Vikipedi

Hilâfetin kaldırılması: Revizyonlar arasındaki fark

Etkileşimli olarak geçmişe göz at
[kontrol edilmiş revizyon][kontrol edilmiş revizyon]
← Önceki sürümle aradaki farkSonraki sürümle aradaki fark →
İçerik silindi İçerik eklendi
GörselVikimetin
Nushirevan11 (mesaj | katkılar)
Devriyeler
32.138 değişiklik
k 216.175.20.82 tarafından yapılan değişiklikler geri alınarak, 185.125.231.239 tarafından değiştirilmiş önceki sürüm geri getirildi.
Etiket: Geri döndürme
Aybeg (mesaj | katkılar)
Devriyeler
47.243 değişiklik
Değişiklik özeti yok
2. satır:
'''Halifeliğin kaldırılması''' ([[3 Mart]] [[1924]]), [[Türkiye Büyük Millet Meclisi]]'nin 3 Mart 1924 günü çıkardığı kanunla [[halifelik]] makamının kaldırılmasıdır.
 
Devletin [[laik]]leştirilmesi yolunda yapılmış siyasî bir [[devrim]]dir. Bu karar ile 16. yüzyıldan itibaren [[Osmanlı padişahı|Osmanlı padişahlarının]] taşıdığı; son Osmanlı padişahı [[VI. Mehmed|Vahdettin]]'in ülkeyi terk etmesinden sonra TBMM tarafından [[AbdülmecitAbdülmecid Efendi]]'ye verilmiş olan halifelik unvanı ortadan kalkmıştır. Yasanın gerekçesi, birinci maddede "''halifeliğin hükümet, Cumhuriyet, yani TBMM’nin anlam ve kavramı içinde zaten saklı olduğu''" ifadesi ile açıklanmıştır.
 
== Tarihçe ==
Halife sözcüğü İslâmİslam devletlerinde [[Muhammed]]'den sonraki devlet başkanlığı kurumunu ifade eder.<ref name=tdvia>{{Web kaynağı | soyadı1 = Avcı | ad1 = Casim | başlık = Hilafet | url = http://islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c17/c170253.pdf | website = http://islamansiklopedisi.info | yayıncı = Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 17, yıl 1998 | erişimtarihi = 23 Ocak 2017 | arşivengelli = evet}}</ref> Halifelerin seçimle belirlendiği [[Dört Halife]] devrinden sonra saltanata dönüşen halifelik kurumu; 945 yılında [[Büveyhîler]]'in AbbasiAbbâsî hanedanınınHanedanı'nın başkenti [[Bağdat]]'ı işgalinden sonra farklı siyasi otoritelerin himayesindeki bir ruhani önderlik haline dönüşmüş ve 13.-16. yüzyıllarda [[Memluk]] himayesinde [[Mısır]]'da yaşamıştır.<ref name=tdvia/> 16. yüzyıl başında Mısır'ı fethedip AbbasiAbbâsî halifesini himayesine alan Osmanlı hükümdarı [[Yavuz Sultan Selim]], onun ölümünden sonra ''halife'' unvanını kendisi almış ve Sultan Selim'den sonra gelen Osmanlı hükümdarları bu unvanı taşımaya devam etmişlerdi.
 
