Simya: Revizyonlar arasındaki fark

{{diğer anlamıanlamı2|Simya (anlam ayrımı)}}

'''Simya''' veya '''alşimi'''; ([[Arapça]]'daki "al-Kimiya" kelimesinden gelir, [[İngilizce']]ye "alchemy" olarak geçmiştir). Hemhem doğanın ilkel yollarla araştırılmasına hem de erken dönem bir ruhani felsefe disiplinine işaret eden bir terimdir. Simya; [[kimya]], [[metalurji]], [[fizik]], [[tıp]], [[astroloji]], [[semiotik]], [[mistisizm]], [[spiritüalizm]] ve [[sanat]]'ı bünyesinde barındırır.

Bazı simyagerler gerçekten kaçık veya şarlatan olsa da, çoğu entelektüel akademisyenler ve önemli bilim adamlarıdır. Mesela, [[Isaac Newton]] ve [[Robert Boyle]]'un simyacı olduğu bilinmektedir. Bu gibi yenilikçi kişiler kimyasal maddelerin doğasını ve işleyişini araştırmayı denemişlerdir. Bu gibi simyagerler fiziki evrenin sırlarını keşfetmeye çabalarken deney yapmaya, geleneksel bilgi ve tekniklere, genel-geçer ampirik ilkelere ve kuramsal fikirlere dayanmak zorundaydılar.

Simyagerlerin en çok bilinen iki hedefi madenlerin altına dönüştürülmesi ve bütün hastalıkları iyileştirecek ve hayatı sonsuz biçimde uzatacak "[[pancea]]" (ölümsüzlük iksiri) yaratılmasıdır. Bu konu [[Petrus Bonus]] ve [[Jean de Roquetaillade]]'in yapıtlarında ele alınmıştır. [[Orta Çağ]]'dan itibaren Avrupalı simyagerler hem madenleri altına çevirecek hem de ölümsüzlük iksiri yaratılmasında kullanılacak efsanevi bir madde olan "[[felsefe taşı]]"nın (philosopher's stone) bulunması için büyük çaba sarfettiler. Simyagerler, yüzyıllar boyunca büyük saygınlık gördüler ve destek aldılar. Bu saygınlık ve desteğin nedeni ne hedefleri (altın ve pancea) ne de yazınlarına hakim olan mistik ve felsefi görüşlerdi. Saygınlık ve desteğin nedeni zamanlarının kimya endüstrisine yaptıkları katkılardı. Bu katkılar arasında barutun keşfi, madenlerin test ve rafine edilmesi, metaller üzerindeki çalışmalar, mürekkep, kozmetik, boya üretimi, deri boyanması, seramik ve cam üretimi, likör ve esans üretimi vb. sayılabilir. (Avrupalı simyagerler arasında "aqua vitae" ([[Bengi su|Ab-ı hayat, Bengi Su, Hayat Suyu]]) üretiminin de popüler bir deney olduğu düşünülmektedir.)

[[Okültizm]]'in dallarından biri ya da kapsadığı alanlardan biri olarak görülen simya kimi kaynaklarda iç (ezoterik) simya ve dış (egzoterik) simya olarak ikiye ayrılmaktadır. Dış simyadaki bütün kavramlar [[Hermes Trismegistus]] inisiyasyonundaki ezoterik bilgilerin anlaşılamamış sembollerinden ibarettir. Örneğin, dış simyada madenlerin birbirine dönüşümünü sağlamak anlamına gelen “büyük eser” (magnum opus), iç simyada, inisiyatik bir eğitimin sonunda elde edilen spiritüel “aydınlanma”yı ifade eder. İç simyada inisiyasyonlardaki küçük [[misterler]]e ve büyük misterlere vakıf olma “küçük eser” ve “büyük eser” diye adlandırılmıştır. “[[Büyük eser]]”i gerçekleştiren kişinin “büyük sanat”ın sonunda “felsefe taşı”nı elde etmiş, “ölümsüzlük iksirini”ni içmiş olması, inisiyatik süreç sonunda aydınlanmış olmasını simgelerdi. “İlk madde”yi (materia prima) elde etmek ise, tüm madenlerin türediği madde cevherini elde etmek değil, ruhsal varlığın ilk halini, yani maddi dünyada doğmadan önceki saf hali, saf şuur halini elde etmek anlamına geliyordu. Metalin altına dönüşmesi sembolizminde simgelenen bir anlam da ‘[[Aura (teozofik)|aura]]’nın arınması, altın parlaklığını gösterecek bir saflığa ulaşmasıdır. [[Hermes Trismegistus]]’a dayanan ezoterik sembollerin, '''o sembolleri anlayabilecek inisiyatik eğitimden geçmemiş olanların eline geçmesi dış simyayı doğurmuştur.''' Bu bakımdan kimi yazarlar dış simyayı okültizm kapsamında, iç simyayı [[ezoterizm]] kapsamında ele alırlar.