrik mektubu yazmış; hediyeler göndermiştir.
[[Dosya:Mihrimah-zygmunt(1548).jpg|thumb|150px|sol|Mihrimah Sultan'ın [[1548]] yılında [[Lehistan Krallığı|Lehistan Kralı]] [[II. Zygmunt August|II. Zygmunt]]'a tahta geçmesi dolayısıyla gönderdiği kutlama mektubu]]
=== Mihrimah Sultan (1558–1578) ===
Kanuni Sultan Süleyman'ın Hürrem Sultan'dan olan kızı [[Mihrimah Sultan]] da olgun bir yaşa geldikten sonra annesiyle birlikte büyük bir güç kazanmış, sadrazam olan eşi [[Damat Rüstem Paşa|Rüstem Paşa]]'yla birlikte imparatorluğun en güçlü kişilerinden biri halinehâline gelmiştir. Hem Hürrem Sultan'ın, hem de Mihrimah Sultan'ın, Osmanlı İmparatorluğu'nun [[Lehistan Krallığı]]'yla barış içerisinde olmasınıolmasının sağlamasında paylarınınsağlanmasında büyük payları olduğu ileri sürülmektedirdüşünülür.<ref>[http://arama.hurriyet.com.tr/arsivnews.aspx?id=276983 Hürriyet Gazetesi]</ref>. Her iki sultanın da [[Lehistan Krallığı|Lehistan Kralı]] [[II. Zygmunt August|II. Zygmunt]]'un tahta geçmesini kutlamak için yolladıkları mektuplar Polonya Devlet Arşivlerinde muhafaza edilmektedir<ref>[http://dziedzictwo.polska.pl/katalog/skarb,List_sultanki_Mihrumah_do_Zygmunta_Augusta_z_1548_roku,gid,176984,cid,178.htm List sułtanki Mihrumah do Zygmunta Augusta z 1548 roku, Polonya Devlet Arşivleri]</ref>.
Nitekim Mihrimah Sultan o kadar zengindi ve devlet işleriyle o kadar ilgiliydi ki, babası Kanuni Sultan Süleyman'ı [[Malta Seferi (1565)|Malta Seferi]]'ne çıkmaya ikna etmek için kendi cebinden ödeyeceği paralarla 400 gemi yaptıracağına söz vermişti<ref>[http://www.allaboutturkey.com/suleyman.htm Suleyman the Magnificent]</ref>. Mihrimah Sultan'ın gücü anne ve babasının ölümünden sonra da devam etti. Ölene kadar padişah kardeşi [[II. Selim]]'in en yakın danışmanlarından biri olarak kaldı.
=== Nurbanu Sultan (1566–1583) ===
Mihrimah Sultan'ın ölümünden sonra bu sefer de [[II. Selim]]’in Venedikli eşi [[Nurbanu Sultan]] güç kazandı. Eşinin padişahlığı dönemindeki etkisi oğlu [[III. Murat]]’ın döneminde daha da artmıştırarttı. Avrupa ile ilgilenmişilgilendi, [[Venedik Cumhuriyeti]]'yle Yahudi asıllı kirası (sekreteri) [[Ester Handali]] aracılığıyla hediye alışverişinde bulunmuşbulundu<ref name="Safiye">Venice and the Islamic world, 828-1797, Issue 6921, By Stefano Carboni, Institut du monde arabe (Fransa), Yale University Press, 2007.</ref>., [[Fransızlar|Fransız]] kraliçesi [[:en:Catherine de' Medici|Catherine de Medici]] ile mektuplaşmıştırmektuplaştı.<ref>http://arama.hurriyet.com.tr/arsivnews.aspx?id=7836090</ref> Oğlunun padişahlığı döneminde, Venedik taraflısı bir politika izlemiş veizleyerek Venedik’le uzunca bir barış dönemi yaşanmasını sağlamıştırsağladı<ref name="Safiye"/>.
=== Safiye Sultan (1583–1603) ===
| 