Osmanlı Devleti [[I. Dünya Savaşı]] sonunda yıkıldı. Ankara'da kurulan bir meclis hükümeti ülkeyi yönetmekteydi. 1 Kasım 1922'de [[Saltanatın kaldırılması|Saltanat'ın Hilâfet'ten ayrılmasına]] ilişkin yasanın Meclis'ten geçmesi ile Osmanlı Devleti'nin son padişahı [[VI. Mehmed|Vahdettin]], halife sıfatıyla kalmıştır.<ref name=ramazan>{{Web kaynağı | soyadı1 = Boyacıoğlu | ad1 = Ramazan | başlık = Atatürk'ün Hilafet İle İlgili Görüşleri | url = http://www.atam.gov.tr/dergi/sayi-37/ataturkun-hilafetle-ilgili-gorusleri | website = http://www.atam.gov.tr/ | yayıncı = Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Mart 1997, Cilt XIII, sayı 37 | erişimtarihi = 23 Ocak 2017 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20160514163642/http://www.atam.gov.tr:80/dergi/sayi-37/ataturkun-hilafetle-ilgili-gorusleri | arşivtarihi = 14 Mayıs 2016}}</ref> [[VI. Mehmed|Vahdettin]]'in 17 Kasım 1922'de İngiliz harp gemisi HMS ''Malaya'' ile İstanbul'dan gizlice ayrılması üzerine 18 Kasım'da Meclis'te gizli bir oturum düzenlenmişti. Bu oturumda Vahdettin'in Halife unvanıyla İngilizlere başvurması onun bütün İslâmİslam âleminde ihaneti olarak değerlendirilmiş ve İslâmİslam imameti için TBMM tarafından yeni bir kişinin seçilip İslâmİslam âlemine bildirilmesine karar verilmiştir. Meclis 19 Kasım 1922 tarihli oturumunda seçime katılan 162 mebustan 142'sinin oyu ile<ref name=ayse>{{Web kaynağı | soyadı1 = Hür | ad1 = Ayşe | başlık = Mustafa Kemal'in 'altın vuruşu': Halifeliğin ilgası | url = http://www.radikal.com.tr/yazarlar/ayse-hur/mustafa-kemalin-altin-vurusu-halifeligin-ilgasi-1200340/ | website = http://www.radikal.com.tr/ | yayıncı = Radikal gazetesi, 6 Temmuz 2014 | erişimtarihi = 23 Ocak 2017 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20170111111051/http://www.radikal.com.tr/yazarlar/ayse-hur/mustafa-kemalin-altin-vurusu-halifeligin-ilgasi-1200340/ | arşivtarihi = 11 Ocak 2017}}</ref> Osmanlı hanedanıHanedanı üyesi [[AbdülmecitAbdülmecid Efendi]]'yi halife olarak seçti<ref name=nutuk>{{Web kaynağı | soyadı1 = Atatürk | ad1 = M. Kemal | yazar1 = Korkmaz, Zeynep (Yayına Hazırlayan) | başlık = Abdülmecit Efendi’ıin Büyük Millet Meclisi’nce Halife seçilmesi | url = http://www.atam.gov.tr/nutuk/abdulmecit-efendiiin-buyuk-millet-meclisince-halife-secilmesi | website = http://www.atam.gov.tr | yayıncı = Nutuk (Bugünkü Dille) kitabından | erişimtarihi = 23 Ocak 2017 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20140803141307/http://www.atam.gov.tr/nutuk/abdulmecit-efendiiin-buyuk-millet-meclisince-halife-secilmesi | arşivtarihi = 3 Ağustos 2014}}</ref>
 
Yeni halifenin kendine tanınan sınırların dışına çıkması, halkın ve bir kısım siyasetçilerin halifeye bağlılığının devam etmesi ve nihayet basında başlayan sert tartışmalar, gelişmeleri hilâfetin kaldırılması yönüne sürüklemiştir.<ref name=tdvia/>
 
== Hilafetin kaldırılmasına giden süreç ==
[[Dosya:AbdulmecidII.jpg||thumb|150px|Son Halifehalife [[Abdülmecid (halife)|Abdülmecid Efendi]]]]
Vahdettin'in kaçışı ve yeni Halife'nin seçimi 19 Kasım'da basın yoluyla halka duyurulmuştu.<ref name=diyanet>{{Web kaynağı | soyadı1 = Boyacıoğlu | ad1 = Ramazan | başlık = Hilafetten Diyanet İşleri Başkanlığı'na geçiş | url = https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=ePX_SaJ0b35Gq45swKG3lNmRtDc4-mwv82noNgR6EBZhSr5iwbAySAVgaSEQJ2c3 | website = https://tez.yok.gov.tr | yayıncı = Ankara Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Doktora tezi, 1992 | erişimtarihi = 23 Ocak 2017 | arşivengelli = evet}}</ref> Saltanatın kaldırılmasından sonra bu saltanatın başka bir adla aynı sülalede devam etmesini önlemek için Halifeliğin yetkisiz bir unvan olarak bırakılmasında hükumet büyük titizlik gösterdi.<ref name=diyanet/> Sade bir biat töreni düzenlenmesini isteyen Ankara hükumetinin bütün çabalara karşın Abdülmecid Efendi gösterişli bir törenle halifeliği üstlendi.<ref name=tdvia/><ref name=ayse/>
 
Meclis'teki gelenekselci hilafet taraftarları, hilafete siyasal bir otorite kazandırmak istiyorlardı. Muhalifler bu yoldaki düşünce ve isteklerini 15 Ocak 1923'te dağıttıkları bir risale ile ortaya koydular.<ref name=hasan>{{Web kaynağı | soyadı1 = Türker | ad1 = Hasan | başlık = Basında "Hanedan-ı Hilafet" Tartışmaları ve Hilafetin Kaldırılması | url = http://web.deu.edu.tr/ataturkilkeleri/pdf/dergi8/c3_s8_hasan_turker.pdf | website = http://web.deu.edu.tr/ | yayıncı = Çağdaş Türkiye Araştırmaları Dergisi, Cilt III, Sayı 8, Yıl, 1998 | erişimtarihi = 23 Ocak 2017 | arşivengelli = evet}}</ref> Afyon milletvekili [[İsmail Şükrü Çelikalay|İsmail Şükrü]]'nün imzasını taşıyan "''Hilâfet-i İslâm ve Büyük Millet Meclisi''" başlıklı risalede saltanatın kaldırılmasının uygun görüldüğü, ancak hilâfetin asla kaldırılamayacağı, halifenin sadece ruhanî sorumluluklarının değil dünyevî görevlerinin de bulunduğu ve içinde yaşanan olağanüstü şartların normale dönmesiyle halifenin bunları yerine getireceği belirtiliyor ve İslâmİslam âlemine sabırla beklemesi tavsiye ediliyordu.<ref name=tdvia/> O sırada yurt gezisi nedeniyle Ankara dışında bulunan Mustafa Kemal'e çok ilgi gören bu risalenin haberi [[İzmit]]'te iken ulaşmış verdiği nutuklarda Hilafete yönelik tavırlarını net bir şekilde
göstermesine olanak sağlamıştı.<ref name=fatma>{{Web kaynağı | soyadı1 = Ünver | ad1 = Fatma | başlık = Türkiye Büyük Millet Meclisi Zabıt Cerideleri'nde (1920-1924) saltanat ve hilafet aleyhinde düşünce ve görüşler | url = https://tez.yok.gov.tr/UlusalTezMerkezi/TezGoster?key=RYan9_S-Z7Eir3xdWGXBiBkyQc6zCDfYmari5oyjY4nKJOqwiAOwGhHU_czPT43H | website = https://tez.yok.gov.tr | yayıncı = Ahi Evran Üniversitesi Sosyal Bilimler Enstitüsü Yüksek Lisans Tezi, 2012 | erişimtarihi = 23 Ocak 2017 | arşivengelli = evet}}</ref> 17 Ocak 1923'te yaptığı ünlü basın toplantısında bir soru üzerine halifelerin, aleyhine bir hareketleri olduğu takdirde milletin onları başından defedebileceğini söyledi.<ref name=tdvia/>
 
Yeni Türk devletinin kurucu meclisi olan birinci meclis 15 Nisan 1923'te son oturumunu yapmış; yeni meclis 11 Ağustos 1923'teki ilk oturumunda [[Lozan Barış Antlaşması]]'nı onaylamıştı. İkinci meclisin 25. toplantısında hilafete ayrılan bütçe konusunda şikayetler gündeme geldi.<ref name=fatma/> Konu, bu meselenin genel bütçe içinde değil tek başına incelenmek üzere 1924 bütçesine bırakılması ile kapandı.<ref name=fatma/> Yeni meclis 29 Ekim 1923'te [[Cumhuriyet'in ilanı|Cumhuriyet'i ilan etti]]. Mustafa Kemal Paşa'nın Cumhurbaşkanlığına getirilmesi ile bazı vekillerin Halifeyi devletin başına getirerek çözmek istedikleri devlet başkanlığı meselesi çözülmüş oldu.
 
Ocak 1924'te Halife Abdülmecid Efendi'nin hilâfet ödeneğinin arttırılmasıartırılması ve İstanbul'a gelen resmî heyetlerin kendisini de ziyaret etmeleri yolundaki istekleri Halifeliğinhalifeliğin kaldırılması sürecini hızlandırdı. Cumhurbaşkanı Mustafa Kemal, halifenin yabancı devlet temsilcileriyle görüşme isteğini Türkiye Cumhuriyeti’ninCumhuriyeti'nin istikbaline açık bir tecavüz olarak nitelendirdi ve halifeyi saltanat hülyası içinde olmaması için uyardı.<ref name=tdvia/> 25 Şubat 1924’te1924'te bütçe görüşmeleri sırasında Meclis'te halifenin ve hânedanınhanedanın ödeneği konusu tartışıldı.
 
== Kanunun çıkması ==
[[Dosya:Zeki Bey Kadirbeyoğlu.jpg|thumb|150px|Kanuna tek ret oyunu veren Zeki Bey]]
3 Mart 1924 günü Urfa vekili [[Saffet Kemaleddin Yetkin|Şeyh Saffet Efendi]] ve elli üç arkadaşının hazırladığı, hilâfetin kaldırılmasına dair on iki maddeden oluşan bir kanun teklifi Meclis'e getirildi. Teklif okunduktan sonra halifenin hal‘edildiğini ve hilâfetin kaldırıldığını bildiren birinci madde; ardından hanedan üyelerinin yurt dışına çıkarılmasına dair 2. madde aynen kabul edildi. Oturuma katılan 158 üyenin 157’sinin oyuyla kabul edilmiş; tek redret oyunu Gümüşhane mebusu [[Zeki Kadirbeyoğlu|Zeki Bey]] vermiştir.<ref name=ayse/>
 
Aynı oturumda daha önce [[Şer'iye ve Evkaf Vekâleti|Şer'iye ve Evkaf]] ve [[Erkân-ı Harbiye-i Umumiye Vekaleti]]'nin İlgasına Dair Kanun ile [[Tevhid-i Tedrisat Kanunu]] da kabul edilmiş ve Diyanet İşleri Reisliği'nin kurulması kararlaştırılmıştır.<ref name=ayse/>
 
HânedanHanedan üyelerine yurt dışına çıkmaları için on günlük bir süre tanınmışken Abdülmecid Efendi aynı gece on bir kişilik ailesiyle beraber Çatalca İstasyonu'ndan trene bindirildi; sınıra kadar kendisine İstanbul valisi ve emniyet müdürü refakat ettiler.
 
== Halifeliğin kaldırılmasından sonraki gelişmeler ==
=== Dış gelişmeler ===
Türkiye'den ayrıldıktan sonra [[İsviçre]]'ye giden Abdülmecid Efendi, 11 Mart 1924 günü haber ajansları vasıtasıyla bir bildiri yayınladı ve Türkiye hükumetinin kararını reddettiğini duyurarak Müslümanları bir Kongre toplamaya çağırdı.<ref name=cevdet>{{Web kaynağı | soyadı1 = Küçük | ad1 = Cevdet | başlık = Abdülmecid Efendi | url = http://islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c01/c010313.pdf | website = http://islamansiklopedisi.info | yayıncı = Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 1, yıl 1998 | erişimtarihi = 28 Ocak 2017 | arşivurl = http://web.archive.org/web/20150402232429/http://www.islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c01/c010313.pdf | arşivtarihi = 2 Nisan 2015}}</ref> Birkaç gün sonra İsviçre hükümeti tarafından kendisine, siyasal propaganda yapmama şartıyla oturma izni verildiği hatırlatıldı.<ref name=cevdet/> Ekim 1924'te Fransa'ya geçen Abdülmecid Efendi hilâfet konusunda İslâmİslam âleminden umduğu ilgiyi bulamadığı için kendisini daha çok ibadete, resim çalışmalarına ve müziğe vermiştir.<ref name=cevdet/>
 
Türkiye'de halifeliğin kaldırılmasından sonra, 7 Mart 1924'te, [[Hüseyin bin Ali (Mekke emiri)|Hicaz Kralı Hüseyin]], Mekke ve Medine'nin elinde olmasına dayanarak kendisini Halife ilân etti. Hüseyin'in halifeliğine en büyük tepki [[Necd]]'deki Suudilerden gelmiştir.<ref name=fahir/> Suudi orduları 1925'te Mekke'yi ele geçirdi; [[Abdülaziz el-Suud|İbni Suud]] 1926 yılının ocak ayında Hicaz Kralı olarak taç giydi. Suudiler 1926 başlarında [[Kahire]]'de bir İslam kongresi toplayıp hilafet konusunu ele almak istedilerse de konu ciddi olarak ele alınmadan kongre 1926 mayısında sona erdi.<ref name=fahir>{{Web kaynağı | soyadı1 = Armaoğlu | ad1 = Fahir | başlık = Hilafet’in Dış Cephesi | url = http://www.atam.gov.tr/wp-content/uploads/Fahir-ARMAO%C4%9ELU-Hil%C3%A2fetin-D%C4%B1%C5%9F-Cephesi.pdf | website = http://www.atam.gov.tr | yayıncı = Atatürk Araştırma Merkezi Dergisi, Cilt XIV, Sayı 41, Temmuz 1998 | erişimtarihi = 25 Ocak 2017 | arşivengelli = evet}}</ref>
 
Türkiye Cumhuriyeti'nin hilâfeti bütünüyle kaldırıp Abdülmecid Efendi ve ailesini yurt dışına çıkarması [[Hindistan]]'da hilafet otoritesini savunmak üzere kurulmuş ''Hindistan Hilafet Hareketi'' içinde anlaşmazlık doğmasına neden oldu.<ref name=naeem>{{Web kaynağı | soyadı1 = Qureshi | ad1 = M. Naeem | başlık = Hindistan Hilafet Hareketi | url = http://islamansiklopedisi.info/dia/pdf/c18/c180046.pdf | website = http://islamansiklopedisi.info | yayıncı = Türk Diyanet Vakfı İslam Ansiklopedisi, Cilt 18, yıl 1998 | erişimtarihi = 25 Ocak 2017 | arşivengelli = evet}}</ref> Kimileri kararın tartışılmasını, kimisi halifeliğin Mustafa Kemal Paşa'ya teklif edilmesini, kimisi ise Türkler'inTürklerin tutumunda İslam'a aykırı bir taraf olmadığı için Hint Müslümanlarının da Türkleri örnek almasını istiyordu. Hindistan Hilafet hareketi bu tartışmalarla bütünlüğünü kaybetti; hilafet hareketine ilgi azaldı. İslam dünyasındaki bazı uygun görülen kişilere teklif ederek bu kurumu yeniden canlandırma girişimleri olduysa da bu girişimler gerçekleşmedi.
 
== Kanun Maddesimaddesi ==
{{vikikaynak|Hilafetin İlgasına ve Hanedanı Osmaninin Türkiye Cumhuriyeti Memaliki Haricine Çıkarılmasına Dair Kanun}}
*Kanun adı:Hilafetin İlgasına ve Hanedan-ı Osmani'nin Türkiye Cumhuriyeti Memalik-i Haricine Çıkarılmasına Dair Kanun Maddesi
59. satır:
* En önemli sebepleri ise halife mevcut oldukça [[Türkiye|Türkiye Cumhuriyeti]]'nde yapılması zorunlu olan sosyal ve laik karakterdeki [[inkılap]]ların yapılamayacağı idi.{{ref|1}}*
=== Hazırlayan hâdiseler ===
Saltanatın kaldırılmasından ve [[VI. MehmetMehmed]]'in (Padişah Vahdettin) [[İstanbul]]'dan ayrılmasından sonra, [[Türkiye Büyük Millet Meclisi|TBMM]]'nin [[18 Kasım]] [[1922]]'de halife seçmiş olduğu [[AbdülmecitAbdülmecid Efendi]], eski rejim yanlılarının tek umudu haline gelmiş, bundan güç alan [[AbdülmecitAbdülmecid Efendi]] de, imzasını [[Halife|Halife-i Müslimin]] ve [[Hadim-ül Haremeyn]] olarak atması kararlaştırılmışken, ileride hanlık iddiasında bulunabileceğine işâret eden ''"[[Abdülmecid (halife)Efendi|HâlifeHalife Abdülmecid]] bin [[Abdülaziz|Abdülaziz Han]]"'' olarak atmaya başladı. İslâmİslam âlemi içindeiçin hazırladığı beyannamenin altına [[İstanbul]] yerine [[Dar-ül Hilafe]] yazmak için ısrar edip [[Cuma selamlığı]]na [[II. Mehmed|Fatih]]'in kıyafeti ve başında sarıkla çıkmak istedi. Yeniden törenler düzenlemeye, demeçler vermeye, bazı [[İslâmİslam]] ülkelerinin kendisine bağlılık bildirmeleri üstüne, [[İslam ülkeleri|İslam dünyası]]nın siyasi bir önderi gibi davranmaya başladı.
 
Bu durumun yeni kurulmuş Cumhuriyet yönetimi için tehlikeli olabileceğini kavrayan [[Mustafa Kemal Atatürk|Atatürk]], [[İzmir]]'deki ordu tatbikatları sırasında ordu komutanlarına hilafetin kaldırılması konusunda düşüncesini açıklayıp, yasanın meclis gündemine getirilmesini kararlaştırdı.
65. satır:
=== Hilâfetin ilgası ===
 
1 Mart 1924'teki bütçe görüşmelerinde Halife'ye ve [[Osmanlı Hanedanı]]'na verilecek ödenek konusunun gündeme getirilmesinden sonra, 3 Mart 1924'te kabul edilen yasayla, halifelik kaldırılıp, ileride saltanat ve halifelik iddiasında bulunmamaları için hanedan üyelerinin de yurt dışına çıkarılmaları kabul edildi.<ref>[http://www.mevzuat.gov.tr/MevzuatMetin/1.3.431.pdf HİLÂFETİN İLGASINA VE HANEDANI OSMANİNİN TÜRKİYE CUMHURİYETİ MEMALİKi HARİCİNE ÇIKARILMASINA DAİR KANUN]</ref> 5 Mart 1924 sabahı [[AbdülmecitAbdülmecid Efendi]] ailesiyle birlikte Türk topraklarından ayrıldı.
 
=== Halifeliğin Kaldırıldığıkaldırıldığı Güngün ===
* Osmanlı hanedanınınHanedanı'nın yurt dışına çıkarılması kararlaştırıldı.
* [[Tevhid-i Tedrisat Kanunu]] kabul edildi.
* [[Şerriye ve Evkaf Vekaleti]] kaldırıldı, yerine Diyanet İşleri Başkanlığı ve Vakıflar Genel Müdürlüğü kuruldu.
84. satır:
* TBMM’deki muhalefetin etkisi azalmıştır.
* Halifeliğe bağlı kurumlarda yeni düzenlemeler gerçekleştirilerek bu kurumların [[Türkiye Büyük Millet Meclisi|TBMM]]’nin denetimine girmesi sağlanmıştır.
* Ümmetçi devlet anlayışından ulusçu devlet anlayışına geçiş süreci hızlanmıştır.
* Saltanatın kaldırılmasına rağmen hâlâ etkisini sürdürmeye çalışan [[Osmanlı Hanedanı]]'nın bu durumuna son verilmiştir.
 
92. satır:
Ayrıca aynı gün, Erkan-ı Harbiye-i Umumiye vekaleti de kaldırıldı. Böylece ordu siyaset çatışmasının da önüne geçilmiş oldu. Tevhid-i Tedrisat kanunu da o gün kabul edilmişti.
 
1928'de yapılan bir değişiklikle " Türkiye Devleti'nin dini İslamdırİslam'dır" ibaresi kaldırılmış; cumhurbaşkanı ve milletvekillerinin yemin şekli yeniden düzenlenmişti.
 
Devletin tüm inançlara saygılı ve eşit mesafede olması, tüm vatandaşlarının vicdan ve inanç özgürlüğünü tarafsızca koruması, vatandaşlarını dini baskılardan uzak tutması anlamına gelen [[laiklik]], [[5 Şubat]] [[1937]]'de [[Türkiye|Türkiye Cumhuriyeti]]'nin temel ilkelerinden biri olarak Anayasa'da yer aldı ve devlet politikası haline geldi.
{{ayrıca bakınız|Türkiye Cumhuriyeti|Laiklik}}
 
== Hilâfetin ilgasının Dünya'dakidünyadaki yansımaları ==
Halifeliğin kaldırılışından hemen sonra [[Şerif Hüseyin]] kendisini Halife ilan etti ve ardından 9 ülkenin yöneticisi daha kendilerini halife ilan ettiler.{{olgu}}------------!>
 
"https://tr.wikipedia.org/wiki/Hilâfetin_kaldırılması" sayfasından alınmıştır